به گزارش خبرگزاری صدا و سیمادر میز اقتصاد امروز باحصور، مسعود براتی معاون سازمان سرمایه گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران/ احمد جمالی معاون اقتصادی شورای عالی مناطق تجاری، صنعتی و ویژه اقتصادی/ میرکریمی نائب رئیس اتاق بازرگانی ایران و روسیه موضوع افزایش سرمایه گزاری خارجی در دولت سیزدهم بررسی شد.
آیا افزایش دو برابری سرمایه گذاری خارجی در کشورمان ما حاصل ورود سرمایه خارجی به ایران است یا حاصل آمار طرح‌ها و صدور مجوزفعالیت‌های تجارت خارجی است؟
براین اساس ابتدا مجری با بیان اینکه رئیس کل سازمان سرمایه گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران در جدیدترین گزارش خودش از افزایش دو برابری سرمایه گذاری خارجی در کشورمان در یک سال اخیر در مقایسه با یکسال پایانی دولت گذشته خبر داد از آقای براتی خواست در باره این افزایش توضیح دهد.
براتی: اول به سه نوع عدد اشاره کنم و اصلاحی که در این دوره اخیر رخ داده است، ما یک هیات سرمایه گذاری خارجی داریم که کار این هیات صدور مجوز است برای متقاضیان سرمایه گذاری در ایران، این صدور مجوز که انجام میشود یک عددی را تولید می‌کند که میشود مجوز‌هایی که صادر شده است، اما این مجوز‌ها یک بازه زمانی مهلت دارند که فعال شوند و بخشی ازآن سرمایه‌ای که ادعا بوده وارد کشور شود و آن پروژه شروع شود که مدتش شش ماه است آن‌هایی که می‌توانند در این بازه کارشان را شروع کنند مجوزهایشان معتبر میشود و آن‌هایی که این کار را انجام نمی‌دهند مجوزهایشان ابطال میشود لذا آن چیزی که اهمیت پیدا می‌کند مجوز‌های معتبر است.
براتی بابیان اینکه: حدود۴ و هشت دهم میلیارد دلار جمع مبلغی است که شامل مجوز‌های معتبری است که صادر شده یعنی مجوز‌ها صادر شده و پروژه فعال شده است و آن مجوز‌های ابتدایی که صرفا مجوز‌های صادر شده است عدد بزرگتری است برای یک سال ابتدایی دولت سیزدهم بیش از ۹ میلیارد دلار است، اما آن میزان مجوز‌هایی که معتبر باقی ماندند و کارشان آغاز شده است ۴ و هشت دهم میلیارد دلار است و یک عدد سومی هم داریم عدد سرمایه جذب شده از محل این مجوز‌ها که میشود آن پولی که داخل کشور آمده یا بصورت نقد بوده یا بصورت تجهیزات، کالا‌های اولیه و ... پس آن چیزی که ما الان اعلام می‌کنیم مجوز‌های معتبر مجوز‌هایی است که کارش شروع شده و نشان دهنده اراده بازیگران اقتصادی و فعالان اقتصادی است.
براتی در باره عدد سوم گفت: عدد سوم مقداری محاسباتش سخت‌تر است، چون تمام آن عدد در اختیار یعنی از محل مجوز‌ها لزوما انجام نمی‌شود و دستگاه‌های دیگر هم درگیر هستند، آن عددی که ما داریم برای ثبتی که انجام شده از طریق مجوز‌ها تا مرداد ماه امسال ۵۵۷ میلیون دلار بوده، اما آن چیزی که ما امسال توجه کردیم و سعی کردیم اصلاح رویه آمار انجام شود و دلایلش را می‌گویم، چون تصمیم گیر در سطح بالا بسیار مهم است که اعداد واقعی در اختیارش باشد، در گذشته تمرکز روی آن عدد اولی بوده عدد صرفا مجوز‌هایی که صادر شده این مجوز‌ها برخی اش اصلا در پهنه زمین واقعیت ندارد و ابطال میشود و به مرحله عمل نرسیده بود در سال ۹۵ ما ۱۰ و دو دهم ملیارد دلار مجوز صادر کردیم، اما آن چیزیکه بعنوان مجوز معتبر و فعال باقی مانده تنها یک و نیم میلیارد دلار بوده یعنی ۸ و ۷ دهم ملیارد دلار آن ابطال شده است.
