پروانه کُبره: عقب‌نشینی بورس از صعود به دومین روز خود رسید و مقاومت دلار آزاد از ساعات اولیه معاملات امروز برای از دست ندادن سطوح بالای 85هزار تومان به طور واضح قابل مشاهده بود. به دنبال تعویق دور چهارم مذاکرات ایران و آمریکا، بازارها تغییرات مهم قیمتی را ثبت کردند. هنوز جزئیات دقیقی در مورد برگزاری دور بعدی مذاکرات منتشر نشده و مشخص نیست دو طرف تا چه اندازه در جهت حل مسائل کلیدی پیشروی خواهند کرد. آنچه واضح است اینکه مذاکرات هسته‌ای کشور وارد مراحل پیچیده‌ای شده و به تبع آن فعالان بازارها هم تغییراتی را در استراتژی معاملاتی خود ایجاد می‌کنند. بورس‌بازان در جریان معاملات روز یکشنبه باز هم محتاطانه رفتار کردند. در کنار آن هم شاخص کل نمایش ضعیفی از خود نشان داد اما شاخص هموزن تا حدودی متعادل‌تر رفتار کرد. «ریسک‌های جدید بی‌شک به تلاطم بازارها دامن زده و چشم‌انداز معاملات را مبهم می‌کنند.» این اظهارات در حالی از سوی کارشناسان اقتصادی مطرح می‌شود که خبر تعویق دور چهارم مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا نیز از ابتدای هفته نوسان بازارها را رقم زده است. در معاملات روز گذشته بورس تهران ردپای ترس و تردید کاملا قابل‌مشاهده بود.
از ابتدای هفته بازار سهام با تغییر شیفت از «معاملات امیدوارکننده» به سمت «فضای محتاطانه» حرکت کرد؛ این در حالی است که دلار آزاد و طلای 18عیار، تحرکات خود را در بازپسگیری سطوح از‌دست‌رفته آغاز کردند. بررسی‌های آماری نشان می‌دهد طی دو روز گذشته حدود 5همت پول حقیقی از تالار شیشه‌ای خارج شده است. یکی از دلایل اصلی عقب‌نشینی سهامداران خرد، ترس از پیشروی ریسک‌های سیاسی عنوان می‌شود. تجربه نشان می‌دهد بازگشت ریسک‌های سیاسی می‌تواند بر چشم‌انداز اقتصادی کشور و همچنین انتظارات تورمی اثرات قابل‌توجهی برجای بگذارد، به‌خصوص اینکه در همین مسیر جهش نرخ ارز وضعیت بازارها را پیچیده‌تر می‌کند. به عنوان مثال در روزهای شنبه و یکشنبه ترس از بازگشت ریسک‌ها باعث شد معامله‌گران پیش‌دستی کرده و برای در امان ماندن از ریسک‌های احتمالی، فشار فروش را در دستور کار خود قرار دهند. در بازار ارز نیز نرخ دلار در معاملات غیررسمی تا مرز ۸۷هزار تومان پیش رفت، اما به کانال ۸۵هزار تومان برگشت.
کارشناسان بازار سرمایه با بیان اینکه تغییرات غیرمنتظره در وضعیت ریسک‌های سیاسی می‌تواند خروج فوری پول از بازار سهام را رقم بزند، بر پرهیز سهامداران خرد از رفتارهای هیجانی تاکید می‌کنند. آنها می‌گویند تا زمانی که ریسک‌های سیاسی در بازارها پرسه بزنند، متلاطم شدن معاملات محتمل‌ترین سناریوی روی میز خواهد بود.
بازارهای دارایی همزمان با آغاز دور نخست گفت‌وگوهای غیرمستقیم تهران و واشنگتن، فاز جدیدی از تغییرات قیمتی را تجربه کردند. خروجی مذاکرات هسته‌ای کشور پرواز بورس به صدر جدول بازدهی بازارها را در نخستین ماه 1404 رقم زد. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» حاکی از آن است که در فروردین تنها بازاری که موفق به کسب بازدهی مثبت شد با اختلاف بازار سهام بوده و شاخص کل این بازار پس از انتظاری طولانی یکی از بهترین ماه‌های خود را در دو سال اخیر به ثبت رساند.
