درحالی‌که بسیاری از سرمایه‌گذاران چشم‌‌‌‌‌‌انتظار اجرایی‌شدن واگذاری بلوک‌‌‌‌‌‌های مدیریتی در صنعت خودرو بودند، اعلام توقف این روند، آن‌‌‌‌‌‌هم بدون توضیح شفاف و مشخص از سوی نهادهای صادرکننده، شوک تازه‌‌‌‌‌‌ای به بورس وارد کرد و نه‌‌‌‌‌‌تنها دو نماد بزرگ خودرویی، بلکه کل بازار درگیر اثر روانی این تصمیم شد و معاملات با افت گسترده‌ای در اغلب گروه‌ها همراه بود. بررسی عملکرد بازار در این روزها نشان می‌دهد که بورس در وضعیت انتظاری و فرسایشی گرفتار شده‌است. اخبار مثبت از مذاکرات، بدون پشتوانه مشخص و پایدار، قادر به تحریک تقاضا نیست و سرمایه‌گذاران خرد و حتی حقوقی، تحت‌‌‌‌‌‌تاثیر خاطرات تلخ سال‌های گذشته، حاضر به پذیرش ریسک نیستند. افزون بر آن، عملکرد ضعیف در مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری اهرمی و حباب منفی سنگین در قیمت واحدهای آنها، به پیچیدگی وضعیت افزوده است.
در چنین شرایطی، تحلیلگران بازار هشدار می‌دهند که تداوم این رفتارهای غیرشفاف، به‌ویژه در‌سالی که با شعار «سرمایه‌گذاری برای تولید» نام‌‌‌‌‌‌گذاری شده، نه‌‌‌‌‌‌تنها می‌تواند مسیر تامین مالی بنگاه‌ها را مسدود کند، بلکه مکن است به بی‌‌‌‌‌‌اعتمادی ساختاری در بازار سرمایه دامن بزند؛ وضعیتی که بازسازی آن، هزینه‌ای بسیار بیشتر از جلوگیری از آن خواهدداشت.
برزو حق‌‌‌‌‌‌شناس، تحلیلگر بازار سرمایه، گفت: بازار سرمایه در وضعیت مناسبی به‌سر نمی‌برد. همان‌طور که پیش‌‌‌‌‌‌تر نیز اشاره کردم، تداوم فضای مبهم پیرامون مذاکرات سیاسی، همچون سمی برای بورس عمل می‌کند. این شرایط نه‌‌‌‌‌‌تنها از تقویت روند معاملات جلوگیری کرده، بلکه عملا بازار را در وضعیت انتظاری فرو برده است. وی افزود: نمونه بارز این وضعیت، نامه‌‌‌‌‌‌ای مبهم درباره صنعت خودرویی است که درست پیش از آغاز معاملات، منتشر شد؛ نامه‌‌‌‌‌‌ای که هنوز مشخص نیست توسط چه نهادی و با چه هدفی منتشر شده است. این امر باعث شد تا بازار با شوک منفی مواجه شود و بسیاری از نمادها افت کنند. این نوع تصمیمات بدون اطلاع‌‌‌‌‌‌رسانی قبلی،بار دیگر سیاست‌های غیرمنتظره دولت گذشته را در اذهان زنده کرد.
در حال‌حاضر، بازار کاملا چشم‌‌‌‌‌‌انتظار نتیجه مذاکرات است. اگر روند مذاکرات پیشرفت کند، می‌توان امیدوار بود که شاخص‌ها دوباره به مدار صعود بازگردند و حجم معاملات از ۱۵هزار میلیارد‌تومان عبور کند، اما در صورت تداوم این بلاتکلیفی، بازار وارد فاز‌فرسایشی و اصلاحی خواهدشد.
این تحلیلگر معتقد است که تکرار تصمیمات خلق‌الساعه و شبانه و بی‌‌‌‌‌‌توجهی به اثرات روانی آن بر بورس، نه‌‌‌‌‌‌تنها اعتماد فعالان بازار را کاهش می‌دهد، بلکه نشان‌دهنده عدم‌تغییر رویکرد دولت در حوزه سیاستگذاری اقتصادی است. بازار نیازمند ثبات، شفافیت و پرهیز از هیجان‌‌‌‌‌‌زدگی در تصمیم‌گیری‌‌‌‌‌‌هاست.
محمد خبریزاد، تحلیلگر بازار سرمایه، با اشاره به اینکه بورس در دو روز معاملاتی ابتدای هفته نشانه‌‌‌‌‌‌ای از توان بازگشت به مدار صعود نداشت، گفت: حتی در روزی که اخبار مثبتی از مذاکرات به گوش رسید، شاخص‌ها واکنشی قدرتمند از خود نشان ندادند.
