احسان مسعودی مشاور معاونت مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی در گفتگو با خبرنگار مهر از افزوده شدن نمودارهای «روند طرح جوانی جمعیت» به داشبورد سامانه «تم» این وزارتخانه خبر داد و گفت: شامگاه سه‌شنبه، ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۴ همزمان با روز ملی جمعیت «نمودارهای روند طرح جوانی جمعیت» جهت رصد و پایش دقیق عملکرد طرح مذکور به سامانه «تم» وزارت راه و شهرسازی اضافه شد.
به گزارش مهر، تهیه مسکن همواره یکی از دغدغه‌های اصلی خانوار به‌شمار می‌رود و در صورت تأمین این نیازمی‌تواند مشوقی برای فرزنددار شدن زوج‌ها و در نتیجه منجر به رشد جمعیت شود. بر همین اساس قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در جلسه مورخ ۲۴ مهر ۱۴۰۰ کمیسیون مشترک طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید و طی نامه شماره ۹۳۹۸۲ مورخ ۱۴۰۰/۰۸/۲۴ توسط رئیس جمهور شهید دولت سیزدهم برای اجرا، ابلاغ شد.
در پی ابلاغ قانون حمایت از جوانی جمعیت و خانواده، یکی از محورهای مهم اجرایی کشور، واگذاری زمین به خانواده‌ها به منظور تسهیل شرایط تشکیل و گسترش جمعیت است. این اقدام با هدف افزایش نرخ فرزندآوری و تقویت بنیان خانواده‌ها در دستور کار دولت قرار گرفت، اجرای این طرح نقش مهمی در تحقق سیاست‌های جمعیتی کشور ایفا می‌کند.
گفتنی است که بر اساس این طرح، زمین ۱۵۰ تا ۲۰۰ متری به خانواده‌ها برای تولد فرزند سوم تعلق می‌گیرد. همچنین باید گفت که طبق مواد ۳، ۴، ۵، ۷ و تبصره یک ماده ۲۲ قانونی جوانی جمعیت، تکالیفی را بر عهده وزارت راه و شهرسازی قرار داده است، در این راستا، این وزارتخانه یکی از پرتکلیف‌ترین دستگاه‌ها محسوب می‌شود.
اولویت در اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت واگذاری زمین به متقاضیان واجد شرایط این قانون به صورت انفرادی حداکثر به میزان ۲۰۰ مترمربع منطبق با ضوابط حد نصاب تفکیک بر اساس طرح‌های جامع و تفصیلی شهری و طرح هادی روستایی مصوب است. البته در صورت وجود واحد مسکونی آماده تحویل و تمایل متقاضیان به دریافت واحد مسکونی به این متقاضیان واحد تکمیل شده واگذار می‌شود.
بر اساس نمودار، تا پایان ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ تخصیص زمین - پروژه بالغ بر ۵۹ هزار و ۲۵۸ نفر از متقاضیان در سامانه تم ثبت شده است. همچنین از ابتدای روی کار آمدن دولت چهاردهم مجموع عملکرد این وزارت راه و شهرسازی در طرح جوانی جمعیت، حدود ۱۹ و ۴۴۷ زمین - پروژه برای متقاضیان واجد شرایط پروژه طرح شده است.
همچنین از ابتدای سکان‌داری وزارت راه و شهرسازی دولت چهاردهم تا روز ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۴، حدود ۶۹ هزار و ۳۹۴ متقاضی در این طرح ثبت‌نام که جمعاً از ابتدای مهر ۱۴۰۰ تا بازه زمانی ذکر شده، ۲۸۰ هزار و ۵۸۲ متقاضی تأیید نهایی شده‌اند، از این میان برای ۵۹ هزار و ۲۵۸ متقاضی نیز قرارداد واگذاری زمین صادر شده است.
در رابطه با شرایط واگذاری زمین در راستای حمایت از جوانی جمعیت، «رضا تقی‌زاده» عضو هیئت‌مدیره سازمان ملی زمین و مسکن می‌گوید: در شهرهایی که ارزش زمین بیش‌از یک میلیارد و ۷۱۲ میلیون تومان باشد، قطعات زمین به‌صورت اشتراکی و با در نظر گرفتن ارزش ریالی میان ۲ یا ۳ متقاضی تقسیم می‌شود. همچنین در مناطقی که امکان ساخت چند طبقه وجود دارد، در یک قطعه زمین چند خانوار جا نمایی می‌شوند تا عدالت توزیعی رعایت شود.