معاون سازمان سرمایه گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران در پاسخ به تاکید مجری: که آیا واقعا اینقدر عدد جذب شده است گفت:نه خدمتتان عرض کردم این مجوز‌های معتبر است یعنی مجوز صادر شده، فعالیت آغاز شده به آن میزانی که هیات سرمایه گذاری و آن دبیرخانه که سازمان سرمایه گذاری باشداین را معتبر تلقی کرده و، چون این طرح‌ها هرکدام زمان‌های مختلفی را می‌برد مثلا در حوزه نفتی شما طرح‌هایی دارید سه یا پنج سال زمان می‌برد که این طرح کامل انجام شود.
براتی در باره کیفیت سرمایه گذاری گفت: این مسیری است که هم ورودی دارد و هم خروجی یعنی الان ما امسال طرح‌هایی که در سال گذشته مجوز گرفته امسال بخشی از آن وارد میشود و طرحایی که امسال مجوزش آمده در سال آینده بخشی اش صادر میشود؛ لذا آمار قسمت سوم محاسبه اش مقداری سخت‌تر است، اما آن چیزی که از نظر سیاست گذاری اهمیت دارد یعنی اهمیت بیشتری دارد، چون سیاست براساس آن باید تنظیم شود.
وی در خصوص اینکه آیا کشور‌های دیگر هم آمار جذب سرمایه را اعلام می‌کنند گفت: مختلف است بعضی کشور‌ها اصلا مجوز صادر نمی‌کنند یعنی فرمول جذب سرمایه خارجی شان متفاوت است بعضی کشور‌ها مثل ما هستند و بعضی کشور‌ها نه، مدلی که در کشور ما است به این صورت است و آن تغییری هم که ما رویش تمرکز کردیم و سعی کردیم واقعی کنیم این است که مجوز‌های معتبر را مبنا قرار دهیم و اعلام کنیم، مجوز‌هایی که ابطال میشود که الان فاصله اش هم فاصله قابل توجهی است یعنی بیش از ۹ میلیارد دلار تا حدود ۴ و هشت دهم میلیارد دلار، حدود ۴ میلیارد دلار است و شاید اعلامش برای ما شیرین‌تر باشد از نظر سازمانی، اما از نظر تصمیم گیر خطای محاسباتی ایجاد می‌کند.
اصلی‌ترین سرمایه گذاری در حوزه نفتی
براتی در باره اینکه چه کشور‌هایی و درچه طرح‌های سرمایه گذاری کردند گفت: بخش مهمی از پروژه‌هایی که درسال گذشته انجام شده در حوزه پروژه‌های نفتی است که در قالب قرارداد‌های آی پی سی انجام شده است که بخش مهم اش هم برای کشور روسیه است بعنوان کشور اول سرمایه فرست به ایران بوده که حوزه اصلی را شامل میشود.
معاون سازمان سرمایه گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران با اشاره به تغییر رویکر دولت در خصوص جذب سرمایه گفت: اینکه ما امسال همین مجوز‌های معتبرمان دو برابر نسبت به سال انتهایی دولت قبل افزایش پیدا کرده، رشدش ناشی از چند اصلاح است که مهمترین آن اصلاح در رویکرد‌ها و راهبرد‌ها بوده و یک بخشی هم ناشی از اصلاح در سطح فنی و بحث مسائل عملیاتی و تسهیلاتی است که شکل گرفته است.
وی افزود: نگاهی در کشورما حضور داشت که الان بخشی از آن ابهامات هم ناشی از آن رویکرد است که معتقدند بدون تغییر در بخش سیاست خارجی کشور خصوصا در حوزه مذاکرات، امکان ندارد که ما بتوانیم در حوزه مهم و سختی مانند حوزه سرمایه گذاری خارجی بتوانیم توفیق داشته باشیم لذا این نگاه باعث میشود که این ابهام شکل بگیرد که شاید این عدد، واقعی نباشد حتی مجوز‌هایی که صادر شده است.
براتی: نکته ما این است که اگر اتفاقا ما بحث مسائل و محدودیت‌های بین المللی که مهمترین آن بحث تحریم است را اگر واقعی نگاه کنیم و درست بشناسیم متوجه می‌شویم یک سری کشور‌ها از محل تحریم‌های ایران متضرر می‌شوند و یک سری کشور‌ها ها هم از تحریم‌هایی که علیه ایران اعمال شده را در آینده تهدید برای خودشان می‌دانند که آنهارا بعنوان کشور‌های همسایه و همسو نامگذاری می‌کنیم یعنی کشور‌هایی از محل تحریم ایران متضرر می‌شوند و کشور‌هایی که این را تهدیدی برای آینده خودشان می‌دانند و لذا ما معتقدیم این را بعنوان مبنای نظری کاری که در یکسال گذشته اتفاق افتاده مدنظر قرار دادیم و جواب هم گرفتیم.
