قیمت دلار برای اقتصاد واردات محور ایران بسیار حائز اهمیت می باشد و از این رو دولت ها در تلاش بوده اند تا قیمت دلار را برای جلوگیری از افزایش نرخ تورم از این ناحیه همواره کنترل کنند و پایین نگه دارند.

به گزارش تابناک اقتصادی، هر چند که دولت تدبیر و امید تا حدودی توانست قیمت دلار را در چهار سال ابتدایی خود و به لطف برجام کنترل کند اما با روی کار آمدن دونالد ترامپ در کاخ سفید ورق برگشت و تهدید چند باره رئیس جمهور سابق آمریکا برای خروج از برجام، در اواسط اردیبهشت ماه سال 97 عملی شد و ترامپ اعلام کرد که تحریم های ایران در مدت 90 روزه و 180 روزه باز خواهند گشت. یکی از تحریم ها، تحریم خرید و فروش دلار با دولت ایران بود که در مدت 90 روزها گنجانده شده بود.

دولت برای کنترل دخل و خرج دلار و به تعادل کشاندن اوضاع بازار ارز، دست به اقداماتی زد که از آن جمله می توان به ممنوعیت واردات برخی کالاهای غیرضروری اشاره کرد.

با روی کار آمدن عبدالناصر همتی در بانک مرکزی، سیاست های این بانک هم برای حفظ ارزش پول ملی تغییر کرد و تلاش شد تا روند افسارگسیخته قیمت دلار کنترل شود. به هر صورت این سیاست ها تا حدودی هم موفق بود تا اینکه فشارها بر اقتصاد ایران از ناحیه آمریکا بیشتر شد و شیوع ویروس کرونا در ایران و جهان اوضاع را برای بازار ارز بدتر هم کرد.

در حالی که در 11 فروردین ماه سال جاری قیمت هر دلار 14 هزار و 903 تومان اعلام شد، این نرخ رفته رفته افزایش یافت و این افزایش از اواخر اردیبهشت ماه اتفاق افتاد. روند صعودی قیمت دلار با عدم بازگشت ارزهای حاصل از صادرات از اواخر تیرماه شدیدتر هم شد و حتی قیمت دلار در 24 مهرماه 99 کانال 32 هزار تومان را هم لمس کرد.

با برگزاری انتخابات آمریکا و پیروزی دموکرات ها در این انتخابات و کنار رفتن ترامپ از قدرت، امیدها برای بازگشت آمریکا به برجام و برداشته شدن تحریم ها بیشتر شد و دلار کانال های قیمتی را یکی پس از دیگری از دست داد.

سقوط قیمت دلار، موجب شد تا مسئولین از جمله شخص رئیس جمهور قیمت های جدیدی را برای دلار در آینده اعلام کنند. به عنوان نمونه رئیس جمهور در 24 دی ماه سال گذشته طی مصاحبه ای گفت: امروز می دانید که منابع ارزی ما بلوکه شده و اگر منابع در اختیار بانک مرکزی قرار گیرد قیمت دلار به ۱۶ و ۱۷ هزار تومان می رسد.

اظهار نظری که با واکنش های مختلفی همراه شد و بسیاری این نرخ را غیرواقعی قلمداد کردند و نسبت به آن موضع گرفتند.

همچنین همتی رئیس کل بانک مرکزی که در برنامه گفتگوی ویژه خبری 12 بهمن ماه حاضر شده بود گفت: بازار ارز با روند کاهشی روبرو می شود و جو روانی بازار گاه موجب تلاطم ارز می شود اما معتقدم نرخ دلار به زیر ۲۰ هزار تومان خواهد رسید.

محمود واعظی رئیس دفتر رئیس جمهور نیز در آیین تجلیل از صادرکنندگان نمونه استان اصفهان در مورخه 7 اسفند 99 با تاکید بر اینکه از نظر اقتصادی نرخ ارز ایران ۲۵ یا ۲۷ هزار تومان نیست، گفت: ما این کار را کردیم تا بتوانیم اقتصاد کشور را اداره کنیم تا امروز دشمنان بگویند که فشار حداکثری شکست خورده و آنها به دنبال حل مسائل هستند و امروز ایران از موضع قدرت است.

به هر حال هر آنچه بود و با همه فراز و نشیب ها و اعلام نرخ های مختلف توسط مسئولین، در نهایت قیمت دلار در آخرین روز سال 99 بر قله 23 هزار و 963 تومان قرار گرفت. بنابراین میزان رشد قیمت دلار در سال 99 در نهایت 61 درصد بود.