هرچند بورس تا آخرین روز اسفند 1403 متاثر از مباحث مرتبط با ریسک‌های سیاسی، نوسانات شدید ارزی و خروج بی‌وقفه پول، روزهای پرمخاطره‌ای را سپری کرد اما با تغییر وضعیت این بازار در فروردین، «انتظارات از کسب بازدهی‌های بیشتر» بالاتر رفت. براساس اظهارات کارشناسی، رشد 13.57درصدی شاخص کل و ورود بی‌سابقه پول تازه‌نفس (به میزان 14هزار میلیارد تومان) به گردونه معاملات سهام، زمینه را برای بازگشت اعتماد به بورس تسهیل کرد. در همین مسیر است که کارشناسان نسبت به بازگشت التهاب به روند بازارهای دارایی هشدار می‌دهند. اما آیا بازار سهام در روزهای آینده می‌تواند از این وضعیت عبور کند یا باید منتظر موج‌های شدیدتری از فشار فروش باشیم؟
علیرضا خان‌محمدی، کارشناس بازار سرمایه، معتقد است: بازار سهام روزهای پرچالشی را در پیش دارد. علاوه‌بر ریسک‌های سیاسی، اثرات قطعی برق نیز به‌مرور در صورت‌های مالی شرکت‌ها اثر منفی خود را نشان خواهد داد. تصمیمات تعرفه‌ای ترامپ نیز وضعیت بازارهای جهانی را نامعلوم جلوه می‌دهد. ردپای این ابهامات در بازار سهام نمایان خواهد شد. البته همچنان مهمترین متغیر اثرگذار بر بازارهای دارایی و چشم‌انداز انتظارات تورمی، مساله مذاکرات است. سرنوشت این مولفه اثرگذار اکنون در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. در چنین شرایطی طبیعتا سرمایه‌گذاران رفتارهای غیر‌قابل‌پیش‌بینی خواهند داشت.
با‌این‌حال در روز گذشته نمادهای کوچک بازار عملکرد بهتری را ثبت کردند؛ به‌طوری‌که شاخص هموزن با رشد 0.41درصدی روبه‌رو شد. در هفته قبل نیز شاخص هموزن بهتر از شاخص کل ظاهر شد و توانست بازدهی 5درصدی را کسب کند. به نظر می‌رسد با توجه به اثرپذیری بالای بازار سهام از ریسک‌های سیاسی، این دسته از نمادها همچنان در روزهای آینده عملکرد بهتری نسبت به بزرگان بازار از خود نشان دهند. البته این امر منوط به آن است که اخبار منفی پیرامون مباحث مرتبط با مذاکرات هسته‌ای کشور منتشر نشود.
پس از عبور شاخص کل از کانال حساس 3میلیون واحد، انتظارات در خصوص تقویت روند صعودی تشدید شد؛ به‌طوری‌که اکنون می‌توان تارگت‌های بالایی را برای نماگر اصلی معرفی کرد. تکنیکالیست‌ها می‌گویند شاخص کل بورس در یک کانال صعودی قرار دارد که کف آن ابتدای آذرماه و اواخر اسفندماه سال قبل و سقف آن محدوده دی‌ماه سال قبل است. بنابراین با برخورد مجدد شاخص کل به این مقاومت، شاهد عرضه و اصلاح نسبی در بازار بودیم. اما پایان اصلاح هنوز مشخص نیست و محرک‌های قوی‌تری نیز برای شکست این سقف و ادامه روند صعودی نیاز است. از منظر تکنیکال با برخورد نماگر اصلی به مقاومت، سناریوی اصلاح محتمل‌ترین گزینه برای تکنیکالیست‌های بازار است. تقارن این موضوع با فروکش سیگنال مثبت سیاسی می‌تواند روند اصلاح بورس را طولانی‌تر کند. آنچه در این میان مهم است اینکه ممکن است نماگر هموزن ریزش کمتری را تجربه کند. اما اکثر کارشناسان بر این باورند که فعلا حمایت مهم شاخص اصلی بازار، محدوده 3میلیون واحد است و حد ضرر معامله‌گران پشت آن قرار دارد. اما در صورتی که تعویق مذاکرات ادامه‌دار باشد، محدوده 2میلیون و 600هزار واحد حمایت بعدی خواهد بود.
در شاخص هموزن نیز شرایط مشابه است و محدوده سقف زمستان، یعنی حوالی 900هزار واحد، از اهمیت خاصی برخوردار است. بر اساس اظهارات کارشناسان، شاخص اصلی بازار سهام برای شکست سقف کانال نزولی خود راهی جز بهبود ارزش معاملات و افزایش میانگین سطح حجم معاملات ندارد. از سوی دیگر، با توجه به وضعیت ریسک‌های اثرگذار بر روند بازار سهام، در خوشبینانه‌ترین حالت تارگت شاخص اصلی بورس محدوده 3میلیون و 380هزار تا 3میلیون و 400هزار واحد و هدف نماگر هموزن نیز محدوده یک‌میلیون واحد خواهد بود. هرچند شاخص هموزن در شرایط فعلی پتانسیل رشد بالاتری نسبت به نماگر اصلی دارد.
