به گزارش خبرگزاری صداوسیما، شبکه خبر با توجه به حکم دادگاه عالی انتاریوی کانادا برای پرونده هواپیمای اوکراینی با محمد امین اسماعیلی کارشناس حقوق بین‌الملل گفت و گو کرده است که مشروح این گفت و گو را در زیر می خوانید:
سوال: حادثه تلخ سقوط هواپیمای مسافری اوکراینی که منجر به جان باختن شماری از هم‌وطنانمان و همچنین مسافران خارجی این پرواز شد در ۵ سال گذشته توسط غربی‌ها به یک پرونده سیاسی علیه ایران تبدیل شده نظر شما در مورد حکم جدید قاضی دادگاه عالی کانادا که شرکت هواپیمایی اوکراین را به پرداخت غرامت محکوم کرده چیست؟
اسماعیلی: ببینید درباره این مسئله و به خصوص درباره مسئولیت ایران در این زمینه و قواعد حقوقی که وجود دارد، مهم‌ترین مسئله مسئله مصونیت است، در حقوق بین الملل یک اصلی است، اصل برابری دولت‌ها که از دل این اصل مسئله‌ای به وجود می‌آید به نام مصونیت اینکه دولت‌ها در محاکم داخلی دولت‌های دیگر از مصونیت برخوردار هستند، البته بعضی از دولت‌ها مثل آمریکا و کانادا درباره مصونیت یک رویکرد متفاوتی دارند و استثنائاتی را برایش قائل هستند از قبیل تروریسم می‌گویند که تروریسم استثنا است.
اسماعیلی:اما خوب این استثنا با عرف بین‌المللی مغایر است و رویه دولت‌های آمریکا و کانادا نتوانسته با اقبال بین المللی مواجه شود، بنابراین دولتی که قائل به مصونیت است و صلاحیت دولت دیگر را نفی می‌کند باید از ارائه هر نوع دفاع و فرستادن وکیل و رفتاری که باعث شک و شبهه در مسئله مصونیت و صلاحیت بشود خودداری بکند این درباره مسئله مصونیت، اما رای دادگاه برای شرکت هواپیمایی اوکراینی مسئولیت قائل شده و این می‌تواند برای ایران از جهاتی کمک کننده باشد هرچند که موضوع اختلاف به درستی مسئولیت ایران نیست و نبوده به این دلیل که ایران مصونیت داشته و به درستی دادگاه از اظهار نظر در واقع از صدور رای درباره مسئولیت ایران خودداری کرده است.
سوال: آقای اسماعیلی با این رای محکمات حقوقی بر دیدگاه سیاسی ضد ایرانی کانادا و همپیمانان این کشور در موضوع سانحه هواپیمای اوکراینی پیروز شد به نظر شما در ۵ سال گذشته امکان این بود که این پرونده در زمینه حقوقی حل شود آیا کوتاهی در این زمینه صورت نگرفته است؟
اسماعیلی: بله همانطور که اشاره کردم از جانب ایران کوتاهی صورت نگرفته از این جهت که اصلاً ایران باید از ارائه هر نوع دفاع خودداری می‌کرد، از فرستادن وکیل خودداری می‌کرد، چون این مسئله می‌توانست باعث شک و شبهه بشود که ایران مصونیت و صلاحیت دادگاه را پذیرفته از این جهت از جانب ایران کوتاهی صورت نگرفته، اما اینکه پرونده مدت طولانی ادامه پیدا کرده از این جهت باید توجه داشت که کلاً آراء قضایی زمانبر است برای اینکه صادر شود به خصوص زمانی که جمع آوری ادله اثبات دچار مشکل باشد از یک طرف حادثه در ایران اتفاق افتاد و وقتی حادثه در ایران اتفاق می‌افتد بخش اعظمی از ادله اثبات در داخل ایران است و طبیعی است که محاکم کانادایی اینجا در زمینه جمع آوری ادله اثبات دچار مشکل می‌شوند و زمانبر بودن این پرونده‌ها طبیعی است.
