بامداد جمعه، اسرائیل ده‌ها سایت هسته‌ای و نظامی و مناطق مسکونی در ایران را هدف حمله قرار داد. گزارش‌ها از خسارات این حملات در حال انتشار است. سرتیپ باقری رئیس ستاد کل نیرو‌های مسلح و سردار حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران، در بین شهدای این حمله هستند. نیرو‌های نظامی ایران و رهبری به طور جداگانه در بیانیه‌هایی اعلام کرده‌اند که اسرائیل باید منتظر مجازاتی سخت باشد.
رسانه‌های غربی و عبری مختصات پاسخ ایران را مورد تحلیل قرار داده‌اند. متن زیر بخشی از تحلیل رسانه‌های آمریکایی و روزنامه اورشلیم پست است.
شالوم لیپنر عضو اندیشکده شورای آتلانتیک و خبرنگار پیشین اورشلیم پست می‌گوید: ایران به‌دنبال گرفتن انتقام سخت از اسرائیل و آمریکا خواهد بود.
ریچارد لبارون دیگر عضو اندیشکده آتلانتیک و سفیر سابق آمریکا در کویت می‌گوید: آمریکا وارد جنگی می‌شود که نمی‌خواهد در آن باشد.
او گفته: در حالی که واشنگتن در تلاش برای رسیدن به توافق دیپلماتیک با ایران بود، اسرائیل تصمیم خود را برای اقدام نظامی گرفت. حالا آمریکا ناخواسته در مسیر ورود به درگیری گسترده‌تری قرار دارد.
دنیل موتون از کارکنان پیشین شورای امنیت ملی آمریکا بین سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۳ می‌گوید: این حمله تنش در روابط اسرائیل و آمریکا را تشدید خواهد کرد
او گفته: ر خلاف گذشته، این بار اسرائیل بدون هماهنگی جدی با آمریکا وارد عمل شد. این شکاف ممکن است همکاری‌های امنیتی دو کشور را در آینده با چالش روبه‌رو کند.
سارا زاعمی عضو مرکز رفیق حریری در شورای آتلانیک می‌گوید اورشلیم خود را برای جنگی طولانی آماده می‌کند
او گفته: رژیم اسرائیل در حال آماده‌سازی برای عملیات بلندمدت علیه ایران است. هزاران نیروی ذخیره فراخوانده شده‌اند و جامعه اطلاعاتی اسرائیل احتمال پاسخ سنگین از سوی تهران را جدی می‌داند.
اما یکی از جالب‌ترین تحلیل‌ها را یاسین راشد معاون رئیس حوزه رسانه و ارتباطات شورای آتلانیک ارائه کرده است. او می‌گوید: اسرائیل با اجرای دکترین بگین، دست به ریسکی بزرگ زده است.
به گفته راشد، حملات اخیر اسرائیل به ایران نشان می‌دهد که این کشور همچنان به دکترین بگین پایبند است؛ سیاستی دیرینه که بر مبنای حمله پیش‌دستانه به تأسیسات هسته‌ای و سلاح‌های کشتار جمعی دشمنان بنا شده است. این دکترین به نام مناخیم بگین، نخست‌وزیر پیشین اسرائیل، نام‌گذاری شده و نخستین‌بار در سال ۱۹۸۱ در جریان عملیات «اپرا» به اجرا درآمد؛ عملیاتی که طی آن اسرائیل راکتور هسته‌ای «اوسیراک» عراق در نزدیکی بغداد را منهدم کرد.
مشابه وضعیت کنونی با بنیامین نتانیاهو، بگین نیز بدون کسب رضایت آمریکا دست به حمله زد. در آن زمان، بسیاری نگران بودند که صدام حسین، رهبر وقت عراق، اقدام تلافی‌جویانه انجام دهد. اما صدام به دلیل درگیر بودن در جنگ با ایران، توانایی واکنش مؤثر را نداشت.
اسرائیل بار دیگر در سال ۲۰۰۷ از این دکترین استفاده کرد و راکتور هسته‌ای «الکیبار» سوریه را به‌طور مخفیانه نابود کرد؛ عملیاتی که تا سال ۲۰۱۸ به‌صورت رسمی تأیید نشده بود. بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه، در واکنش به این حمله، حتی وجود چنین تأسیساتی را انکار کرد تا از فشار داخلی و منطقه‌ای برای واکنش نظامی جلوگیری کند.
اکنون به نظر می‌رسد اسرائیل برای سومین‌بار این دکترین را اجرا کرده است، این‌بار علیه زیرساخت‌های هسته‌ای و موشکی ایران، باز هم بدون هماهنگی با واشنگتن.
به گفته راشد، اما برخلاف دفعات قبل، این‌بار انتظار می‌رود ایران پاسخ دهد؛ و احتمالاً با شدت بسیار بیشتری نسبت به حملات پیشین در آوریل و اکتبر ۲۰۲۴، به‌ویژه اگر نیرو‌های نیابتی منطقه‌ای ایران نیز وارد میدان شوند و تلاش کنند سامانه دفاع موشکی «گنبد آهنین» اسرائیل را تحت فشار قرار دهند
اورشلیم پست هم در گزارشی نحوه عملیات تلافی جویانه ایران را پیش بینی کرده است. در این گزارش ادعا‌های اسرائیل درباره پیشگیرانه بودن حمله اسرائیل تکرار شده و آمده: تهران از ابزار‌های متعددی برخوردار است و همواره تهدید کرده که ممکن است منافع آمریکا و دیگر کشور‌های منطقه را هدف قرار دهد.
