رویکرد و رفتار او با رجال ایران بسیار خشن و متکبرانه بود و چنان رفتار میکرد که گویی آنان را به چشم یک مشت بنده و فرمانبردار مینگرد. دولتآبادی در کتابش آنچه به نقل از وی آورده است: «حالا که راضی شدهایم به ایران حکومتی بدهیم [یعنی پس از شکست دادن آلمان و روسیه توانستهایم استقلال شما را حفظ کنیم]، ایرانی باید هرچه ما میگوییم اطاعت نماید».
فعالیت در خلیج فارس و روابط دوستی با امیران منطقه
در دوره مأموریت دهساله کاکس در خلیج فارس (از ۱۹۰۴ تا ۱۹۱۴م)، کشف نفت در مسجدسلیمان، انقلاب مشروطیت، عقد قرارداد ۱۹۰۷ بین روسیه و انگلستان و خلع محمدعلیشاه قاجار از قدرت، ناپایداری دولتها و خلأ قدرتی که وجود داشت، حضور و نفوذ انگلیسیها را دوچندان کرد؛ ازاینرو، کاکس بهعنوان «رزیدنت سیاسی بریتانیا» (یعنی فردی که فرماندار کل و تامالختیار خلیج فارس بود و بر تمام مستملکات ارضی و سرزمینهای تحتالحمایه انگلیس در داخل یا پیرامون خلیج فارس نظارت داشت)، با شیخ خزعل (حاکم محمره)، شیخ مبارک (امیر کویت) و امیر عبدالعزیز ابن سعود (امیر حجاز)، روابط دوستی برقرار کرد تا زمینه را برای جدا کردن احتمالی خوزستان از بقیه خاک ایران آماده کند؛ برای نمونه در ازای درخواست شیخ خزعل مبنی بر تداوم اقتدار موروثیاش بر خرمشهر، کاکس با دخالت صریح و بیشرمانه در امور داخلی ایران، این تضمین را به نام دولت خود صادر کرد. از اعمال دیگر کاکس در این تاریخ، مذاکره با شیخ خزعل برای خرید محل پالایشگاه آبادان و نادیده گرفتن حکومت ایران بود. این روابط تا آنجا پیش رفت که نشان و حمایل شوالیه امپراتوری هند را به خزعل دادند و از آن پس نام شیخ در مکاتبات سیاسی به «سِر خزعل خان» مبدل شد!
اما از طرف دیگر، رویکرد و رفتار کاکس با رجال ایران بسیار خشن و متکبرانه بود و چنان رفتار میکرد که گویی آنان را به چشم یک مشت بنده و فرمانبردار مینگرد. دولتآبادی در کتابش آنچه را کاکس به یکی از رجال ایران گفته چنین منعکس کرده است: «حالا که راضی شدهایم به ایران حکومتی بدهیم [یعنی پس از شکست دادن آلمان و روسیه توانستهایم استقلال شما را حفظ کنیم]، ایرانی باید هرچه ما میگوییم اطاعت نماید». ازاینرو، زمینهچینی و فراهم کردن قرارداد ۱۹۱۹، ظاهرا یکی از همان حرفشنویهای ایرانیان است.
بازی وثوق و کاکس و چوب حراج به استقلال ملی؛ قرارداد ۱۹۱۹
شکست روسیه و وقوع انقلاب اکتبر ۱۹۱۷، تاحدودی یک فرصت تاریخی برای استعمار انگلیس فراهم کرد تا یکجا و یکطرفه ایران را در کام خود قرار دهد. وضع خراب مالی ایران که توان پرداخت حقوق کارکنان و نظامیان را نداشت و دل خود را به دریافتهای ماهیانه مالی انگلیس و خزانهداری هند خوش کرده بود، دستگاه سیاست خارجی انگلستان را بر آن داشت تا با طرح یک قرارداد پنهانی با اولیای امور ایران، بهویژه رئیس دولت (وثوقالدوله)، و موافقت احمدشاه قاجار، امور سیاسی و نظامی و نیز امور مالی ایران را به دست بگیرد. محمدعلی فروغی، درباره دورویی وثوقالدوله گفته است: «در جلسه هیئت دولت و شخص رئیسالوزرا صریحا امر دادند که در پاریس درصدد حصول این مقصود یعنی مستخدمین مالیه و صاحبمنصبان نظامی را که اهم مستخدمین هستند باید از فرانسه و آمریکا استخدام کنیم». اما اطلاعاتی که از لندن دریافت میشد خبر از آن میداد که مذاکراتی در تهران مابین کاکس و هیئت دولت در حال انجام شدن است! از طرف دیگر، کرزن ایران را تهدید میکرد که در صورت سرباز زدن از پذیرش قرارداد، دیناری کمک مالی و مساعده به ایران نخواهد داد و حتی طلبهای گذشته نیز گرفته خواهد شد. کاکس هم بنا بر دستور لندن، مأمور چانهزنی با دولت برای پذیرش قرارداد ۱۹۱۹ شد. او نوشته است: «حد اعلای موفقیتی که در این کار نصیبم شد پایین آوردن مبلغ مورد مطالبه [رشوه] به چهارصد هزار تومان بود... باید محرمانه به اطلاعتان برسانم که در قضیه مطالبه پول، خود وثوقالدوله آنقدر پافشاری نداشت که آن دو وزیر دیگر (نصرتالدوله و صارمالدوله)، که حقیقتا جانم را به لب آوردند». سرانجام این قرارداد، با عنوان «قراداد ۱۹۱۹»، توسط سِر پرسی کاکس و وثوقالدوله در تاریخ ۹ اوت ۱۹۱۹م، برابر با ۱۷ مردادماه ۱۲۹۸ش، از طرف دولتین ایران و انگلیس، در تهران به امضا رسید. کاکس، بعد از این، در کنفرانس قاهره در سال ۱۹۲۱م، درصدد انتخاب یک حاکم برای عراق افتاد و سرانجام یکی از پسران «شریف» در مکه، به نام «فیصل» انتخاب شد.
بازنشستگی و مرگ
پس از عزیمت کاکس از بغداد، دولت انگلستان دیگر او را در هیچ سمت رسمی به کار نگرفت، اما کاکس بهعنوان نماینده در چندین کنفرانس شرکت کرد. او بخش عمده عمر خود را وقف انجمن جغرافیایی سلطنتی کرد و از سال ۱۹۳۳ تا ۱۹۳۶م ریاست این انجمن را برعهده داشت. کاکس به شکار علاقهمند بود و در تاریخ ۲۰ فوریه ۱۹۳۷م برابر با ۱ اسفندماه ۱۳۱۵ش، هنگامیکه از ناحیه قلب احساس ناراحتی کرد، در کنار اسبش غش نمود و بر اثر «ایست قلبی» در ۷۲ سالگی درگذشت.