مظاهر یوسفی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: بر اساس مطالعات و بررسی‌های انجام‌شده، طی ۱۰ سال گذشته وسعت اراضی بیابانی استان مرکزی حدود ۲۰ درصد افزایش یافته و از ۳۹۲ هزار هکتار به ۴۹۰ هزار هکتار رسیده است، رقمی که اکنون معادل ۱۶ درصد از کل مساحت استان را شامل می‌شود.
وی افزود: این پدیده محدودیت‌های عمده‌ای از حیث کشاورزی، دامپروری، تأمین غذا، توسعه صنعتی و خدمات زیربنایی ایجاد کرده و زمینه‌ساز مهاجرت و فروپاشی شیوه‌های سنتی معیشت شده است.
یوسفی به مهم‌ترین عوامل محلی مؤثر در گسترش بیابان‌زایی اشاره و تصریح کرد: کاهش بارندگی، تداوم خشکسالی‌های سال‌های اخیر، مدیریت غیراصولی منابع طبیعی، چرای مفرط دام، شخم‌های بی‌رویه، تغییر کاربری اراضی، تصرف غیرمجاز مراتع، توسعه صنعتی بدون پیوست زیست‌محیطی و عدم رعایت حقابه تالاب میقان از جمله عوامل تشدیدکننده این پدیده در استان مرکزی به شمار می‌آیند.
اجرای ۱۳ پروژه تحقیقاتی مقابله با بیابان‌زایی در مرکز تحقیقات کشاورزی استان مرکزی
معاون تحقیقات و فناوری مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی با اشاره به اقدامات پژوهشی صورت‌گرفته ادامه داد: تا کنون بیش از ۱۳ پروژه تحقیقاتی در زمینه کنترل فرسایش بادی، تثبیت شن‌های روان و احیای مراتع نیمه بیابانی در این مرکز اجرا شده که ۱۱ پروژه به اتمام رسیده و ۲ پروژه نیز در حال اجراست.
یوسفی افزود: برخی از پروژه‌های انجام‌شده شامل مطالعه بوم‌شناسی گیاهان مقاوم در زیستگاه‌های شور، ارزیابی و تهیه نقشه بیابان‌زایی، بررسی تغییرات اقلیمی و تأثیر آن بر منابع آب زیرزمینی، و پایش منابع گرد و غبار استان است.
وی بیان کرد: همچنین، پروژه‌های کاربردی فعالی از جمله «طراحی بهینه بادشکن برای مهار فرسایش بادی» و «پایش کیفی مراتع کویر میقان» نیز در دست اجرا می‌باشند.
کویر میقان؛ کانون بحرانی ریزگرد و پایلوت ملی بیابان‌زدایی در کشور
معاون تحقیقات و فناوری مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی اظهار کرد: استان مرکزی با دارا بودن کانون‌های بحرانی ریزگرد و گردوغبار، کارشناسان مجرب و اطلاعات پایه مناسب، قابلیت اجرای طرح‌های الگویی بیابان‌زدایی در سطح ملی را دارد.
وی افزود: این استان با وسعتی حدود ۲ میلیون و ۹۴۰ هزار هکتار، دارای بیش از ۶۷ درصد اراضی ملی و مرتعی است که اغلب آن‌ها در درجات مختلفی از بیابان‌زایی قرار دارند که نگران کننده است.
یوسفی افزود: منطقه کویر میقان اراک با وسعت ۵۰ هزار هکتار، به دلیل موقعیت جغرافیایی، وجود صنایع حاشیه‌ای و جمعیت قابل توجه، ظرفیت بسیار مناسبی برای اجرای طرح‌های پایلوت در سطح کشور دارد.
وی با اشاره به شدت فرسایش بادی در نقاط مستعد استان گفت: در برخی نقاط از جمله منطقه کویر میقان در شهرستان اراک و اراضی کریم‌آباد در شهرستان زرندیه، میزان فرسایش بادی بسیار بالاست.
یوسفی یادآور شد: در برخی نواحی، تا ۸۰ تا ۱۰۰ تن در هکتار برآورد شده است که این مناطق کانون‌های فعال گردوغبار در استان به شمار می‌روند.
پژوهش‌های مقابله با بیابان‌زایی نیازمند حداقل ۲ میلیارد تومان اعتبار است
یوسفی با انتقاد از کمبود اعتبارات پژوهشی تصریح کرد: در سال گذشته، تنها حدود ۱۰ میلیون تومان از سوی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور برای پژوهش‌های حوزه بیابان‌زایی در استان مرکزی اختصاص یافته است که این رقم با توجه به وسعت اراضی بحرانی استان مرکزی به هیچ عنوان پاسخگوی نیازهای تحقیقاتی نیست.
معاون تحقیقات و فناوری مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی افزود: برای اجرای پژوهش‌های کاربردی و مداخله مؤثر در مناطق حساس، دست‌کم حدود ۲ میلیارد تومان اعتبار سالانه مورد نیاز است تا بتوان از کاهش توان تولیدی اراضی و گسترش پدیده بیابان‌زایی در سطح استان جلوگیری کرد.
به گزارش مهر، پدیده بیابان‌زایی به عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌های زیست‌محیطی استان مرکزی در سال‌های اخیر مطرح شده است که تغییرات اقلیمی، کاهش بارندگی، بهره‌برداری ناپایدار از منابع طبیعی، توسعه غیراصولی کشاورزی و صنعتی، و نیز بی‌توجهی به حقوق زیست‌محیطی تالاب‌ها از جمله دلایلی هستند که روند گسترش اراضی بیابانی را در این استان تشدید کرده‌اند.
در این راستا، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی با اجرای طرح‌ها و پروژه‌های تحقیقاتی مختلف، به دنبال یافتن راهکارهایی برای مقابله با این معضل است.
