همشهری آنلاین- فتانه احدی: دیدار اخیر آقای امیرعبدالهیان وزیر خارجه کشورمان با فیصل بن فرحان زیر امور خارجه عربستان در پکن منجر به انتشار بیانیه مشترکی شد. این بیانیه مقدمه‌ای برای عادی سازی روابط بین تهران و ریاض است که دستاوردها و پیامدهای بسیار مهمی برای ثبات و امنیت منطقه به همراه خواهد داشت. به گفته هانی‌زاده در کنار دستاوردهایی که توافق ایران و عربستان برای دو کشور خواهد داشت، کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز از این توافق نیز بهره مند شدند و باعث حل بحران‌ها و مسائل کشورهای دیگر نیز شده است.
در ادامه گفت و گوی همشهری آنلاین با حسن هانی‌زاده کارشناس مسائل منطقه را بخوانید.
مهمترین آثار بهبود در روابط ایران و عربستان بر منطقه و جهان چیست؟
توافقنامه پکن بین ایران و عربستان به تنش‌های مهم منطقه یعنی ایران و عربستان پایان داده است. دیدار اخیری که بین آقای امیرعبدالهیان وزیر خارجه کشورمان با فیصل بن فرحان وزیر امور خارجه عربستان در پکن منجر به انتشار بیانیه مشترکی شد. این بیانیه مقدمه‌ای برای عادی سازی روابط بین تهران و ریاض است که دستاوردها و پیامدهای بسیار مهمی برای ثبات و امنیت منطقه به همراه خواهد داشت.
بعد از توافقنامه پکن، عربستان سعودی و شخص ملک سلمان بن عبدالعزیز پادشاه عربستان دعوت‌نامه رسمی برای آقای بشار اسد رئیس جمهور سوریه برای شرکت در نشست سران عضو اتحادیه عرب در ریاض ارسال کرد که این نخستین حضور بشار اسد در یک نشست با سران کشورهای عربی تلقی می‌شود. این به مفهوم بازگشت سوریه به اتحادیه عرب است که از سال ۲۰۱۱ بعد از بحران سوریه به درخواست عربستان و برخی کشورهای عرب عضویت سوریه در اتحادیه عرب به حالت تعلیق درآمد. این نشانه بسیار خوبی برای پایان بحران ۱۲ ساله سوریه است. از سوی دیگر با توجه به اینکه بعد از توافقنامه پکن بین ایران و عربستان، نفوذ رژیم صهیونیستی در منطقه کاهش یافت و عربستان بعد از آن از ورود یک هیات اسرائیلی به عبستان جلوگیری کرد.
سفری هم که آقای علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی به امارات و عراق داشت، منجر به توافقاتی بین این دو کشور و ایران شده است. مهمترین توافقی که صورت گرفته، تعهد دولت عراق برای جلوگیری از نفوذ گروهک‌های تجزیه طلب از اقلیم کردستان به مناطق شمال غرب ایران است. ضمن اینکه امارات هم اعلام کرده سطح مناسبات خود را با ایران از کاردار به سفیر ارتقا خواهد داد. سفیر ایران هم در امارات مشخص شده است. هیات دیگری از سعودی‌ها قرار است وارد صنعا شوند و مقدمات پایان جنگ ۸ ساله عربستان و یمن را فراهم کنند. اینها جزیی و بخشی از پیامدهای توافقنامه پکن است.
به نظر می‌رسد آمریکا هم از این توافق ناراضی و ناراحت نباشد، دلیل این امر چیست؟
با توجه به اینکه اساسا دموکرات‌ها تلاششان بر این است که نقش تهاجمی محمد بن سلمان در منطقه کاهش یابد و از آنجایی‌که آمریکایی‌ها از شرایط منطقه ناراضی هستند، دخالت عربستان در برخی از مسائل منطقه هم ناخشنودی آمریکا را هم به دنبال داشته است. قتل جمال خاشقچی روزنامه‌نگار برجسته سعودی که ظاهرا توسط محمد بن سلمان انجام شده است، به نظر می‌رسد نارضایتی‌هایی برای تیم جو بایدن فراهم ساخته است.
سکوت آمریکا و حتی ابراز خرسندی برخی از شخصیت‌های آمریکایی از پایان تنش‌های عربستان و ایران در حقیقت به این مفهوم است که از طریق عربستان شاید آمریکا بتواند به نوعی میانجی و واسطه جدیدی پیدا کند و عربستان در آینده می‌تواند نقش میانجی بین آمریکا و ایران ایفا کند.
این توافق می‌تواند در روابط کشورهای منطقه با رژیم صهیونیستی هم موثر باشد؟
برخی از کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس مانند امارات و بحرین تمایل دارند مشکلات خود را با ایران حل کنند، هر چه ایران به کشورهای عرب منطقه نزدیکتر شود، طبیعتا به کاهش نفوذ رژیم صهیونیستی به منطقه کمک خواهد کرد. الان اسرائیل درگیر یک بحران داخلی، جنگ داخلی و جنگ منطقه‌ایست و درگیری میان مقاومت اسلامی و رژیم صهیونیستی شدت پیدا کرده و همه این ها نشان می‌دهد که اسرائیل در داخل و منطقه به شدت دچار انزوا شده است. طبیعتا همگرایی در منطقه می‌تواند به انزوای بیشتر اسرائیل کمک کند.
این توافق چه معنایی برای کشورهای منطقه دارد و تا چه اندازه در رخدادهای آینده اهمیت خواهد داشت؟
توافقنامه پکن می‌تواند ظرفیت‌های مشترک بالایی بین ایران و عرب در حوزه‌های اقتصادی، امنیتی و سیاسی ایجاد کند، هرچند تنش‌های ۷ ساله ایران و عربستان به هدررفت ظرفیت های بسیاری در منطقه‌ای کمک کرد، اما به هر حال ثبات و امنیت منطقه می‌تواند در افزایش سطح مناسبات تجاری بین ایران و ۶ کشور حوزه خلیج فارس منجر شود و در آینده هم ایران و کشورهای منطقه از این توافقنامه بهره اقتصادی خواهند برد.