وی تاکید کرد ما اگر کشور‌های همسو و همسایه را هدف واقعی تعاملات اقتصادی خارجی خودمان قرار دهیم حتما می‌توانیم منافع مشترکمان را از بالقوه به بالفعل تبدیل کنیم که اتفاقی که در یکسال گذشته افتاده این را به خوبی نشان می‌دهد.
تغییر رویکرد دولت عامل جذب سرمایه
در ادامه معاون اقتصادی شورای عالی مناطق آزاد اقتصادی گفت: بطور کلی همانطور که آقای براتی گفت، تغییر رویکرد‌ها باعث شده که میزان سرمایه گذاری اعم از داخلی و خارجی در مناطق ازاد هم رشد مناسبی را داشته باشد در حوزه سرمایه گذاری خارجی که فرمودند بیش از ۱۵ درصد از مواردی که فرموردند در حوزه مناطق آزاد ویژه صورت پذیرفته.
جمالی گفت: در مورد جذب هم همانطور که اعلام شد بیش از ۱۵ درصد از ۴ و ۸ دهم میلیارد دلار در مناطق آزاد جذب شد و همین نسبت و شاید مقداری بهتر در جذب در مناطق آزاد محقق شده است و فکر می‌کنم رویکرد‌هایی که جدیدا هم در مناطق آزاد و هم در سرزمین اصلی تغییر پیدا کرده منجر به افزایش میزان سرمایه گذاری شده هم سرمایه گذاری داخلی و هم سرمایه گذاری خارجی، برای اینکه ما معتقدیم که سرمایه گذاری داخلی و سرمایه گذاری خارجی مکمل یکدیگر هستند و وقتی فضای کسب و کار بهبود پیدا کند هم سرمایه گذاران داخلی و هم سرمایه گذاران خارجی راغب می‌شوند که در محیط سرمایه گذاری کنند.
ایشان درمورد سرمایه گذاری‌های مشترک هم گفت: عمده سرمایه گذاری هم که در طی دهه‌های گذشته در ایران صورت پذیرفته، سرمایه گذاری مشترک بوده، ما قریب به اتفاق سرمایه گذاری‌هایی که رخ می‌دهد چه در سرزمین اصلی و چه در مناطق آزاد حاصل سرمایه گذاری‌های مشترکی است که در کشور رخ می‌دهد برای کشور هم بهتر است، یعنی ما اهدافی که هم در قانون تشویق حمایت سرمایه گذاری خارجی و هم در قانون چگونگی اداره مناطق آزاد داریم از طریق ایجاد سرمایه گذاری‌های مشترک بهتر می‌توانیم محققش کنیم.
براتی در خصوص ترکیب کشور‌های سرمایه گذار گفت: من اشاره کنم که این منطق کشور‌های همسو و همسایه از کجا ناشی شده، طبق قانون سال ۹۶ که قانون مقابله با فعالیت‌های ماجراجویانه آمریکا در منطقه است، وزارت اقتصاد مکلف به تدوین برنامه جامع مقابله با تحریم شد، این برنامه از طرف وزارت اقتصاد به سازمان سرمایه گذاری محول شده، چون سازمان سرمایه گذاری همزمان معاونت بین الملل وزارت اقتصاد هم است و از این منظر یک برنامه‌ای تدوین شده بعنوان برنامه جامع مقابله با تحریم، در این برنامه هدف و اصل مطلبی که دنبال میشود بحث دورکردن اقتصاد کشور از دایره اثرپذیری تحریم‌ها است که بر آن اساس خدمتتان توضیح دادم که ما کشور‌های همسو و همسایه را بعنوان هدف تعیین کردیم براین اساس ما اولویت‌ها را مشخص کردیم کشور‌های همسایه که مشخص هستند کشور‌های همسو مانند روسیه، چین، هند و کشور‌هایی از این دست هستند که ما برنامه‌ها و توجهاتمان در سطح کلان راهبردی ناظر به افزایش تعاملات، توسعه زیرساخت‌های تعامل با این کشور‌ها است که در سال گذشته این کاملا خودش را نشان داد و کشور روسیه بعنوان اولین کشور سرمایه گذار در ایران تبدیل شد به یک عدد قابل توجه. این منطق ما در حال توسعه اش هستیم.
