رامین مهمانپرست، سخنگوی پیشین وزارت امور خارجه، در گفت و گو با عصر ایران، با اشاره به جنایت اخیر رژیم صهیونیستی علیه فرماندهان نظامی و دانشمندان ایرانی، روند مذاکرات ایران و آمریکا را در چارچوب سه سناریوی احتمالی بررسی میکند و از تأثیر لابی صهیونیستی در برهم زدن مسیر توافق سخن میگوید.
وی با اشاره به اهداف دولت ترامپ، تأکید کرد که از زمان انتخاب به عنوان رئیسجمهور آمریکا، شعار اصلیاش پایان دادن به بحرانهای پرهزینه برای واشنگتن و تمرکز بر رقابت اقتصادی با چین بود. در همان مقطع، با وجود آگاهی از مواضع ایران در مسائل هستهای و دفاعی، ترامپ درخواست مذاکره داشت و پیام کتبی نیز ارسال کرد. به اعتقاد مهمانپرست، لازم بود نیت واقعی آمریکا در آن زمان ارزیابی شود.
مهمانپرست سه سناریو را برای تحلیل سیاست آمریکا مطرح کرد:
اول آنکه آمریکا واقعاً به دنبال تفاهم جامع برای کاهش یا حذف تنشها و دستیابی به صلح و ثبات منطقهای باشد. دوم، آمریکا با ادعای تمایل به مذاکره، زمینهسازی برای درگیری نظامی را فراهم کند و در نهایت بهعنوان گزینه ناگزیر، جنگ را توجیه نماید. و سوم، افزایش فشارهای اقتصادی و تحریمها بهمنظور تضعیف داخلی ایران با هزینهای کمتر برای آمریکا.
وی خاطرنشان کرد که سناریوی اول از سوی مخالفان جدی، از جمله لابی صهیونیستی، منافقین و مخالفان جمهوری اسلامی، با مقاومت مواجه شد. سناریوی دوم نیز با مخالفت اروپاییها، ایران و کشورهای عربی منطقه روبرو بود؛ چرا که این کشورها ثبات منطقه را در اولویت منافع اقتصادی خود میدانند. به این ترتیب، سناریوی سوم یعنی ادامه مذاکرات بهشکل مرحلهای و محدود، بهعنوان محتملترین گزینه مطرح شد.
مهمانپرست با اشاره به نگرانی شدید اسرائیل نسبت به سناریوی سوم، عنوان کرد: تیم نتانیاهو، با وجود جنایات مکرر، بقای خود را در استمرار درگیریها در منطقه میبیند. آنان میکوشند آمریکا و اروپا را درگیر ماجرا کنند تا حمایتشان از اسرائیل جدیتر شود.
وی در ادامه افزود: همزمان با پیشرفت در مذاکرات و اظهارات مثبت مقام آمریکایی حاضر در مذاکرات وین، اسرائیل با اقدامی جنایتکارانه تلاش کرد روند را مختل کند. فرماندهان ارشد نظامی، دانشمندان هستهای و تعدادی از مردم بیگناه به شهادت رسیدند. این اقدام حتماً پاسخ متقابل خواهد داشت؛ پاسخی مشروع در چارچوب دفاعی کشور.
مهمانپرست تأکید کرد: دستگاه دیپلماسی نیز موظف است به موازات اقدامات دفاعی، پیگیریهای حقوقی بینالمللی را از مسیرهایی چون شورای امنیت و آگاهسازی کشورهای مختلف انجام دهد. دامنه گسترش این درگیری به نوع پاسخ ایران و واکنش متقابل رژیم صهیونیستی و کشورهای تأثیرپذیر از این بحران بستگی دارد. اما آنچه مسلم است، مردم ایران انتظار دارند این جنایت بدون پاسخ نماند؛ چرا که بیپاسخماندن آن، اسرائیل را گستاختر خواهد کرد.
در جمعبندی، دکتر مهمانپرست تصریح کرد: مذاکرهای که در آن طرف آمریکایی بهجای گفتوگوی برابر، تهدید به اقدام نظامی میکند، اصولاً مذاکره نیست. اگر آمریکا تنها قصد دیکته کردن داشته باشد، این روند معنایی ندارد. تا زمانی که تهدید در کنار مذاکره مطرح باشد، امکان توافق واقعی وجود نخواهد داشت. مگر آنکه آمریکا درک کند که تهدید نظامی میتواند دو طرفه باشد و منجر به فاجعهای منطقهای شود؛ شاید آنگاه چارچوبی جدید برای گفتوگو شکل گیرد. اما در شرایط کنونی، احتمال آن بسیار ضعیف است ، فعلا برای روز یکشنبه قطعا مذاکرات روند قبل را نخواهد داشت.