درمان مسمومیت با شوینده با اینکه کار سختی نیست اما از اهمیت بالایی برخوردار است. شاید برای شما هم پیش آمده باشد که بعد از مصرف مواد شوینده سردرد، سرگیجه و تهوع گرفته باشید. اگر شدت مسمومیت شدید باشد نیاز به مراقبت های ویژه ای دارد. ما به شما راهکار های درمان مسمومیت با شوینده ها، و همچنین روش های پیشگیری از آن را یاد خواهیم داد.
بعد از استشمام بخارات مواد شوینده فرد دچار افت شدید سطح اکسیژن می شود و اگر اکسیژن رسانی سریع صورت نگیرد پس از 14 دقیقه سلول های مغز تخریب می شوند، بنابراین سرعت العمل بسیار مهم است و اقدامات اولیه فورا باید انجام شود. در این زمان بهتر است اقدامات زیر را انجام دهید:
اگر حال مصدوم وخیم نیست و او تنها کمی دچار تنگی نفس شده روش های زیر برای رفع آسیبی که مواد شوینده به بدن وارد می کند، مفید است:
نوشیدن آب فراوان باعث خروج آب زیادی از بدن می شود که در واقع میزان باقی مانده مواد شیمیایی را کاهش می دهد.
برای کاهش بروز عوارض ناشی از استفاده از مواد شوینده بر ریه و دستگاه گوارش، بهتر است افراد در طول روز دو تا سه لیوان شیر و لبنیات مصرف کنند.
اگر به خوبی ورزش انجام دهید ریه های اکسیژن تازه را دریافت کرده و مواد شیمیایی سمی را بیرون می فرستند . ورزش را در جایی انجام دهید که تعداد زیادی درخت سبز شاداب و گیاهان در حال رشد و اکسیژن تازه وجود دارد. پیاده روی به مدت 1 تا 2 ساعت پس از استنشاق مواد شیمیایی می تواند به ریه ها کمک کند تا آلودگی ها را بیرون بریزد.
سبزیجات برگ دار به عنوان سم زدا و ابزار بسیار خوبی برای انتقال مواد شیمیایی به بیرون از بدن شناخته شده اند.
همانطور که ویتامین ث از بدن شما در برابر آسیب سرما خوردگی یا آنفولانزا محافظت می کند ، می تواند سموم را نیز از بدن پاک کند و بدن را از اثرات مضر قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی محافظت کند. شما نمی توانید در یک زمان بیش از حد ویتامین ث بخورید، بنابراین هر ساعت 500 - 1000 میلی گرم ویتامین ث مصرف کنید.
عرق کردن یکی از بهترین روش های دفع مواد شیمیایی است چه در حمام باشد یا سونا
هنگام تنفس ذرات سرطان زا فکر کردن به چیز دیگر سخت به نظر می رسد اما برای اینکه مشکل را تشدید نکنیم بهتر است به چیزهای مثبت فکر کنیم.
چنانچه فردی با بخار مواد شوینده شیمیایی دچار سرفه و علایم تنگی نفس شدید شد، لازم است به اورژانس بیمارستان مراجعه کرده تا اقدامات تشخیصی درمانی مناسب برای فرد انجام شود. اقدامات بالا و نوشیدن آب و شیر و ... به افرادی که دچار علائم شدید هستند، توصیه نمی شود.
۱. همیشه در هنگام استفاده از فرآورده های شیمیایی و شوینده ها ابتدا در نور کافی برچسب روی بسته بندی را مطالعه نموده و سپس اقدام به مصرف نمایید، استفاده از داروها و مواد شیمیایی در تاریکی می تواند خطرناک باشد.
۲. در هنگام استفاده از مواد شیمیایی و فرآورده های شوینده و پاک کننده ، پنجره ها را باز کنید تا هوا به خوبی در محیط جریان داشته باشد، بسیاری از این ترکیبات بخارات سمی ایجاد می کنند که به مخاط دهان، بینی و ریه صدمه می زنند.
۳. در زمان نظافت سطوح و استفاده از ترکیبات شوینده و پاک کننده از دستکش لاستیکی، کفش جلوبسته و در صورت امکان ماسک استفاده نمایید.
۴. از اختلاط مواد شیمیایی مانند جوهر نمک و مواد سفیدکننده و لک بر جدا خودداری کنید، بخارات و گازهای ناشی از این اختلاط بسیار سمی و خفه کننده است، و می تواند منجر به مسمومیت های شدید تنفسی و حتی صدمات برگشت ناپذیر به ریه ها شود.
