سه‌گانه «زبان»، «فرهنگ» و «اسطوره»؛ اصالت تمدن هر جامعه‌ای را رقم می‌زند. این جامعه می‌خواهد جامعه ایران با پیشینه کهن چندین هزار سال باشد یا می‌خواهد کشوری با کوچک‌ترین قدمت و سابقه از منظر شکل‌گیری و طول حیات خود باشد.
در حوزه ایران و ایران فرهنگی آن‌گونه که استاد ژاله آموزگار در کتاب زبان، فرهنگ، اسطوره نگاشته است، بر ایران فرهنگی تمرکز شده و سه‌گانه فرهنگ، زبان و اسطوره را به‌عنوان توسنی برای مفهوم ارابه نوروز چونان به تاخت کلمات و واژگان کشانیده که امروز نیز هر مخاطب همراهی با ترکتازی و سواری بر آن مرکب نوروزی می‌تواند دریابد که آن سه‌گانه (زبان، فرهنگ، اسطوره) چنان در هم تنیده شده که امکان جداسازی آن‌ها در همراهی با آئین سترگی چون نوروز وجود ندارد.
زمینی‌یان در انتظار هدیه الهی در سفر آسمانی ارواج درگذشته
در بخشی از کتاب زبان، فرهنگ، اسطوره آموزگار می‌خوانیم: نوروز نمادی است از سالگرد بیداری طبیعت از خواب زمستانی و مرگی است که به رستاخیز و زندگی منتهی می شود و به همین مناسبت جشن مربوط به «فروهر»ها نیز بوده است. در دوران باستانی‌تر، عقیده عامه بر این بود که فقط پهلوانان دارای «فروهر» هستند. اما بعدها، باورهای مردم این موهبت را شامل مؤمنان نیز کرد.
اینان سالی یک بار در طلیعه ماه فروردین (ماه فروهرها) به زمین باز می‌گردند و هر یک به خانه خود فرود می‌آیند و ۱۰ روزی، و به روایتی تا روز فروهر (روز نوزدهم) فروردین ماه در زمین به سر می‌برند.
فروهرها چون در طلیعه فروردین و در نوروز به خانه خود و برای دیدار بازماندگان و خانواده باز می گردند، از دیدن پاکیزگی و درخشندگی خانه دلخوش می‌شوند و بر شادکامی خانواده و بر برکت خانه دعا می کنند. اگر خانه را آشفته و درهم، پاک نشده و ناآراسته ببینند، غمگین می‌شوند و دعا نکرده و برکت نخواسته خانه را ترک می‌کنند.
آنان که بر این باورند، روز نوروز از خانه بیرون نمی‌روند، چون نمی‌خواهند که فروهرها صاحبخانه را در خانه نیابند و ناخشنود گردند. چراغ خانه‌ها در این شب‌ها باید روشن باشد، زیرا فروهرها اگر چراغ خانه‌های فرزندان خود را خاموش ببینند، غمگین می‌شوند و غمگینی آنان، برکت را از خانه‌ها می برد. (ص.۳۴۷ و ۳۴۸)
همنشینی سه گانه «خیر»، «برکت» و «سلامتی» با «زبان»، «فرهنگ»، «اسطوره»
در مرور همین چند سطر از کتاب می‌توان دریافت جایی‌که ارواح درگذشتگان در قامت هدیه و فدیه برای تجدید دیدار بازماندگان و فرزندانشان از آسمان با نفحه خداوندی بر زمین فرود می‌آیند و طبق آن باورهای باستانی و سنتی و البته آمیخته با دین و آئین ایرانیان باستان که کتاب الهی و وحیانی اوستا را داشتند، در صورت رعایت آداب و رسوم پاسداشت نوروز به شیوه الهی و ربانی توسط فرزندان، در صورت خوشنودی با خود «خیر»، «برکت» و «سلامتی» برای زمین‌یان به ارمغان می‌آورند.
ایرانشهر؛ از پاسداشت فردوسی تا دیگر خدمتگزاران فرهنگ ایران
بخش اول این کتاب با عنوان «ایرانشهر» دربرگیرندۀ چهار نوشتار است. در اولین نوشتار دربارۀ ایران و ایرانشهر سخن گفته شده است. «سنگ‌نوشته‌ها و متون کهن» عنوان بخش دوم کتاب است که در ۱۴ نوشتار با مخاطب قسمت شده است.
«شاهنامه و اسطوره» عنوان بخش سوم کتاب را با ۱۴ نوشتار به خود اختصاص داده است. خویشکاری فردوسی، نگاهی دیگر به نبرد رستم و اسفندیار، کیومرث، جم و .... عناوین نوشتارهای این بخش را شامل می‌شوند.
بخش چهارم کتاب ۳۰۰ صفحه ای زبان، فرهنگ، اسطوره با عنوان «خدمتگزاران فرهنگ ایران» به نوشتارهایی در تجلیل از پورداود، دهخدا، فردوسی، آرتور کریستن‌سن، هرمز میلانیان و دیگر شیفتگان منش و فرهنگ و تمدن ایرانی اختصاص یافته است.
