آندومتریوز عمقی تخمدان (اندومتریوم)
اندومتریوز می‌تواند به شکل ایمپلنت‌های کلاسیک روی سطح یک یا هر دو تخمدان وجود داشته باشد، اما می‌تواند در عمق آنها نیز دیده شود. اندومتریوز عمیق تخمدان حفره‌های پر از مایع تیره‌ای را تشکیل می‌دهد که اندازه آن‌ها می‌تواند متفاوت باشد که آندومتریوما یا "کیست شکلاتی" نامیده می‌شوند. تشخیص اندومتریوما ممکن است بر اساس تصویربرداری اولتراسوند از لگن مشکوک باشد، اما تشخیص نهایی باید بر اساس بررسی میکروسکوپی خود کیست باشد. (پایین را ببینید).

اندومتریوما ممکن است جدی ترین تهدید برای پتانسیل باروری زنان در نظر گرفته شود، به استثنای تومورهای سرطانی دستگاه تناسلی. این ضایعات به درمان پزشکی بسیار ضعیف پاسخ می دهند و پتانسیل تخریب تمام بافت سالم تخمدان را دارند که منجر به نارسایی زودرس یا زودرس تخمدان، مشکلات تخمک گذاری یا کاهش عملکرد تخمدان می شود. اندومتریوم همچنین می تواند منجر به جراحی های تهاجمی و مخرب لگن شود که می تواند باعث از دست دادن جزئی یا کامل زودرس عملکرد تخمدان شود. این کیست‌ها می‌توانند نشان دهنده یک معضل پزشکی باشند حتی زمانی که زنان تحت درمان‌های باروری مانند فناوری‌های کمک باروری (ART) هستند.

تاثیر بالینی آندومتریوم (در زنان در سنین باروری)
اندومتریوم ممکن است:

زنان در سنین باروری را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان تخمدان قرار دهید
باعث درد لگن شود
کمک به ناباروری
کاهش عملکرد تخمدان
تداخل با فناوری های کمک باروری
گزینه های درمانی برای آندومتریوم (در زنان در سنین باروری)
همه ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی روی یک درمان واحد هنگام مدیریت اندومتریوم توافق ندارند. اما اکثر کارشناسان معتقدند زنان در سنین باروری باید توسط متخصصین باروری تحت درمان قرار گیرند.

مشاهده علائم
مشاهده با سونوگرافی
درمان پزشکی
درمان جراحی - بیوپسی، زهکشی و انعقاد کیست. برداشتن کیست از تخمدان؛ پاکسازی جزئی کیست و فرسایش لیزری
عمل جراحی
اوفورکتومی (برداشتن تخمدان حاوی اندومتریوما) هرگز در زنان در سنین باروری با علائمی که نشان دهنده اندومتریوم هستند، گزینه ای نیست.

اگرچه کمتر از یک درصد از کیست‌های تخمدانی که با سونوگرافی به عنوان آندومتریوم احتمالی در زنان در سنین باروری تشخیص داده می‌شوند، تومورهای بدخیم هستند، اما این احتمال هنوز وجود دارد. به طور کلی، اگر کیست تخمدان در سونوگرافی شبیه آندومتریوم باشد و باقی بماند و بزرگتر از 4 سانتی متر باشد (با استانداردهای فعلی)، برای رد تومور بدخیم، جراحی لازم است. همچنین در صورت وجود درد مزمن لگنی، جراحی نشان داده می شود.

مشاهده و مدیریت پزشکی معمولاً در تسکین علائم مرتبط با اندومتریوما مؤثر نیستند. از طرف دیگر جراحی محافظه کارانه در ارائه تسکین پایدار بسیار موثر است. جراحی "بریدن" یا برداشتن اندومتریوم (ها) نیز یک جراحی موثر برای افزایش باروری در زنان جوانی است که از ناباروری رنج می برند بدون هیچ دلیل ظاهری دیگری (و متعهد به کمک باروری نیستند). یک مطالعه تحقیقاتی بزرگ میزان بارداری بیش از 50 درصد را طی دو سال پس از جراحی برای برداشتن اندومتریوم در زنانی که در مطالعه شرکت کردند، گزارش کرد.

در زنانی که قصد انجام ART (لقاح آزمایشگاهی) را دارند، برداشتن اندومتریوما توصیه نمی شود. برداشتن جراحی اثر مفیدی بر میزان بارداری ندارد و می‌تواند برون ده تخمدان را در این شرایط کاهش دهد (بسته به تکنیک جراحی مورد استفاده). با این حال، شرایط نادری وجود دارد که در آن جراحی اندومتریوما توصیه می شود، حتی در زنانی که تحت ART قرار می گیرند. این موارد شامل موارد زیر است:

اندومتریوما به طور قابل توجهی بازیابی تخمک ها را مختل می کند
اندومتریوما در زمان بازیابی تخمک ها پاره می شود یا عفونی می شود
تحریک تخمدان کافی برای ART باعث درد شدید می شود
اندومتریوم دارای ویژگی های مشکوک رادیولوژیک است (مشکوک بدخیمی)

جراحی همچنان پایه اصلی مدیریت مدرن اندومتریوم است. با این حال، میزان جراحی (کدام تکنیک) و زمان ارائه آن می تواند تفاوت چشمگیری در موفقیت نهایی درمان ایجاد کند. شکی وجود ندارد که حتی روش‌های کم تهاجمی، محافظه کارانه و استاندارد برای برداشتن اندومتریوما می‌تواند منجر به آسیب دائمی به تخمدان شود. مرکز بوستون برای آندومتریوز یک مرکز چند رشته‌ای بسیار تخصصی و پیشرو در نوآوری‌های تکنولوژیکی برای کشف راه‌های جدید برای درمان این بیماری چالش‌برانگیز است (همچنین به بخش ما در مورد جراحی باروری به کمک کامپیوتر مراجعه کنید). هدف ما در درمان آندومتریوم، حفظ باروری و در عین حال ارائه درمان های ایمن و با کیفیت زندگی است که موفقیت باروری را افزایش می دهد.