۵. بسیاری از داروها و محصولات خانگی مانند جوهرنمک، مواد شوینده و لک بر، لاک پاک کن، سموم حشره کش و جونده کش (مانند مرگ موش)، تینر، ضدیخ، بنزین و نفت می توانند در صورت بلعیده شدن و تماس با پوست و چشم و یا در صورت تنفس بسیار سمی باشند.
۶. اگر نزدیکان شما ماده ای غیرخوراکی و سمی را بلعید ، به منظور درمان مسمومیت با شوینده سریعا با مرکز اورژانس 115 تماس بگیرید.
۷. همیشه بعد از استفاده از مواد شیمیایی سریعا درب آنها را ببندید و دقت نمایید که هیچ ظرف دربسته ای از دسترسی کودکان در امان نیست.
۸. محصولات شیمیایی و شوینده، نفت و بنزین و داروها خصوصا شربت ترک اعتیاد متادون را همیشه در ظرف اصلی آن نگه داری کنید. هیچ گاه این فرآورده ها را در ظرف مواد خوراکی (مانند بطری نوشابه) نگه داری نکنید، این عمل سبب خورده شدن اشتباهی این مواد توسط کودکان و مسمومیت شدید آنها خواهد شد.
۹. در صورت تماس اتفاقی پوست یا چشم با مواد شیمیایی و شوینده، برای درمان هرچه سریعتر آن محل را با آب فراوان شست و شو دهید و در صورت برطرف نشدن عوارض موضعی یا بروز علائم سوختگی، تورم، سوزش و خارش هرچه سریعتر به مراکز درمانی مراجعه نمایید.
نباید آسیب را تنها در مواد شوینده بسیار قوی جستجو کرد. همین مواد شوینده که به‌طور روزمره از آنها استفاده می‌کنیم، اگر بدون دستکش و به‌طور نادرست استفاده شوند، می‌توانند آسیب‌هایی مانند حساسیت ایجاد کنند. شاید شما هم تجربه کرده باشید که اگر مدتی طولانی با این مواد در ارتباط باشید، علایمی مانند خارش، قرمزی یا حتی سوختگی را روی دست‌های خود ببینید.
پس این نکته را فراموش نکنید که موادی که برای نظافت خانه از آنها استفاده می‌کنید، با توجه به ترکیبات شیمیایی درونشان، خاصیت سوزانندگی با شدت‌های متفاوتی دارند. مواد شوینده و پاک‌کننده سوزانندگی کمتر و مواد سفیدکننده سوزانندگی بیشتری دارند.
به‌طور دقیق‌تر شوینده‌های روزانه مانند انواع پودرها، چندمنظوره‌ها و مایع‌های ظرفشویی سوزانندگی بسیارکم اما ترکیبات سفیدکننده مانند وایتکس‌ها آسیب‌رسانی بیشتری دارند و درنهایت جوهرنمک‌ها جزو گروه‌های خطرناک‌تری قرار می‌گیرند.
بیشتر بخوانید: چگونه کارمند نمونه باشیم | بهبود عملکرد فردی در کار
این مواد در اثر تماس مخاطی یعنی ارتباط با دست یا پوست و پاشیده شدن آنها به چشم عوارض مختلفی با توجه به محل ارتباط و میزان آن دارند. اگر این مواد اشتباهی بلعیده شوند، به دستگاه گوارش آسیب می‌زنند، حتی استنشاق بخارات متصاعدشده از آنها در فضای بسته که تهویه مناسبی ندارند هم می‌تواند در مجرای تنفسی باعث سوختگی و التهاب گاه جبران‌ناپذیری شود. البته شدت ضایعات با توجه به مدت تماس و نوع ماده مصرفی بین درجات خفیف تا شدید متغیر است.
نمی‌توان زمان مشخصی را به‌عنوان مرز خطر این مواد تعیین کرد؛ آسیب در افراد با توجه به سن و آمادگی بدن آنها متفاوت است. به‌عنوان مثال ممکن است افراد مسن و کودکان آسیب‌پذیرتر از دیگر گروه‌ها باشند. زمان آسیب برای خانم‌های باردار و افرادی که سابقه بیماری‌های ریوی، حساسیتی، آسم و آلرژی دارند، کوتاه‌‌تر و خطرات برای آنها بیشتر است.