وی درباره میزان سرمایه گذاری روسیه نیز گفت: وقتی شما نگاه راهبردی تان را اصلاح می‌کنید آن وقت یک سری پیگیری‌ها خیلی اهمیت پیدا می‌کند که ماحصل همین پی گیری‌ها و حل کردن یک سری مسائلی که خیلی بزرگ هم نیستند باعث میشود آن اتفاق راهبردی رخ دهد و ما الان آن را شاهد هستیم و نکته مهم که روی آن میخواهم تاکید کنم اینکه ما ابتدای مسیر هستیم و هنوز مثلانتوانستیم تعاملات با کشور چین را به آن نقطه‌ای که مطلوب است برسانیم و این بعنوان هد ف مهم در حال پیگیری است و سایر کشور‌ها از جمله عراق به عنوان یک کشور مهم که بیشترین تجارت ما هم با این کشور است به عنوان اهدافی است که دنبال می‌کنیم در این مسیر، چون در گزارش هم اشاره شد من این را باز کنم، بحث اصلاح اساس نامه سازمان.
معاون اقتصادی شورای عالی مناطق آزاد اقتصادی در باره کل سرمایه گذاری در مناطق ویژه اقتصادی گفت: عمدتا سرمایه گذاری‌هایی که در مناطق آزاد چه داخلی و چه خارجی انجام شده عمدتا در حوزه صنعت و کشاورزی بوده و در حوزه‌های خدماتی به ویژه خدمات گردشگری، ما در طی سال گذشته یعنی از مهرماه سال گذشته تا ابتدای مهرماه سال جاری بیش از ۳۲ هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری اعم از داخلی و خارجی در مناطق آزاد داشتیم و بیش از ۲۷ هزار میلیارد تومان هم سرمایه گذاری در مناطق ویژه اقتصادی که جمع این‌ها حدودا بالغ بر ۶۰ هزار میلیارد تومان
جمالی در باره کل سرمایه گذاری خارجی گفت: از کل سرمایه گذاری‌هایی که آقای براتی فرمودند این رقمی که عرض می‌کنم اعم از سرمایه گذاری داخلی و خارجی است یعنی بیش از ۶۰ هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی هردو از مهرماه سال گذشته تا مهرماه سال جاری در حوزه‌های مختلف که عرض کردم به وقوع پیوسته که نسبت به گذشته روند مناسبی را دارد ضمن اینکه این سرمایه گذاری‌هایی که ایجاد شده منجر به آثار مناسبی شده هم در افزایش صادرات که برای اولین بار در طی سال گذشته تراز تجاری مناطق مثبت شد هم در مناطق آزاد و هم در مناطق ویژه، البته در مناطق ویژه قبلا تراز تجاری ما مثبت بود، ولی الان روندش بسیار مناسب‌تر است.
مثبت شدن تراز تجاری در مناطق آزاد
آقای جمالی: بله ضمن اینکه ما الان در مناطق ویژه اقتصادی بیش از ۱۵ میلیارد دلار صادرات ما بوده در صورتی که میزان وارداتمان ۳ و نیم میلیارد دلار بوده یعنی یک فاصله مناسبی بین صادرات و واردات در مناطق ویژه اقتصادی داشتیم در مناطق آزاد هم همین طور برای اولین بار تراز تجاری ما مثبت شد و این هم ناشی از این آثار سرمایه گذاری‌هایی است که درمناطق انجام شده هم در حوزه اشتغال و هم حوزه‌های دیگر.