گزینه‌های ایران برای پاسخ چیست؟
این نشریه چند ابزار ایران را برشمرده و گفته:
۱- حمله از طریق نیرو‌های نیابتی
در گزارش اورشلیم پست آمده ایران از شبکه‌ای وسیع از گروه‌های نیابتی در منطقه برخوردار است: حوثی‌ها در یمن، گروه‌های شبه‌نظامی در عراق، حزب‌الله در لبنان و گروه‌های فلسطینی همچون جهاد اسلامی. اگرچه این گروه‌ها پس از حملات ۷ اکتبر تضعیف شده‌اند، اما همچنان خطرناک‌اند.
شبه‌نظامیان عراقی به پهپاد‌های تهاجمی دوربرد دسترسی دارند و طی هفت سال گذشته موشک‌های بالستیک از ایران دریافت کرده‌اند. حوثی‌ها نیز مجهز به موشک‌های بالستیک، کروز و پهپاد هستند.
این نیرو‌ها می‌توانند اسرائیل یا متحدانش را هدف قرار دهند. حتی احتمال حمله به نیرو‌های آمریکایی یا اقلیم کردستان عراق نیز وجود دارد. این شبکه به ایران امکان تحرک منطقه‌ای و حتی فرامنطقه‌ای می‌دهد؛ برای مثال، حزب‌الله شبکه‌هایی در آمریکای جنوبی و غرب آفریقا دارد.
سامانه اطلاعات مناقصات کشور ، راز کسب و کارهای موفق
۲. حملات موشکی و پهپادی
اورشلیم پست نوشته: ایران پیش‌تر نیز علیه اسرائیل از موشک و پهپاد استفاده کرده است. در سال ۲۰۲۴، صد‌ها موشک و پهپاد شلیک شد. این تسلیحات اکنون دقیق‌تر و دوربردتر شده‌اند. ایران همچنین پهپاد‌های انتحاری (کامیکازه) خود را به روسیه صادر کرده و از طریق این همکاری‌ها، فناوری‌های خود را به‌روز کرده است.
بر اساس گزارش این رسانه عبری، این کشور دارای زرادخانه متنوعی از موشک‌های سوخت جامد و مایع است. برخی از این موشک‌ها قابل استقرار سریع هستند و برخی دیگر به آمادگی بیشتر نیاز دارند. ایران احتمالاً این موشک‌ها را با کمک نیرو‌های نیابتی به عراق منتقل کند. البته دسترسی به سوریه به دلیل محدودیت‌های ناشی از رژیم اسد برای تهران دشوارتر شده است.
۳. تهدیدات دریایی و نامتقارن ایران
این رسانه اسرائیلی اذعان کرده که ایران در گذشته نیز از ناو‌ها و پهپاد‌ها برای حمله به کشتی‌های تجاری استفاده کرده و سابقه مین‌گذاری در آب‌های خلیج‌فارس را دارد. در صورت تمایل به تشدید تنش، ایران می‌تواند از این توانمندی‌ها برای هدف قرار دادن کشتی‌های تجاری در خلیج فارس یا دریای عمان استفاده کند یا به حوثی‌ها برای انجام چنین اقداماتی چراغ سبز نشان دهد.
از آنجا که بخش بزرگی از تجارت جهانی و انرژی از نزدیکی آب‌های ایران عبور می‌کند، این کشور اهداف نرم بسیاری در اختیار دارد که می‌تواند برای فشار بر اسرائیل یا متحدانش از آن بهره‌برداری کند.
4- ارتش ایران
اورشلیم پست به ارتش ایران هم اشاره کرده و نوشته: به‌دلیل فاصله زیاد ایران و اسرائیل، احتمال استفاده از نیرو‌های زمینی ایران برای حمله مستقیم کم است. اما ممکن است از آنها برای هدف قرار دادن منافع آمریکا در عراق یا در خلیج فارس بهره‌برداری شود.
5- نفوذ دیپلماتیک ایران
اورشلیم پست به سرمایه‌گذاری زیاد ایران در حوزه دیپلماسی اشاره کرده و نوشت: این کشور روابط نزدیکی با روسیه و چین برقرار کرده و پیوند‌هایی با پاکستان و هند دارد. همچنین عضو پیمان‌های اقتصادی، چون بریکس و سازمان همکاری شانگهای شده است.
ایران روابط بهتری با کشور‌های حاشیه خلیج فارس نسبت به گذشته دارد و با ترکیه و قطر نیز روابط خوبی برقرار کرده است. وزیر خارجه ایران تا پیش از حمله اسرائیل، در تاریخ ۱۱ ژوئن در اسلو حضور داشت.
اکنون تهران می‌تواند از حملات اسرائیل برای مظلوم‌نمایی در مجامع بین‌المللی بهره‌برداری کرده و درخواست دریافت سیستم‌های پدافندی از روسیه یا چین را مطرح کند.
ایران در برابر حمله گسترده و پرهیاهوی اسرائیل در موقعیت دشواری قرار گرفته است. اگرچه این کشور ابزار‌های زیادی در اختیار دارد، اما فشار برای واکنشی قاطع زیاد است. گزینه‌ها متنوع‌اند، اما هر یک ممکن است منطقه را به سطح جدیدی از بی‌ثباتی سوق دهند. اکنون چشم‌ها به تصمیم نهایی تهران دوخته شده است.
منبع: رویداد24
