باستان‌شناسانی از اروپا و آفریقا از کشف قدیمی‌ترین سازه چوبی تاریخ خبر داده‌اند که قدمت آن به حدود نیم میلیون سال پیش می‌رسد. این یعنی گونه‌ای ناشناخته از انسان‌تباران که قبل از انسان خردمند (هومو ساپینس) وجود داشته‌اند، احتمالاً این سازه را خلق کرده‌اند.
پژوهشگران در مقاله‌ای می‌گویند یک سازه چوبی متشکل از دو الوار قفل‌شده در هم را پیدا کرده‌اند که با یک بریدگی عمدی به‌صورت عرضی به‌هم متصل شده‌اند. این سازه در یک سایت تاریخی در آبشار کالامبو در زامبیا پیدا شده است و قدمت آن به حدود 476 هزار سال پیش برمی‌گردد.
محققان در همین سایت که ظاهراً زیربنای یک سکونتگاه یا سکو هم در آن وجود داشته است، چهار ابزار چوبی دیگر را نیز پیدا کرده‌اند: چوبی برای کندن زمین، تخته‌ای برای برش، یک گُوه و یک شاخه دارای بریدگی. قدمت این ابزارها نیز به پیش از دوره انسان‌های مدرن برمی‌گردد.
«لری بارهام»، استاد باستان‌شناسی دانشگاه لیورپول و نویسنده اصلی این مقاله می‌گوید: «این یافته شیوه تفکرم درباره اجداد ما را تغییر داده است. برچسب «عصر سنگ» را فراموش کنید؛ ببینید این انسان‌ها چه‌کار می‌کرده‌اند؛ آن‌ها از چوب چیزی تازه و بزرگ ساخته بودند. آن‌ها از هوش، تصور و مهارت‌های خود برای خلق چیزی استفاده کرده بودند که پیش‌تر هرگز دیده نشده بود؛ چیزی که قبلاً هرگز وجود نداشت.»
این چوب‌ها با کمک آب‌های آبشار کالامبو حفظ شده‌اند، چون غرق‌شدن دائمی در زیر آب آن‌ها را از برخورد با اکسیژن و باکتری‌های وابسته به اکسیژن که می‌توانستند چوب‌ها را تجزیه کنند، در امان نگه داشته بود. این مطالعه از آن جهت اهمیت دارد که سازه‌های چوبی به‌ندرت از عصر سنگ تاکنون باقی مانده‌اند.
محققان می‌گویند انسان‌تبارانی که این اشیا را ساخته بودند، احتمالاً کوچ‌نشین نبودند و درعوض بخش درازی از زندگی خود را آنجا گذرانده بودند. آبشار کالامبو بعداً به محلی برای زندگی انسان‌های خردمند نیز تبدیل شد و به همین جهت از مناطق تاریخی مهم دنیا به‌حساب می‌آید.
نتایج این پژوهش در مجله Nature منتشر شده است.
