رابطه جنسی دردناک می‌تواند دلایل گوناگونی داشته باشد؛ از مشکلات ساختاری گرفته تا نگرانی‌های روان‌شناختی. بسیاری از افراد در دوره‌ای از زندگی خود رابطه جنسی دردناک را تجربه می‌کنند.

اصطلاح پزشکی برای رابطه جنسی دردناک، "دیسپارئونیا" (Dyspareunia) است. این واژه به درد ماندگار یا تکرارشونده در ناحیه تناسلی اشاره دارد که درست قبل، در حین یا بعد از رابطه جنسی رخ می‌دهد. اگر رابطه جنسی دردناکی را تجربه می‌کنید، با پزشک خود صحبت کنید. درمان‌ها بر اساس علت مشکل طراحی می‌شوند و می‌توانند به رفع یا کاهش این مسئله رایج کمک کنند.

علائم رابطه جنسی دردناک

اگر رابطه جنسی دردناک دارید، ممکن است موارد زیر را احساس کنید:

• درد فقط در زمان ورود جنسی (نفوذ اولیه)

• درد هنگام هر نوع نفوذ، حتی هنگام وارد کردن تامپون

• درد عمیق هنگام حرکت رفت‌وبرگشتی

• احساس سوزش یا درد مبهم

• درد ضربانی که چند ساعت پس از رابطه ادامه دارد

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر به‌طور مکرر در حین رابطه جنسی درد دارید، با پزشک خود مشورت کنید. درمان این مشکل می‌تواند به بهبود رابطه جنسی، صمیمیت عاطفی و تصویر ذهنی شما از خودتان کمک کند.

علل درد هنگام رابطه

علت‌های فیزیکی رابطه جنسی دردناک بسته به این‌که درد هنگام ورود رخ می‌دهد یا هنگام نفوذ عمیق، متفاوت هستند. عوامل عاطفی نیز می‌توانند در بسیاری از انواع رابطه جنسی دردناک نقش داشته باشند.

درد هنگام ورود

درد در حین نفوذ ممکن است به دلایل زیر باشد:

• کمبود روان‌کننده (لوبریکانت): این مشکل معمولاً به دلیل پیش‌نوازی ناکافی رخ می‌دهد. کاهش سطح استروژن پس از یائسگی، زایمان یا در دوران شیردهی نیز می‌تواند از علل آن باشد.

• برخی داروها ممکن است میل یا تحریک جنسی را کاهش دهند که در نتیجه روان‌سازی کم و درد در حین رابطه را به همراه دارند. این داروها شامل داروهای ضدافسردگی، داروهای فشار خون بالا، آرام‌بخش‌ها، آنتی‌هیستامین‌ها و برخی قرص‌های ضدبارداری هستند.

• آسیب، ضربه یا تحریک: مانند آسیب ناشی از تصادف، جراحی لگن، ختنه زنان یا بریدگی‌ای که هنگام زایمان برای بزرگ کردن کانال زایمان انجام می‌شود (اپیزیوتومی).

• التهاب، عفونت یا اختلالات پوستی: عفونت در ناحیه تناسلی یا دستگاه ادراری می‌تواند رابطه جنسی را دردناک کند. اگزما یا سایر مشکلات پوستی در ناحیه تناسلی نیز می‌توانند علت باشند.

• واژینیسموس (انقباض غیرارادی عضلات واژن): این انقباضات غیرارادی دیواره واژن می‌توانند نفوذ را دردناک کنند.

• مشکلات مادرزادی: مانند شکل‌نگرفتن کامل واژن (آژنزی واژینال) یا وجود پرده‌ای که دهانه واژن را مسدود کرده (هایمن بسته یا بدون سوراخ).

درد عمیق

این نوع درد معمولاً هنگام نفوذ عمیق و گاهی در موقعیت‌های خاص شدیدتر می‌شود. علل احتمالی شامل:

• برخی بیماری‌ها و شرایط پزشکی: مانند اندومتریوز، بیماری التهابی لگن، افتادگی رحم، برگشتگی رحم، فیبروئیدهای رحمی، کیستیت (التهاب مثانه)، سندروم روده تحریک‌پذیر، مشکلات کف لگن، آدنومیوز، بواسیر و کیست‌های تخمدان.

• جراحی‌ها یا درمان‌های پزشکی: ایجاد بافت اسکار ناشی از جراحی لگن (مثل هیسترکتومی) می‌تواند رابطه را دردناک کند. درمان‌های سرطان، مانند پرتودرمانی و شیمی‌درمانی، نیز می‌توانند تغییراتی ایجاد کنند که باعث درد شوند.

عوامل عاطفی

عواطف به‌شدت با فعالیت جنسی در ارتباط هستند، بنابراین ممکن است در ایجاد درد نقش داشته باشند. از جمله:

• مسائل روان‌شناختی: اضطراب، افسردگی، نگرانی درباره ظاهر فیزیکی، ترس از صمیمیت یا مشکلات رابطه‌ای می‌توانند باعث کاهش تحریک‌پذیری جنسی و در نتیجه ناراحتی یا درد شوند.

• استرس: عضلات کف لگن در پاسخ به استرس ممکن است منقبض شوند که می‌تواند به درد منجر شود.

• سابقه سوءاستفاده جنسی: همه افرادی که دچار دیسپارئونیا هستند، لزوماً سابقه سوءاستفاده جنسی ندارند. اما اگر چنین سابقه‌ای وجود داشته باشد، می‌تواند نقش مؤثری داشته باشد.

تشخیص اینکه عوامل عاطفی در دیسپارئونیا نقش دارند یا نه، گاهی دشوار است. درد اولیه می‌تواند به ترس از درد مکرر منجر شود و باعث سختی در ریلکس شدن شود، که خودش موجب درد بیشتر می‌گردد. ممکن است در نهایت از رابطه جنسی اجتناب کنید، چون آن را با درد مرتبط می‌دانید.

عوامل خطر

عوامل زیادی می‌توانند خطر بروز رابطه جنسی دردناک را افزایش دهند، از جمله:

• بیماری‌ها

• جراحی‌ها و درمان‌های پزشکی

• مشکلات سلامت روان