مالیات مبلغی است که دولت مستقیم یا غیرمستقیم برای بهبود امکانات و خدمات عمومی از شهروند می‌گیرد. در این مطلب، درباره تفاوت مالیات و ارزش افزوده صحبت می‌کنیم.
همان‌طور که در ابتدا گفتیم، مالیات مبلغ پرداختی شهروندان به دولت است و حاکمیت برای تأمین مالی خدمات عمومی مانند مراقبت‌های بهداشتی و آموزشی، تقویت زیرساخت‌ها و غیره آن را می‌گیرد.
برای صحبت درباره تفاوت مالیات و ارزش افزوده، باید بدانیم مالیات‌ها به 2 شکل مستقیم و غیرمستقیم تأمین می‌شوند. شکل مستقیم مربوط به درآمدها و دارایی افراد است. مالیات بر درآمد، مالیات بر دارایی و مالیات بر ارث ازجمله مواردی هستند که در دسته مالیات‌های مستقیم قرار می‌گیرند.
شکل غیرمستقیم مالیات که شامل مالیات بر ارزش افزوده است، حالت دیگری است که روی کالاها و خدمات وضع می‌شود. مثلاً اگر فاکتور غذای رستوران شما یک‌میلیون تومان باشد، ۱۰ درصد آن مالیات بر ارزش افزوده است و شما آن را پرداخت می‌کنید.
مالیات بر ارزش افزوده فواید متعددی برای دولت و سیستم قضایی حکومت دارد. ازآنجایی‌که مالیات بر ارزش افزوده در هر مرحله از تولید یا توزیع کالا دریافت می‌شود، احتمال فرار مالیاتی را کاهش می‌دهد. ازآنجایی‌که در سیستم‌های مالیاتی قدیمی‌تر، مالیات بیشتر در انتهای زنجیره تولید و فروش پرداخت می‌شود، احتمال فرار مالیاتی بیشتر است. همچنین این سیستم مالیاتی قیمت‌گذاری را شفاف می‌کند؛ بنابراین فروشندگان و خریداران هرکدام از سهم پرداخت مالیات خود آگاهند.
مالیات مستقیم هم منبع درآمد پایداری برای دولت به شمار می‌آید و تأثیر مستقیمی بر اقتصاد و سرمایه‌گذاری دارد. همچنین مالیات نقش بسزایی در تقویت زیرساخت‌ها و بهبود عملکرد خدمات عمومی دارد.
در جدول زیر خلاصه‌وار تفاوت مالیات و ارزش افزوده را آوردیم:
| مالیات مستقیم | مالیات بر ارزش افزوده |
| روی درآمد، دارایی، ارث و غیره اعمال می‌شود | روی کالاها و خدمات وضع می‌شود |
| افراد یا صاحبان کسب‌وکار آن را پرداخت می‌کنند | مصرف‌کننده نهایی آن را پرداخت می‌کند |