وی افزود: روز گذشته نیز شرایط با انتشار شفاف‌سازی از سوی ایران‌خودرو و سایپا آغاز شد. در این اطلاعیه، به‌نامه‌‌‌‌‌‌ای محرمانه از شورای‌عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا اشاره‌شده بود که بر لزوم توقف واگذاری‌‌‌‌‌‌ها تا تدوین دستورالعمل‌های مربوطه تاکید کرد. پس از انتشار این خبر، روند بازار به‌‌‌‌‌‌شدت منفی شد. این تحلیلگر گفت: روز گذشته غیر از صنعت سیمان، تقریبا هیچ صنعت دیگری نتوانست در محدوده مثبت معامله شود. به‌نظر می‌رسد بازار باید مسیر خود را از نمادهای خودرویی جدا کند؛ چراکه واگذاری این شرکت‌ها – خصوصا سایپا – به‌سادگی ممکن نیست و فرآیندی پیچیده و زمان‌بر دارد.
خبریزاد همچنین خاطرنشان کرد: گزارش‌های ماهانه اردیبهشت‌‌‌‌‌‌ماه که اخیرا در حال انتشار است، از کیفیت مناسبی برخوردارند و می‌توانند عاملی برای توقف روند نزولی بازار باشند، اما در نهایت، بازار برای آغاز روند صعودی قدرتمند، به محرکی قوی‌‌‌‌‌‌تر نیاز دارد. وی گفت: موضوع دیگری که مورد‌توجه قرارگرفت، وضعیت صندوق‌های اهرمی بود. این صندوق‌ها اکنون با حباب منفی۸ تا ۱۰درصدی معامله می‌شوند و مدیریت ضعیف آنها چه در روزهای مثبت و چه منفی، یکی از نقاط ضعف مهم این روزهای بازار است. به‌نظر می‌رسد بازار باید به‌‌‌‌‌‌تدریج از تاثیر منفی این اخبار عبور‌کرده و تمرکز خود را بر صنایع باثبات‌‌‌‌‌‌تر معطوف کند.
حسن حسیننیا، تحلیلگر بازار سرمایه گفت: جلسه معاملاتی روز یکشنبه در شرایطی آغاز شد که شفاف‌سازی دو نماد ایران‌خودرو و سایپا موجی از عرضه را در بازار ایجاد کرد. این دو نماد که پیش‌‌‌‌‌‌تر با خبرهای مرتبط با واگذاری، نوساناتی در بازار ایجاد‌کرده‌بودند، در اطلاعیه جدید خود به‌نامه‌‌‌‌‌‌ای با طبقه‌‌‌‌‌‌بندی «خیلی محرمانه» از دبیر شورای‌عالی هماهنگی اقتصادی اشاره کردند.
وی افزود: در این نامه، بر توقف واگذاری‌‌‌‌‌‌ها و تهیه گزارش نهایی در مورد سامان‌دهی صنعت خودرو تاکید شده‌است. این مساله باعث شد سهامداران که در ماه‌های گذشته منتظر واگذاری بلوک‌‌‌‌‌‌های دولتی و انتقال مالکیت بودند، ناگهان با مانعی در مسیر خصوصی‌‌‌‌‌‌سازی مواجه شوند.
حسیننیا ادامه‌داد: پیامد این خبر تنها محدود به صنعت خودرو نماند. انتشار آن سبب شد ۷۸درصد سهام و صندوق‌های سهامی با افت ارزش مواجه شوند. تکرار تصمیمات غیرمنتظره سیاستگذاران و نبود شفافیت، مجددا خاطرات تلخ سرمایه‌گذاران در سال‌های گذشته را زنده کرد.
این تحلیلگر تاکید کرد: اکنون ضرورت دارد سازمان بورس و نهاد ناظر با درک اهمیت موضوع، ناشر و مرجع صادرکننده نامه را ملزم به شفاف‌سازی رسمی کنند. تصمیماتی از این دست می‌تواند به‌‌‌‌‌‌طور مستقیم بر ثروت‌میلیون‌ها نفر تاثیر بگذارد. از سوی دیگر، در‌سالی که با شعار «سرمایه‌گذاری برای تولید» نام‌‌‌‌‌‌گذاری‌شده، بروز چنین رفتارهایی، ترغیب مردم به ورود سرمایه به پروژه‌های تولیدی را دشوارتر می‌سازد.
وی افزود: نمونه آن، پذیره‌‌‌‌‌‌نویسی اخیر نماد «فطلوع» است که با حذف حق‌‌‌‌‌‌تقدم برای سهامداران قبلی انجام شد. تجربه سال‌گذشته که بازدهی مطلوبی برای مشارکت‌‌‌‌‌‌کنندگان نداشت، حالا به مانعی برای مشارکت در عرضه‌های جدید بدل شده‌است. اعتماد عمومی، مهم‌ترین سرمایه بازار است و حفظ آن باید اولویت نخست سیاستگذاران اقتصادی باشد.