اول اینکه اگر تماس با مواد پاک‌کننده یا شوینده با پوست علایمی مانند سوختگی، خارش و قرمزی ایجاد کرده است یا اگر قطرات این مواد به چشم راه پیدا کرده‌‌اند، بهترین کار شستشو با آب معمولی است. محل آسیب‌دیده را 30 دقیقه زیر آب نگه‌دارید. دمای آب هم بهتر است ولرم؛ نه خیلی خنک و نه خیلی داغ باشد. در مرحله بعد باید به مراکز درمانی مراجعه کنید.
مسمومیت از راه چشم مانند تماس با انواع گاز، اسید و قلیا، مواد شوینده، سموم دفع آفات، مواد شیمیایی، مواد شوینده خانگی و گاز متصاعدشده از آنها، تماس چشمی اشتباه با برخی داروها و سموم ایجاد شود.
اقداماتی که می‌توان ابتدا انجام داد این است که چشم مصدوم را با آب جاری ولرم شستشو دهید. روش انجام کار این است که فرد زیر دوش آب حمام بایستد و اجازه دهد جریان آب روی پیشانی‌اش بریزد و سپس به سمت هر دو چشم برود و هر دو را بشوید.
این عمل 15 دقیقه باید ادامه داشته باشد و فرد مسموم باید حین شستشوی چشم با آب جاری، تا جای ممکن مرتب چشم‌ها را (مانند چشمک زدن) باز و بسته کند و نباید اصراری به باز نگه‌داشتن چشم‌ها داشته باشد. نفوذ قطرات به چشم ممکن است عارضه جدی ایجاد کند و حتما باید بعد از شستشو توسط پزشک متخصص معاینه شود.
در سوختگی با مواد شوینده از پمادهای سوختگی استفاده نکنید و فقط محل را خوب شستشو دهید.
مهم‌ترین مشکلی که ما بیش از پیش با آن روبرو و به میزان زیاد شاهد آن هستیم، خوردن مواد شوینده توسط کودکان است. توصیه جدی به والدین این است که به هیچ‌عنوان مواد شوینده را در دسترس کودکان قرار ندهند.
این حقیقت را بپذیرند که کودکان بسیار کنجکاو هستند و دوست دارند تجربه‌های زیادی را کسب کنند. به همین دلیل اصلا دور از ذهن نیست که به همه جا سرک بکشند. مواد شوینده را حسابی مهر و موم کنید و در کابینت‌ها یا مکان‌هایی قرار دهید که دست کودکی به آنها نرسد.
نکته مهم دیگر که رعایت آن بسیار مهم است اینکه این مواد را در ظروف خودش نگهداری کنید و به ظرف نوشابه یا شربت‌های خالی منتقل نکنید. متاسفانه بسیار شاهد هستیم دیگر اعضای خانواده این مواد شوینده را به‌عنوان نوشیدنی یکباره سر کشیده و دچار سوختگی شده‌اند.
در مسمومیت‌های خوراکی توسط مواد شوینده و سوزاننده برخلاف مسمومیت‌های دیگر که به فرد مصدوم توصیه به استفراغ می‌شود، فرد نباید به هیچ‌عنوان استفراغ کند. این مواد هنگام پایین رفتن یکبار فرد را می‌سوزانند و با بالا آمدن دوباره این کار تکرار می‌شود و درنهایت ضایعه بیشتر می‌شود.
برای درمان مسمومیت با شوینده از نوع خوردن آن باید تلاش کنید آب معمولی در حجم‌های کم و دفعات زیاد به مصدوم بدهید تا مایع رقیق شود و اثرش کاهش پیدا کند. سپس او را هرچه سریع تر به نزدیک‌ترین مرکز درمانی برسانید. در بیمارستان هم فرد توسط متخصصان معاینه می‌شود.
این مواد این است که باعث ایجاد استفراغ می‌شوند و در صورتی که علایم شدید گوارشی وجود نداشته باشد، معمولا داروهای ضداستفراغ و در عین حال ترکیبات محافظت‌کننده نوع خوراکی یا تزریقی دستگاه گوارش یا همان آنتی‌اسید‌ها استفاده می‌شود تا نقش محافظتی برای دستگاه گوارش ایجاد شود.
در مواردی که علایم شدید‌تر است و نشانه‌هایی مانند درد شکمی یا علایم سوختگی یا خونریزی در قسمت‌های فوقانی دستگاه گوارش وجود داشته باشند حتما باید اقدامات تشخیصی پیشرفته‌تر مانند اندوسکوپی و نظایر آن انجام بگیرند و داروهای متناسب تجویز شود.