تفاوت آماری در واگذاری زمین
نکته حائز اهمیت اینجاست که آخرین آمار عملکرد ستاد جوانی جمعیت وزارت راه و شهرسازی در دولت سیزدهم از واگذاری ۷۴ هزار قطعه زمین خبر داد و اعلام کرد: بر اساس ماده ۴ قانون جوانی جمعیت، مهمترین تکلیف وزارت راه و شهرسازی در قانون جوانی جمعیت، اعطای زمین به خانواده‌های ۳ و ۴ فرزند بوده که تاکنون (۲۷ خرداد، ۱۴۰۳) بیش‌از ۷۴ هزار متقاضی مشمول قانون، زمین‌های خود را به ارزش حداکثر یک میلیارد و ۱۷۰ میلیون تومان دریافت کردند.
همچنین در ادامه این آمار عملکرد عنوان شده که با توجه به تکلیف وزارتخانه در ماده ۳ مبنی بر سبز شدن فرم «ج» خانواده‌های ۳ و ۴ فرزندی با همکاری معاونت مسکن روند ثبت نام مشمولین آغاز شد و طبق آخرین آمار ۸۴ هزار و ۲۸۰ نفر از این خدمت بهره بردند.
واگذاری زمین در تهران ادامه دارد
رضا خالقی مدیرکل راه و شهرسازی استان تهران گفت: از آغاز به کار دولت چهاردهم تا پایان سال ۱۴۰۳، ۹۴۹ قطعه زمین به دو هزار و ۸۳ خانوار مشمول طرح جوانی جمعیت واگذار شد، همچنین واگذاری زمین به خانوارهای مشمول طرح جوانی جمعیت را در سال جاری نیز ادامه دارد.
خالقی بیان کرد: واگذاری زمین در طرح جوانی جمعیت از سال ۱۴۰۱ آغاز شد اما در طول سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ در استان تهران در مجموع تنها ۱۱۲ قطعه زمین به ۲۳۹ خانوار واگذار شده بود.
اهمیت واگذاری زمین به خانواده‌ها
واگذاری زمین به خانواده‌های جوان در راستای سیاست‌های جمعیتی، بیش از یک اقدام عمرانی و ملکی است و پیامدهای اجتماعی و اقتصادی گسترده‌ای به دنبال دارد. کارشناسان معتقدند که این سیاست می‌تواند ضمن افزایش انگیزه خانواده‌ها برای فرزندآوری، موجب ثبات و پایداری جمعیت کشور شود.
از سوی دیگر، در شرایط فعلی که هزینه‌های مسکن به عنوان یکی از اصلی‌ترین موانع تشکیل خانواده و فرزندآوری مطرح است، ارائه زمین رایگان یا با تسهیلات ویژه نقش کلیدی در کاهش این فشار مالی دارد. همچنین واگذاری زمین به خانواده‌ها موجب رونق ساخت و ساز مسکن، افزایش اشتغال در حوزه‌های مرتبط با ساختمان و مصالح و تحریک اقتصاد محلی می‌شود که به نوبه خود به بهبود شرایط اقتصادی کل کشور کمک می‌کند.
اجرای این قانون نیازمند همکاری بین بخشی میان وزارت راه و شهرسازی، سازمان ملی زمین و مسکن، وزارت کشور، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سایر نهادهای مرتبط است. این دستگاه‌ها مکلف شده‌اند تا زیرساخت‌های لازم برای ثبت‌نام، بررسی و واگذاری زمین را فراهم کرده و نظارت مستمر بر اجرای دقیق قانون داشته باشند.
هرچند قانون حمایت از جوانی جمعیت و واگذاری زمین به خانواده‌ها گامی مهم در جهت سیاست‌های جمعیتی است، اما موانعی مانند عدم هماهنگی دستگاه‌ها، مشکلات بوروکراتیک، کمبود زیرساخت‌های مناسب در مناطق هدف برخی متقاضیان، ممکن است روند اجرایی را کند کند.
واگذاری زمین به خانواده‌ها در راستای قانون جوانی جمعیت، یکی از مهمترین سیاست‌های حمایتی دولت برای بهبود وضعیت جمعیتی کشور است. این اقدام نه تنها هزینه‌های مسکن را کاهش می‌دهد بلکه به افزایش انگیزه خانواده‌ها برای فرزندآوری و تثبیت جمعیت کمک می‌کند. با اجرای دقیق و نظارت مؤثر، می‌توان انتظار داشت که این طرح نقش مهمی در توسعه پایدار اجتماعی و اقتصادی کشور ایفا کند.