در ادامه گفتگو مجری از کامبیز میرکریمی نائب رئیس اتاق بازرگانی ایران و روسیه، در باره مهمترین اقدامات لازم برای تقویت و تسریع سرمایه گذاری با روسیه گفت: مهمترین اقدامات قبلا انجام شده، وقتی می‌خواهیم سرمایه خارجی را جذب کنیم به یکسری زیرساخت‌ها نیاز است که آن‌ها بوجود آمده، مهمترین زیرساخت موافقت نامه تجارت آزاد بین ایران و اتحادیه اقتصادی اورسیا است در این چارچوب طرفین می‌دانند چه کالا‌هایی قابل معامله در دو کشور است و با چه تعرفه‌هایی و چشم انداز چیست این نشان می‌دهد که عزم سیاسی دو کشور جزم شده که چنین موافقت نامه جدی امضا و اجرا شده است پس این زیرساخت بوجود آمده است دوم همان رویکرد‌هایی که میهمانان گفتند قبلا ایران به دنبال استقراض از منابع بانکی روسیه بود و در آن حوزه موفق نشد، چون بانک‌های روسیه بانک‌هایی ضعیف هستند و پروژه‌های بزرگی که ایران دارد پروژه‌های نفت و گاز و پتروشیمی، ارقام را اگر مروری کنید سالی ۷ تا ۱۰ میلیارد دلار فقط بخش پتروشیمی نیاز به سرمایه گذاری دارد، بخش صنعت نفت و گاز سالی ۵۰ میلیارد دلار، این‌ها ارقامی است که طبیعتا از توان منابع بانکی ایران خارج است و ما باید به منابع خارجی مراجعه کنیم و منابع خارجی طبیعتا کشور‌های دوست را شامل میشود.
میرکریمی گفت، زمانی منابع بانک‌های اروپایی پروژه‌های ما را فایننس کردند و لزوما فایننس نظر پسندیده‌ای نیست. الان سرمایه گذاری در دنیا بیشتر در فایننس و استقراض نیست و رویکرد‌هایی که الان در غالب دنیا است سرمایه گذاری است به جای فایننس، ولی در هر صورت همه زمینه‌ها باید باشد در خود روسیه آن مذاکراتی که شده بود با سیستم‌های بانکی روسیه برای جذب فایننس، به دلایل شرایطی که منابع بانکی روسیه داشت، نرخ بهره و شروط میزان سرمایه گذاری‌هایی که می‌خواستند برای ۵۰ درصد پروژه‌ها روسی باید می‌بود و این شرط و شرو‌ها بود که موفق نبود و بانکهایشان هم در توانشان نبود که روی پروژه‌های بزرگ ایران سرمایه گذاری کنند، ولی در حوزه سرمایه گذاری مشترک، روسیه کشوری است که سالی نزدیک ۵ میلیارد دلار هم روسیه از سال ۱۹۹۴ تا ۲۰۲۲ سرمایه گذاری خارج از روسیه داشته البته قبلا در اروپا و آمریکا این سرمایه گذاری‌ها انجام می‌شد، ولی الان با توجه به رویکردی که خود روسیه به سمت شرق دارد و با توجه به زیرساختی که بین ایران و روسیه بوجود آمده سرمایه گذاری مشترک بصورت جدی با؟ روسیه امضا شد حدود ۴۰ میلیارد دلار که ۴ میلیارد دلار آن عملیاتی شده و در حال اجرا است و در همان حوزه نفت و گاز و حوزه‌های بالادستی ترکیب فعلا همین است و البته سرمایه گذار‌هایی شرکت‌های روسی قبلا در استارت آپ‌ها و فروش‌های آنلاین کردند، ولی همان طور که در ارقام بزرگ نشان می‌دهد سرمایه گذاری در حوزه نفت و گاز است که به نظرم در این حوزه موفق‌تر خواهیم بود تا اینکه بخواهیم از منابع بانکی روسیه استفاده کنیم.
تحولات بین الملل و ورود سرمایه به ایران
براتی معاون سازمان سرمایه گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران با تاکید براین که تحولاتی که در یکسال گذشته اتفاق افتاد در جذب سرمایه گذاری در کشور موثر بوده گفت: تحولاتی که در فضای کلان بین المللی مشاهده می‌کنید مثل، عضویت دائم ایران در شانگ‌های و تعرفه‌های تحریمی اتحادیه اقتصادی اروپا علیه روسیه و ... موارد این چنینی هنوز آثارش را در فضای سرمایه گذاری و اقتصادی نشان نداده.
وی تاکید کرد: بخشی از آن‌ها خودش را نشان داده و بطور اخص من تحریم‌هایی که علیه روسیه توسط بلوک غرب و کشور‌های غربی اعمال شده و اتفاق اخیر که اتفاق مهمی بوده که خرابکاری که در خطوط گازی روسیه به اروپا اتفاق افتاد همه این‌ها نشان دهنده این است که روسیه به سمت شرق باید متمایل شود.
براتی شرایط بین الملل را در تسریع ورود سرمایه گذاری خارجه به ویژه روی به ایران را قطعی دانست وگفت: در بین ایران و روسیه این فضا خیلی بازتر شده و من احتمال می‌دهم ما سال آینده اگر دوباره با هم صحبت کنیم وضعیت همکاری‌های ما خصوصا در لایه‌هایی مانند سرمایه گذاری با کشوری مانند روسیه خیلی وضعیت بهتری خواهد داشت.
