به گزارش همشهری آنلاین، حنیف غفاری؛ دکتری روابط بین‌الملل - این مطالبه در حالی صورت می‌گیرد که اساسا اصلی‌ترین عامل وقوع جنگ اوکراین، اصرار سران پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) مبنی بر گسترش این منظومه امنیتی-نظامی به شرق بوده است.
به‌عبارت بهتر، اوکراین از عامل اصلی وقوع منازعه اخیر می‌خواهد تا صلح و ثبات در کشورش را برای سال‌هایی طولانی تضمین کند! این تعارض آشکار، منبعث از درک ابتر ولودیمیر زلینسکی (رئیس‌جمهور اوکراین) و دیگر مقامات اوکراینی درخصوص ریشه‌های وقوع جنگ اخیر است.
اوکراین اعلام کرده که نباید عضویت این کشور در ناتو منتفی شود. در مقابل، روس‌ها معتقدند باید علاوه بر ارائه تضمین‌های لازم درخصوص عدم‌عضویت اوکراین در پیمان آتلانتیک شمالی، از گسترش ناتو به شرق به‌طور کلی جلوگیری شود. به‌عبارت بهتر، ناتو باید تضمین دهد که عضویت کشورهای اوکراین، مولداوی و گرجستان در این مجموعه را برای همیشه منتفی خواهد کرد.
ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، در فوریه ۲۰۲۲ میلادی و در واکنش به اصرار غرب بر محاصره راهبردی روسیه ـ از طریق گسترش ناتو به شرق ـ دستور حمله نظامی به اوکراین را صادر کرد؛ حمله‌ای که پس از ۸ سال درگیری میان نیروهای اوکراینی و جدایی‌طلبان مورد حمایت روسیه در شرق این کشور صورت گرفت. در حال حاضر، روسیه حدود یک‌پنجم خاک اوکراین را تحت کنترل دارد.
در چنین شرایطی قطعا ناتو بازیگر مطمئن و تکیه‌گاه محکمی برای اوکراین در معادلات صلح احتمالی محسوب نمی‌شود! ناتو اگر ضامن واقعی امنیت اوکراین بود، این کشور را تبدیل به زمین بازی خونین خود در تقابل با مسکو نمی‌ساخت. اما اکنون این اتفاق رخ داده و آتلانتیکی‌ها درگیر مناقشه‌ای هستند که خود در ایجاد و استمرار آن سهیم بوده‌اند.
به‌نظر می‌رسد تا زمانی که کاخ کرملین تضمین‌های کلان مدنظر خود درخصوص جلوگیری از گسترش ناتو به شرق را از رهبران این پیمان دریافت نکند، خبری از انعقاد پیمان آتش‌بس میان کی‌یف و مسکو نخواهد بود. منابع روسی می‌گویند اگر پوتین فرصت تاکتیکی در میدان جنگ ببیند، پیشروی در اوکراین را ادامه خواهد داد و کرملین معتقد است روسیه، صرف‌نظر از فشارهای اقتصادی، توان ادامه جنگ برای سال‌ها را دارد.
فراتر از آن، پوتین اکنون تمایل کمتری به سازش دارد و همچنان بر موضع رسمی خود مبنی بر الحاق کامل4 منطقه در شرق اوکراین پافشاری می‌کند. روس‌ها تأکید کرده‌اند اوکراین باید از تلاش برای پیوستن به ناتو صرف‌نظر کند و نیروهایش را از تمام 4 منطقه‌ای که روسیه آنها را بخشی از خاک خود می‌داند، خارج کند. اما اصرار ناتو بر ادامه جنگ اوکراین سبب شده تا پیش‌شرط‌ها و شروط روسیه جهت انعقاد پیمان آتش‌بس سخت‌تر شود و «تضمین ناتو مبنی بر عدم‌گسترش به شرق»را نیز شامل شود. نباید فراموش کرد که شرایط میدان، اکنون به سود روس‌هاست. روسیه علاوه بر کریمه که در سال ۲۰۱۴ آن را ضمیمه خاک خود کرد، هم‌اکنون کنترل کامل استان لوهانسک، بیش از ۷۰درصد دونتسک، زاپوریژیا و خرسون را در اختیار دارد. همچنین بخش‌هایی از خارکیف و سومی را اشغال کرده و استان دنیپروپتروفسک را نیز محاصره کرده است.
