سخنگوی وزارت خارجه با توجه به گزارش اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره برنامه هسته‌ای ایران گفت: در حال حاضر، در این گزارش هیچ شبهه‌ای در مورد فعالیت‌های هسته‌ای ایران وارد نشده است، جز اینکه گفته شده ایران باید همکاری بیشتری می‌کرد.
به گزارش ایرنا، «اسماعیل بقائی» سخنگوی وزارت خارجه شامگاه سه‌شنبه ۲۰ خرداد با حضور در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری درباره وضعیت پرونده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و تهدید اروپا به صدور قطعنامه در نشست جاری شورای حکام با بیان اینکه موضوع هسته‌ای ایران از ابتدا، چه در زمان ورودش به شورای امنیت سازمان ملل و چه قبل از آن، که تلقی از آن به‌عنوان یک موضوع اشاعه‌ای مطرح شد، یک تصمیم کاملاً سیاسی بود، گفت: در این بیست و چند سال، تداوم این موضوع هم در دستور کار شورای حکام بوده و هم هر از چند گاهی با تهیه گزارش‌های مختلف یا صدور قطعنامه‌های شورای حکام ادامه پیدا کرده که انگیزه اصلی آنها نیز سیاسی بوده است. سیاسی به این معنا که حتی اگر همین گزارش اخیر را مدنظر قرار دهیم، هم مبنای گزارش و هم مأموریتی که بر اساس آن گزارش تهیه شده، سیاسی بوده است؛ چرا که سه کشور اروپایی و آمریکا، بانی قطعنامه‌ای بودند که در نوامبر ۲۰۲۴ در شورای حکام تصویب شد، بدون اینکه دلایل منطقی یا قانونی برای این موضوع اقامه کرده باشند.
وی گفت: بنابراین اصل موضوع غیرمنصفانه و ناموجه است، به این دلیل که برنامه هسته‌ای ایران طبق همان معیارهای خود آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، معاهده منع گسترش و موافقت‌نامه جامع پادمان، هیچ‌گونه انحرافی از مسیر صلح‌آمیز نداشته است. ایران هیچ‌گونه عدم پایبندی نداشته و به همین دلیل ما می‌گوییم این گزارش سیاسی است، زیرا در جهت اغراض سیاسی سه کشور اروپایی و آمریکا تنظیم شده؛ کشورهایی که خودشان نماینده منافع یک بازیگر نامشروع و شرور در منطقه هستند.
سخنگوی وزارت امور خارجه با اشاره به اینکه نحوه نگارش گزارش هم به‌گونه‌ای است که نه اعلام می‌کند وضعیت رضایت‌بخش است و نه به‌صراحت اعلام می‌کند که رضایت‌بخش نیست؛ توضیح داد: بلکه از واژه‌ای تحت عنوان «کمتر از رضایت‌بخش» استفاده می‌کند. این یعنی یک قضاوت غیرعینی و ذهنی در مورد برنامه هسته‌ای ما ارائه می‌دهد تا راه را باز بگذارد برای تداوم این بحران ساختگی.
سخنگوی وزارت خارجه ادامه داد: همه‌ی آنچه در این گزارش انجام شده، حدود ۹ صفحه از ۲۲ صفحه‌ی گزارش، در واقع نبش قبر گذشته است؛ یعنی احیای موضوعی که در سال ۲۰۱۵، بر اساس برجام، عمدتاً خاتمه یافته بود. صراحتاً و بر اساس قطعنامه‌ی شورای حکام و گزارش رسمی آژانس اعلام شده بود که این موضوعات حل‌وفصل شده‌اند. بگذریم از اینکه اصل موضوع هم از نظر ما کاملاً ساختگی و ناموجه بود، ولی حتی اگر فرض کنیم که موضوعاتی در گذشته وجود داشته، این موضوعات در سال ۲۰۱۵ خاتمه یافته‌اند.
بقائی خاطرنشان کرد: در حال حاضر، در این گزارش هیچ شبهه‌ای در مورد فعالیت‌های هسته‌ای ایران وارد نشده است، جز اینکه گفته شده ایران باید همکاری بیشتری می‌کرد. یعنی محور این گزارش این است که در گذشته، ذرات اورانیوم در چند نقطه پیدا شده و ایران نتوانسته توضیح کافی یا لازم بدهد که این ذرات از کجا آمده و به کجا رفته‌اند. نهایتاً، حتی اگر این ادعا درست باشد، مربوط به ۲۰ تا ۲۵ سال قبل است. هیچ مسئله‌ای از منظر اشاعه‌ی تسلیحات هسته‌ای ندارد و صرفاً بهانه‌ای فراهم کرده برای اینکه سه کشور اروپایی و آمریکا بتوانند بر اساس آن، پیش‌نویس قطعنامه‌ای را به شورای حکام ارائه دهند.
وی با اشاره به اینکه احتمالاً این قطعنامه ظرف روزهای آینده، یعنی چهارشنبه یا پنج‌شنبه، در شورای حکام مورد بحث قرار خواهد گرفت، گفت: آنها مسیری را تکرار می‌کنند که از سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۴ نیز آن را طی کرده بودند. کم‌وبیش همان مسیر است. قطعاً ما، با توجه به تجاربی که داریم ــ-و آنها نیز واکنش‌های ما را دیده‌اند ــ اگر اندکی معقولانه رفتار کنند و نیم‌نگاهی به گذشته داشته باشند، متوجه خواهند شد که برنامه‌ی هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران از کجا به کجا رسیده است. تحت همین فشارها، تهدیدها و برخوردهای نادرست، باید به این نتیجه برسند که این شیوه واقعاً پاسخگو نیست.