اینکه ما بتوانیم این تحولات را خوب رصد کنیم و متناسب با این تحولاتی که حتما کشورما بازیگر مهمی در این تحولات خواهد بود بتوانیم تصمیمات مناسب اخذ کنیم، انتخابات درست در لایه سیاست‌های خارجی حتما خودش را در لایه فنی به معنای سرمایه گذاری خارجی نشان خواهد داد و ما در سازمان سرمایه گذاری به دنبال این هستیم.
براتی در باره اینکه چرا اساسنامه تا پایان شهریور به مجلس ارسال نشد گفت: زمان بندی اولیه به این صورت بود، اما به علت روند‌های معمول الان در کمیسیون امور عمومی دولت است و دارد پیگیری میشود، اساسنامه از سازمان ارسال شده، اما فرآیند‌ها مقداری زمانش طولانی‌تر شده آن چیزی که در اساسنامه انشاالله رخ خواهد داد شاید مهمترین تغییرش این است که به سازمان سرمایه گذاری این اجازه داده میشود که از حالت انفعالی به حالت فعالانه تبدیل شود و هدایت سرمایه گذاری را انجام دهد که الان این نیست.
اقدامات مناسب برای تسریع و تسهیل سرمایه گذاران خارجی
در ادامه مجری با سوال از جمالی درخصوص اقدامات مناسب برای تسریع و تسهیل سرمایه گذاران خارجی در مناطق آزاد گفت: الان مهمترین کار‌هایی که در حال وقوع است و می‌تواند کمک کند به سیر صعودی سرمایه گذاری ها، اولین آن بین المللی کردن مناطق آزاد و ویژه است. یک اقدام اساسی که الان در حال محقق شدن است این است که ما مناطق آزاد مشترک با کشور‌های همسایه به ویژه ایجاد کنیم یا مناطق متناظر فرا مرزی و مرزی، فکر می‌کنم این کار برای اولین بار در کشور دارد به وقوع می‌پیوندد و همگام با سیاست‌های دولت سیزدهم است که تعامل کند با همسایگان خودش، ایجاد مناطق آزاد و ویژه مشترک یکی از آن آرزو‌هایی بوده که سال‌ها دنبال آن بودیم و الان دارد محقق میشود و تقریبا با همه همسایه‌ها ارتباط نزدیک برقرار کردیم. اقدام دوم توسعه زیرساخت‌ها در مناطق است به ویژه زیرساخت‌هایی که برای سرمایه گذاران مهم است، اقدام سوم ایجاد نهاد‌های پولی و مالی است، هم در مورد بانک‌های برون مرزی، بیمه‌های برون مرزی، بورس بین الملل که ماه گذشته مصوبه اش توسط شورای عالی مناطق صادر شد همه این اقدامات می‌تواند هم به جریان کالا و هم به جریان سرمایه گذاری و هم به جریانات مالی و پولی در مناطق بینجامد که انشاالله در آینده نزدیک شاهد افزایش میزان سرمایه گذاری در مناطق آزاد و ویژه باشیم.
براتی در باره اینکه آیا این میزان سرمایه گذاری خارجی متناسب با جایگاه اقتصادی این است گفت: من معتقدم در پانزده سال گذشته به دلیل تغییرات محیطی که ایجاد شد ما رویکرد متناسب با این تغییرات را اخذ نکردیم لذا تعاملات عمیق اقتصادی با خارج محدود شد و این تغییر رویکرد به نظرم مقدمه این است که ما به نقطه‌ای که باید برسیم و حتما این باید افزایش یابد و حتما به نظرم این تغییر رویکرد می‌تواند تا حد خوبی این دغدغه را پوشش دهد، ما باید این را بدانیم که کشور‌های همسو و همسایه ما هستند که حاضرند با ما در پذیرش ریسک یا خطرپذیری کنند در مقابله باتحریم‌ها و لذا باید روی این ما سرمایه گذاری کنیم روی این اهداف را تنظیم کنیم و ازطرفی زیرساخت‌های لازم، لوازمش را انجام دهیم یکی از مهمترین بحث‌ها این است که امنیت سرمایه گذاری را بتوانیم شکل دهیم بالاخره تصمیماتی که بعضا ایجاد ناامنی می‌کند خیلی می‌تواند برای ما ایجاد معضل کند.
