نارسایی دهانه رحم از جمله مشکلاتی نادر در بین زنان است که می‌تواند عوارضی را برای فرد مبتلا ایجاد کند. درک علل، علائم و راه‌های درمان موجود برای نارسایی دهانه رحم به منظور تشخیص زودهنگام و مداخله پزشکی مناسب، بسیار حائز اهمیت است. در این مقاله قصد داریم به صورت دقیق بررسی کنیم که نارسایی دهانه رحم چیست؟ و به علل، علائم و راه‌های درمان آن نیز خواهیم پرداخت.
در این مقاله می‌خوانید:
نارسایی دهانه رحم که به عنوان دهانه رحم ناکارآمد نیز شناخته می‌شود، وضعیتی است که برخی از زنان را در دوران بارداری تحت تأثیر قرار می‌دهد. مشخصه این مشکل، گشاد شدن و نازک شدن زودرس دهانه رحم است که منجر به احتمال سقط جنین یا زایمان زودرس خواهد شد.
پیشنهاد ویژه نی نی بان: فواید یائسگی، پیش به سوی زندگی بهتر
نارسایی دهانه رحم می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد، اما دلیل اصلی اغلب به ضعیف شدن یا اختلال ساختاری دهانه رحم نسبت داده می‌شود. در ادامه به برخی از شایع‌ترین دلایل ایجاد این مشکل خواهیم پرداخت.
هرگونه عمل جراحی قبلی روی دهانه رحم مانند کونیزاسیون دهانه رحم یا اتساع و کورتاژ (D&C)، ممکن است بافت دهانه رحم را ضعیف کرده و خطر نارسایی را افزایش دهد.
برخی از ناهنجاری‌های ساختاری رحم، مانند رحم دو شاخ یا رحم جدا شده، می‌تواند بر یکپارچگی دهانه رحم تأثیر بگذارد و به نارسایی دهانه رحم منجر شود.
در موارد نادر، نارسایی دهانه رحم ممکن است از بدو تولد به دلایل مادرزادی در بافت دهانه رحم یا عدم رشد کامل این ناحیه در دوران جنینی، ایجاد شود.
نارسایی دهانه رحم اغلب در مراحل اولیه بدون علامت است. با این حال با پیشرفت بیماری، برخی از علائم ممکن است ظاهر شوند.
از جمله رایج‌ترین علائم این مشکل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
بیشتر بخوانید: بهترین زمان برای باردار شدن در دوره سیکل چه زمانی است؟
نارسایی دهانه رحم معمولاً از طریق ترکیبی از تاریخچه پزشکی، معاینه فیزیکی و ارزیابی اولتراسوند تشخیص داده می‌شود. سونوگرافی ترانس واژینال می‌تواند به ارزیابی طول و ضخامت دهانه رحم کمک کند که شاخص‌های مهم نارسایی دهانه رحم به شمار می‌روند. هدف از تشخیص زودهنگام نارسایی رحم، از بین بردن عوارض احتمالی و پیشگیری از خطراتی است که مادر و جنین را در حین بارداری تهدید می‌کند.
خوشبختانه با پیشرفت در دانش و تکنیک‌های پزشکی، چندین روش درمانی برای مدیریت مؤثر نارسایی دهانه رحم و کاهش عوارض مرتبط با آن در دسترس است که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
سرکلاژ دهانه رحم یک روش رایج برای درمان نارسایی دهانه رحم محسوب می‌شود. این فرایند شامل قرار دادن یک بخیه در اطراف دهانه رحم برای ایجاد حمایت و جلوگیری از زایمان زودرس است. سرکلاژ می‌تواند به دو صورت شکمی (Abdominal Cerclage) و رحمی (Transvaginal Cerclage) انجام شود که هرکدام شرایط خاص خود را دارند. در ادامه توضیح می‌دهم:
این روش معمول‌ترین نوع سرکلاژ است که به طور معمول از طریق واژن انجام می‌شود. در این روش، پزشک بخیه‌هایی را در گردن رحم قرار می‌دهد تا از باز شدن زودهنگام آن جلوگیری کند. این نوع سرکلاژ معمولاً برای زنانی که سابقه زایمان زودرس یا مشکلات مشابه دارند، انجام می‌شود. دو نوع اصلی سرکلاژ رحمی وجود دارد:
این نوع سرکلاژ زمانی انجام می‌شود که سرکلاژ رحمی کافی نبوده یا نتوان به طور ایمن از طریق واژن بخیه‌ها را قرار داد. در این روش، بخیه‌ها از طریق یک برش در شکم (جراحی شکمی) در قسمت بالای گردن رحم قرار داده می‌شود. این روش معمولاً زمانی استفاده می‌شود که مشکلات رحم جدی‌تر باشند یا اگر قبلاً روش سرکلاژ رحمی شکست خورده باشد.
