بازار NFT که زمانی میلیون‌ها دلار را تنها با یک تصویر دیجیتال جابه‌جا می‌کرد، حالا به میدان ساکت و متروک تبدیل شده است.

 

به گزارش فرارو، سال ۲۰۲۱ و اوایل ۲۰۲۲، بازار NFTها به‌طرز دیوانه‌واری داغ شده بود. هنرمندان دیجیتال، سرمایه‌گذاران جسور و حتی افراد عادی با امید به سودهای چند صد برابری وارد این بازار شدند. حالا اما در ۲۰۲۵، تنها خاطره‌ای از آن دوران باقی مانده است. در این مطلب، ماجرای جنجالی گرانترین NFTهای جهان شامل مجموعه ان‌اف‌تی باشگاه میمون‌های کسل و ان‌اف‌تی اولین توئیت بنیانگذار توئیتر که به یک ایرانی فروخته شد، روایت می‌شود. سپس به این سوال پاسخ می‌دهیم که  آیا همه بازار ارز دیجیتال سراب و محکوم به فراموشی است؟

 

ماه مارس ۲۰۲۱، رئیس یکی از صرافی‌های پرحاشیه ایرانی، با پرداخت ۲.۹ میلیون دلار، NFT اولین توییت جک دورسی، بنیان‌گذار توییتر، را خرید.

 

توییت «همین الان دارم توئیترم را راه‌اندازی می‌کنم» که در سال ۲۰۰۶ منتشر شده بود، به‌عنوان یکی از نمادهای دیجیتال تاریخ اینترنت شناخته می‌شود. این شخص ایرانی این NFT را «مونالیزای دنیای دیجیتال» نامید و انتظار داشت ارزش آن در آینده افزایش یابد.

 

این ان‌اف‌تی گران‌قیمت در آن سال که جهان در بحبوحه پاندمی کرونا دست و پا می‌زد، تبدیل به تیتر یک رسانه‌های دنیا شد: «یک ایرانی که حدود سه میلیون دلار برای مالکیت یک قطعه تصویری هزینه کرد!» 

 

جک دورسی پس از فروش این ان‌اف‌تی، تمامی عواید حاصل از آن  را به امور خیریه در آفریقا اختصاص داد.  هموطن ما هم در آوریل ۲۰۲۲، این NFT را با قیمت ۴۸ میلیون دلار برای فروش در پلتفرم OpenSea قرار داد.

 

اما بازار به این قیمت واکنش مثبتی نشان نداد و بالاترین پیشنهاد فقط ۶,۸۰۰ دلار بود! باور می‌کنید؟ در مزایده‌های بعدی، پیشنهادها حتی به زیر ۳۰۰ دلار هم کاهش یافتند.  علت سقوط قیمت مشخص است: جک دورسی اعلام کرد که  این حراج را با هدف خیریه راه‌اندازی می‌کند و همین «کاربرد امور خیریه» و اعتماد جامعه به بنیانگذار توییتر بود که به یک قطعه تصویر ارزش می‌داد و قیمت را به طور رقابتی بالا می‌برد. 

 

باشگاه میمون‌های کسل (Bored Ape Yacht Club) یکی از مشهورترین و بامزه‌ترین مجموعه‌های NFT بود که در دوران اوج خود به نمادی از ثروت دیجیتال تبدیل شد. در اوایل سال ۲۰۲۲، کف قیمتی این مجموعه حدود ۱۲۰ اتریوم بود که معادل صدها هزار دلار در آن زمان می‌شد. بسیاری از سلبریتی‌ها، ورزشکاران و کارآفرینان معروف این آثار را خریدند و با افتخار در پروفایل‌های خود به نمایش گذاشتند.

 

گذر زمان اما بی‌رحم است. سال ۲۰۲۴، کف قیمتی این مجموعه به ۱۱.۱ اتریوم سقوط کرد. این به معنای کاهشی بیش از ۹۰٪ در ارزش بازار آن است. چه اتفاقی افتاد؟ بازار اشباع شد، خریداران جدیدی وارد نشدند، و ارزش‌های نمادین این تصاویر جای خود را به واقعیت اقتصادی دادند.

 

NFT ها صرفاً دارایی‌هایی منحصر به‌فرد، اما تزئینی هستند که هیچ استفاده خاصی در دنیای واقعی یا دیجیتال نداشتند. افراد زیادی بدون دانش کافی، صرفاً با انگیزه سود کوتاه‌مدت وارد این فضا شدند.

 

بسیاری از پروژه‌ها هم فقط با هیاهو و تبلیغات سلبریتی‌ها پیش رفتند. سپس بازار بدون ورودی‌های جدید و مصرف‌کننده واقعی، پایدار نماند. همچنین کلاهبرداری‌های متعدد در فضای NFT باعث کاهش اعتماد عمومی به کل بازار شد.

 

مهم‌ترین کاربرد ارز دیجیتال عبارت است از پرداخت‌های بین‌المللی بدون واسطه، با کارمزد پایین، سرعت بالا و نبود کنترل بانکی. این ویژگی به‌ویژه در کشورهایی که سیستم بانکی ناکارآمد یا تحریم‌زده دارند، تحولی جدی ایجاد کرده است.

 

از سوی دیگر، با ظهور قراردادهای هوشمند بر بستر بلاک‌چین‌هایی مانند اتریوم، امکان راه‌اندازی اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز فراهم شده است. این برنامه‌ها در زمینه‌هایی مانند بازی‌های بلاک‌چینی، خدمات مالی، بیمه، حوزه سلامت، رأی‌گیری دیجیتال و حتی آموزش، به‌سرعت در حال گسترش هستند.

 

از دیگر موارد مهم کاربرد ارز دیجیتال می‌توان به وام‌دهی غیرمتمرکز اشاره کرد. کاربران می‌توانند بدون نیاز به بانک یا نهاد مالی، از طریق پلتفرم‌های DeFi وام بگیرند یا دارایی‌های خود را برای کسب سود در اختیار دیگران بگذارند.

 

به زبان ساده، ارزهای دیجیتال در حال تبدیل شدن به یک ابزار مالی نوین، قابل‌اتکا و منعطف هستند. برخلاف NFTها که بیشتر بر هیاهو و جلوه‌های بصری متکی بودند، رمزارزها در حال ساختن زیرساختی هستند که آینده اقتصاد دیجیتال بر آن بنا خواهد شد.

 

بازارهای نوظهور همیشه جذاب هستند، به‌ویژه برای کسانی که به‌دنبال سود سریع و یک‌شبه‌ثروتمندشدن هستند. NFTها نمونه‌ای از این جذابیت بودند، اما بدون زیرساخت، بدون ارزش افزوده، و بدون کاربرد، فقط به حبابی بزرگ تبدیل شدند. همین خطر اکنون در کمین میم‌کوین‌هاست.