بقائی ادامه داد: بنابراین، ما قبلاً هم این مسیر را طی کرده‌ایم و از این حیث چیز جدیدی برای ما نیست. ما این مسیر را قبلا رفته‌ایم. اگر قرار بود این روند تغییر خاصی در تصمیم‌های ما یا مسیری که ملت ایران برای پیشرفت در زمینه‌ی فناوری هسته‌ای انتخاب کرده ایجاد کند، همان زمان ــ که تقریباً در ابتدای مسیر بودیم، یعنی در سال‌های ۲۰۰۶ و ۲۰۰۷ ــ و با پنج یا شش قطعنامه‌ی فصل هفتمی مواجه بودیم، باید محقق می‌شد. قطعاً هیچ تأثیری در اراده‌ی ما برای ادامه مسیری که آن را بحق، و مبتنی بر منافع ملت ایران می‌دانیم، نخواهد داشت.
بقائی درباره نقش مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم گفت: متأسفانه نقش مدیرکل، نقش سازنده‌ای نبوده است. او ممکن است توجیه کند که بر اساس مأموریت و اختیاری که از شورای حکام دریافت کرده، عمل می‌کند. وقتی می‌گوییم شورای حکام، در واقع منظورمان سه کشور اروپایی و آمریکاست، زیرا این کشورها به لحاظ ترکیب و آرا، در شورای حکام توانایی لازم برای تصویب قطعنامه‌ها را دارند. اما این توجیه منطقی نیست، چون نهایتاً نگارش گزارش بر عهده خود مدیرکل و کارشناسانش است. آنها با علم به صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران، که حتی در چند مورد در خود گزارش نیز به‌صراحت بیان شده که هیچ موضوع اشاعه‌ای در رابطه با برنامه ایران مشاهده نشده، باز هم از گزاره‌هایی استفاده کرده‌اند که امکان سوءاستفاده را برای تدوین‌کنندگان قطعنامه فراهم می‌کند.
وی گفت: این کار به آنها اجازه می‌دهد مدعی شوند که ایران همکاری لازم را نداشته و با استناد به برخی مفاد اساسنامه آژانس، ادعا کنند که شاید لازم باشد در آینده اقدامات دیگری، از جمله ارجاع موضوع به شورای امنیت، مورد توجه قرار گیرد. عرض کردم، این مسیر تکراری است. شخص مدیرکل در این رابطه مسئولیت دارد، به‌ویژه اینکه ایشان فراتر از مسئولیت‌های فنی‌اش، به‌عنوان بالاترین مقام یک نهاد نظارتی بر فعالیت‌های هسته‌ای کشورها، مصاحبه‌هایی انجام می‌دهد که عملاً در راستای اهداف سیاسی کشورهایی است که با ما مسیر تقابل را انتخاب کرده‌اند. یک نمونه را عرض می‌کنم: طبق حقوق بین‌الملل به‌طور عام، و به‌ویژه طبق قطعنامه ۵۳۳ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، هرگونه تهدید علیه تأسیسات هسته‌ای یک کشور، تهدید علیه صلح و امنیت بین‌المللی تلقی می‌شود.
سخنگوی وزارت امور خارجه گفت: وقتی ما مکرراً با تهدیدهای رژیم صهیونیستی و آمریکا مواجه هستیم، مدیرکل حتماً باید ورود کرده و محکوم کند، نه اینکه تلاش کند منطقی برای این تهدیدها بتراشد. این رفتار کاملاً خلاف مسئولیت‌های مدیرکل است. ما همواره تأکید کرده‌ایم که اولاً مدیرکل باید طبق مسئولیت‌های فنی خود، بدون سوگیری و بدون جهت‌گیری به نفع یا ضرر هیچ طرف خاصی، عمل کند. اما متأسفانه تاکنون شاهد عملکرد بی‌طرفانه‌ای از سوی مدیرکل نبوده‌ایم.
بقائی درباره وجود دلیلی برای نگرانی اروپا برنامه هسته‌ای ایران گفت: مطلقاً نباید نگرانی وجود داشته باشد اگر به تاریخچه برنامه هسته‌ای ایران نگاه کنید، می‌بینید که این برنامه از دهه ۱۹۵۰ میلادی (۱۳۲۹ شمسی) آغاز شده است. شما کشوری به اندازه ایران پیدا نمی‌کنید که در رابطه با بهره‌مندی صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای، تا این حد مسئولانه عمل کرده باشد. چند تاریخ مهم را خدمتتان عرض می‌کنم: شروع برنامه هسته‌ای ایران را معمولاً از سال ۱۳۲۹ می‌دانند.
سازمان انرژی اتمی ایران در سال ۱۳۵۳ تأسیس شد. رآکتور تحقیقاتی تهران در سال ۱۳۴۶، با سوخت ۹۰ درصد، توسط آمریکا ایجاد شد. نکته جالب اینکه از ابتدا، رآکتور تحقیقاتی تهران تحت نظر دانشگاه تهران فعالیت می‌کرد و بعد از تشکیل سازمان انرژی اتمی در سال ۱۳۵۳، به این سازمان منتقل شد. نکته دیگر اینکه ایران در سال ۱۳۴۷ (۱۹۶۸ میلادی) معاهده عدم اشاعه را امضا کرد و دو سال بعد، در سال ۱۳۵۰ (۱۹۷۰ میلادی) رسماً به عضویت آن درآمد؛ یعنی حتی قبل از آنکه رآکتور تحقیقاتی تهران عملیاتی شود، ایران عضو آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شده بود.
وی گفت: مهم‌تر اینکه به نظر من، در سال ۱۹۷۴ میلادی، تقریباً همزمان با اوج‌گیری برنامه‌های هسته‌ای ایران، ما ابتکار «خاورمیانه عاری از تسلیحات کشتار جمعی» را مطرح کردیم.