پیش بینی ها در مورد نرخ دلار در سال 1400 چه می گوید؟

یکی از دغدغه های رهبر انقلاب در سال های اخیر همواره حفظ ارزش پول ملی بوده است. ایشان در سخنرانی های مختلفی بر حفظ ارزش پول ملی تاکید داشته است و از مسئولین بارها خواسته اند که این مسئله را به عنوان یکی از اولویت های کاری خود در نظر بگیرند.

در سال 1400 قیمت دلار در گرو چند عامل بسیار مهم است: سرنوشت برجام، سرنوشت FATF، توانایی دولت در فروش نفت و بازگرداندن ارزهای حاصل از آن، بازگرداندن ارزهای حاصل از صادرات غیرنفتی، اثرات بودجه 1400، موفقیت دولت در آزادسازی منابع بلوکه شده در سایر کشورها و انتخابات ریاست جمهوری.

اما کارشناسان چه پیش بینی هایی درباره نرخ دلار دارند؟

بهاءالدین حسینی‌هاشمی، کارشناس امور بانکی، طی گفتگویی اظهار داشت: منابع ارزی ما روشن است؛ صادرات نفتی، غیر نفتی و سرمایه‌گذاری در موسسات مالی خارج از کشور. مصارف هم که عمده‌اش واردات است و بخشی هم هزینه‌های ایرانیان خارج از کشور از جمله دانشجویان و مسافران. در این بخش‌ها تغییری حاصل نشده است. وی ادامه داد: نرخ را همواره عرضه و تقاضا و نرخ برابری ارزها تعیین می‌کند. تضعیف یا تقویت پول به نرخ تورم آن بستگی دارد. نرخ تورم ما در برابر نرخ تورم دلار قرارمی‌گیرد. مثلا تورم ما ۴۰ درصد و تورم آمریکا پنج درصد است، ۳۵ درصد مابه‌التفاوت این دو در واقع ۳۵ درصد تضعیف ریال در برابر دلار در سال آینده است. حسینی هاشمی تاکید کرد: اگر شرایط فعلی ماندگار باشد یعنی تحریم باشیم و منابع ارزی‌مان کمتر باشد، در برابر تقاضا هم مثل همیشه رو به افزایش برود،ممکن است سال آینده ریال ۳۰ تا ۳۵ درصد تضعیف ‌شود.

کاظم یاوری، کارشناس موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی نیز در این باره گفت: بهترین تصور برای نرخ دلار در سال ۱۴۰۰ عددی بین ۲۰ تا ۲۵ هزار تومان است.

وحید شقاقی شهری، رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه خوارزمی هم طی مصاحبه ای گفت: به اعتقاد بنده چشم انداز ارز در سال 1400 کاهشی خواهد بود که در این زمینه سه عامل مهم دخیل هستند که موجبات کاهش قیمت دلار را فراهم خواهند کرد و بر همین اساس احتمال دارد که قیمت دلار در مرز ۲۰ هزار تومان قرار بگیرد. شقاقی شهری توضیح داد: البته این سیر نزولی به طور تدریجی انجام خواهد شد ودلار در محدوده ۱۹ تا ۲۲ هزار تومان به اصطلاح رِنج خواهد زد، مورد اول افزایش میزان صادرات نفت است که طی این چندماهه نیز رخ داده و به نظر می‌رسد در آینده نیز میزان رشد صادرات نفت با روند صعودی همراه خواهد شد، مورد دوم نیز مربوط به افزایش صادرات غیر نفتی است، که خود وابسته به دو عامل دیگر است و مورد سوم مهار بیماری کرونا و بازگشت رونق به اقتصاد است.

میثم رادپور، کارشناس بازارهای مالی هم درباره قیمت دلار در سال 1400 گفت: قیمت دلار پا به پای نرخ تورم پیش خواهد رفت و دولت قدرت کنترل دستوری قیمت دلار را ندارد.

مسعود خوانساری، رئیس اتاق تهران نیز طی مصاحبه ای گفت: جهش قیمت ارز در سال ۱۴۰۰ محتمل است. او در یک نشست خبری گفت: با توجه به بودجه سال ۱۴۰۰ و پیش‌بینی‌های انجام شده، قیمت ارز در سال آینده جهش خواهد داشت.

به گفته خوانساری، این امکان وجود دارد که در سال آینده با توجه به بودجه ای که دولت ارائه داده و مجلس در حال تصویب آن است تورم بالایی داشته باشیم و مجددا فنر ارز از جا در رود و مجدا شاهد افزایش قیمت ها باشیم.»