اتاق‌های تمیزی که برای آماده‌سازی فضاپیمای فونیکس (Phoenix) مریخ ناسا استفاده می‌شدند، آن‌قدرها هم که تصور می‌کردیم پاکیزه نبودند. آنها به ۲۶ گونه میکروبی جدید آلوده‌اند.
زندگی، همان‌طور که می‌گویند، راه خودش را پیدا می‌کند حتی در استریل‌ترین مکان‌های زمین ردپای خود را نشان داد.
دانشمندانی از آزمایشگاه پیش‌رانش جت ناسا (JPL) در جنوب کالیفرنیا، همراه با پژوهشگرانی از هند و عربستان سعودی، ۲۶ گونه باکتریایی ناشناخته را در اتاق‌های تمیزی کشف کرده‌اند که برای آماده‌سازی فضاپیمای فونیکس مریخ ناسا، پیش از پرتاب آن آگوست ۲۰۰۷، استفاده شده بودند.
اتاق‌های تمیز، محیط‌هایی به‌شدت کنترل‌شده و عاری از آلودگی هستند که مخصوص جلوگیری از انتقال میکروارگانیسم‌ها به فضا طراحی شده‌اند. بااین‌حال برخی میکروب‌ها که به «شدید‌دوست‌ها» معروف‌اند، توانایی شگفت‌انگیزی برای بقا در محیط‌های نامساعد -از خلأ فضا گرفته، تا چاه‌های گرمایی در دامنه آتشفشان‌های زیر دریا و حتی در اتاق‌های تمیز ناسا دارند.
«الکساندر روزادو»، عضو تیم پژوهشی و پژوهشگر دانشگاه علم‌وفناوری ملک عبدالله (KAUST) در عربستان سعودی، در بیانیه‌ای گفت:
«هدف پژوهش ما این بود که ریسک انتقال شدید‌دوست‌ها در مأموریت‌های فضایی را درک کنیم و تشخیص دهیم کدام میکروارگانیسم‌ها ممکن است بتوانند شرایط سخت فضا را تاب بیاورند.»
روزادو افزود:
«این تلاش نقشی محوری در پایش ریسک آلودگی میکروبی و پیشگیری از استعمار ناخواسته سیاره‌هایی دارد که کاوش می‌شوند.»
این میکروب‌های مقاوم همچنین ممکن است بینش‌هایی به سود زندگی روی زمین ارائه دهند. دانشمندان پژوهش‌هایی ژنتیکی روی نمونه‌هایی انجام دادند که از «تأسیسات خدمات‌دهی محموله‌های خطرناک» در مرکز فضایی کندی ناسا در فلوریدا جمع‌آوری شده بودند (یکی از آخرین ایستگاه‌های فضاپیمای فونیکس پیش از پرتاب آن از پایگاه فضایی کیپ کاناورال که آن زمان پایگاه نیروی هوایی کیپ کاناورال شناخته می‌شد).
آنها ۵۳ سویه باکتریایی یافتند که مشخص شد به ۲۶ گونه جدید تعلق دارند. پژوهشگران سپس ژنوم این شدیددوست‌های تازه کشف‌شده را بررسی کردند تا سرنخ‌هایی بیابند که بتواند توانایی شگفت‌انگیز آنها در بقا را توضیح دهد.
به گفته تیم پژوهشی، این ویژگی‌ها ممکن است در ژن‌هایی نهفته باشد که با ترمیم DNA، سم‌زدایی از مواد زیان‌آور و افزایش سوخت‌وساز سلولی مرتبط‌اند.
«جونیا شولتز»، پژوهشگر پسادکتری در دانشگاه «KAUST»، گفت:
«ژن‌های شناسایی‌شده در این تعداد گونه میکروبی تازه کشف‌شده می‌توانند برای استفاده در زمینه‌هایی مانند پزشکی، نگهداری مواد غذایی و صنایع دیگر مهندسی شوند.»
این پژوهش به ناسا کمک خواهد کرد تا پروتکل‌های اتاق تمیز خود را بهبود بخشد و خطر آلودگی زیستی در مأموریت‌های آینده را به حداقل برساند.
«کاستوری ونکاتسواران»، دانشمند بازنشسته «JPL» و نویسنده اصلی این پژوهش که ۱۲ مه در ژورنال Microbiome منتشر شد، گفت:
«ما با همکاری یکدیگر درحال کشف رازهای میکروب‌هایی هستیم که در برابر شرایط بسیار سخت فضا مقاومت می‌کنند، ارگانیسم‌هایی که این توانایی را دارند تا علوم زیستی، زیست‌مهندسی و کاوش میان‌سیاره‌ای را متحول کنند.»
همچنین بخوانید: دانشمندان در ایستگاه فضایی چین گونه جدیدی از باکتری‌های زمینی کشف کردند.
