به گزارش خبرگزاری صداوسیما، پرویز اذکایی معروف به «سپیتمان» (۱۳۱۸ همدان) پژوهشگر تاریخ، جغرافیا، زبان و فرهنگ همدان، تحصیلات خود را در همدان و تهران و دانشگاه منچستر انگلستان گذراند.
مطالعات وی به طور عمده در تاریخ و فلسفه بود و در رشته‌های کتابشناسی و رجال‌شناسی و تاریخ علم دارای تألیفات است.
بیش از ۵۰۰ عنوان اثر اعم از کتاب و رساله یا مقاله از اذکایی منتشر شده که عبارت از ۴۰ کتاب و ۷۰ رسالهٔ علمی و گفتار‌ها نوشته شده در نشریات و مداخل دائرةالمعارف و دانشنامه‌ها است.
پرویز اذکایی پس از پایان خدمت نظام در سال ۱۳۳۹ خورشیدی متصدی کتابخانه همان دبیرستان شد و در مدارس ملّی همدان به‌ویژه دبستان فرهنگ که شادروان پدرش میرزا محمّدکاظم اذکائی بنیاد کرده بود تدریس کرد.
او سپس برای مطالعۀ تاریخ و معارف قدیم به حوزه‌های علمیه رفت و نزد آخوند ملاعلی معصومی همدانی دروس مذهبی را گذراند. همکاری با روزنامهٔ «نهیب غرب»، «مبارز همدان» «پیک اسلام» به زعامت شادروان آقای آخوند همدانی از فعالیت‌های این دوره از زندگی اذکایی است.
در سال ۱۳۴۸ مبدأ تشکیل کنگره‌های سالانهٔ تحقیقات ایرانی، در کتابخانهٔ مرکزی دانشگاه تهران بود و تا آخر سال ۱۳۵۷ عضویت دائمی آن را برعهده داشت. در سال ۱۳۵۴، با مأموریت تحصیلی به دانشگاه منچستر انگلستان رفت و در بخش مطالعات شرقی با رسالهٔ «جغرافیای تاریخی همدان» دورۀ دکتری را پشت سرگذاشت.
عضویت در هیئت علمی دائره‌المعارف تشیع، دائره‌المعارف اسلامی (دانشنامۀ جهان اسلام) و دائرةالمعارف بزرگ اسلامی از دیگر فعالیت‌های اذکایی است.
پرویز اذکائی بزرگترین بیرونی شناسی ایران است که تحقیقات کاملی در باره شخصیت این دانشمند انجام داده است. کتاب آثارالباقیه ابوریحان بیرونی را ترجمه و با تعلیقات گسترده‌ای چاپ کرده است .
شادروان پرویز اذکائی در سال ۱۳۹۵ خورشیدی تمامی‌کتابخانه خود بالغ بر ۱۵ هزار جلد کتاب و نشریات ادواری را وقف کرد. این پژوهشگر و مورخ برجسته ایران و همدان، ۲۵ فروردین ماه ۱۴۰۲ بر اثر بیماری در بیمارستان بوعلی همدان درگذشت.
برنامه «مستند فرهنگ» از گروه تولید و تامین است که ساعت ۱۴:۳۰ روی موج اف ام ردیف ۱۰۶ مگاهرتز از رادیو فرهنگ پخش می‌شود.