انتخاب سرکلاژ به شرایط خاص فرد و توصیه پزشک مربوطه بستگی دارد. این روش معمولاً بین هفته‌های ۱۲ تا ۱۴ بارداری برای جلوگیری از سقط جنین و زایمان زودرس انجام می‌شود و قبل از زایمان برداشته خواهد شد.
پساری یکی دیگر از درمان‌های ممکن برای نارسایی دهانه رحم است. پساری معمولاً به‌عنوان یک روش حمایتی برای تقویت دهانه رحم استفاده می‌شود و می‌تواند در برخی از موارد برای جلوگیری از زایمان زودرس مؤثر باشد.
در این روش، یک دستگاه (که معمولاً به‌صورت یک حلقه یا پچ است) در داخل دهانه رحم قرار داده می‌شود تا دهانه رحم را بسته نگه دارد و از باز شدن زودهنگام آن جلوگیری کند. پساری به‌ویژه برای زنانی که سابقه زایمان زودرس یا نارسایی دهانه رحم دارند، ممکن است مورد استفاده قرار گیرد.
مطالب پیشنهادی: چکاپ های سالانه زنان، آن‌ها را به یاد داشته باشید
پروژسترون، هورمونی که به طور طبیعی در دوران بارداری تولید می‌شود، نقش حیاتی در حفظ یکپارچگی بافت دهانه رحم ایفا می‌کند. در مواردی که نارسایی دهانه رحم شناسایی شود، ممکن است مکمل پروژسترون تجویز شود. پروژسترون را می‌توان به صورت تزریقی، شیاف واژینال یا داروی خوراکی تجویز کرد. هدف از تجویز مکمل پروژسترون در چنین شرایطی، تقویت آرامش رحم و کاهش التهاب، جلوگیری از تغییرات زودرس دهانه رحم و طولانی شدن مدت بارداری است.
استراحت نسبی و محدودیت فعالیت یکی از راهکارهایی است که پزشک در دوران بارداری به افرادی که مبتلا نارسایی دهانه رحم هستند، توصیه می‌کند به خصوص در مواردی که این بیماری زود تشخیص داده شود. محدود کردن فعالیت بدنی و کاهش فشار روی دهانه رحم می‌تواند به کاهش فشار و به حداقل رساندن خطر زایمان زودرس کمک کند. پیروی از دستورالعمل‌های پزشک متخصص درباره مدت و میزان استراحت در رختخواب بسیار مهم است، زیرا عدم تحرک بیش از حد یا طولانی مدت ممکن است مجموعه‌ای از مشکلات دیگر را برای مادر و جنین در دوران بارداری به دنبال داشته باشد.
نظارت منظم بر وضعیت دهانه رحم از طریق معاینات اولتراسوند برای مدیریت نارسایی دهانه رحم بسیار مهم است. این غربالگری‌ها به پزشک کمک می‌کند تا هرگونه تغییر در ساختار دهانه رحم را ردیابی کند و اثربخشی رویکرد درمانی انتخابی را تعیین کند. با نظارت دقیق بر وضعیت دهانه رحم می‌توان در صورت لزوم، تنظیماتی را در برنامه درمانی فرد مبتلا انجام داد و از مراقبت‌های بهینه در طول بارداری، اطمینان حاصل کرد.
بیشتر بخوانید: با چند روش ساده، شانس بارداری در رابطه جنسی را افزایش دهید!
همان طور که در این مقاله اشاره کردیم، نارسایی دهانه رحم می‌تواند خطرات قابل توجهی برای بارداری ایجاد کند و نیاز به تشخیص به موقع و درمان مناسب دارد. اگر سابقه زایمان زودرس یا سقط ناگهانی جنین در بارداری‌های قبلی خود دارید، بسیار مهم است که این موضوع را برای بارداری آینده خود با پزشک در میان بگذارید تا تمامی آزمایش‌های مربوطه برای شناسایی مشکل را قبل از بارداری انجام دهد. همچنین در صورت وجود مشکل، با ارائه درمان‌های مناسب می‌توانید دوران بارداری ایمن و به دور از نگرانی را تجربه کنید.
