همشهری آنلاین- فهیمه طباطبایی- لیلا شریف: پس از حمله رژیم صهیونیستی و افزایش نگرانی‌های در مورد حفظ امنیت کشور، موج جدیدی از مطالبه‌ها برای ساماندهی اتباع خارجی غیرمجاز رقم خورد. در همان روز آتش بس، محمدصادق معتمدیان استاندار تهران از سرعت بخشی ساماندهی اتباع غیرمجاز خبر داد و به صراحت اعلام کرد که« امنیت پایتخت خط قرمز مدیریت استان است و در این راستا، هیچ‌گونه مماشاتی با ورود و حضور غیرقانونی اتباع غیرمجاز صورت نخواهد گرفت.»
واکنش اسکندر مومنی وزیر کشور به این موضوع نیز نشان داد که هر چند عملیات خروج اتباع غیرمجاز از سال گذشته کلید خورده بود اما این روزها با سرعت بیشتری پیگیری شود. بررسی وضعیت ساماندهی اتباع غیرمجاز و حاشیه‌های امنیتی آن، بهانه‌ای شد تا با نادر یاراحمدی معاون امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور گفتگو کنیم.
- در این روزها ساماندهی اتباع غیرمجاز در کشور به عنوان یک مطالبه عمومی مطرح است و جزو ۵ موضوع مهم اجتماعی است که مردم درباره آن در فضای حقیقی و مجازی صحبت می‌کنند، دولت و به تبع آن وزارت کشور در این باره چه اقدامی انجام داده و خواهد داد؟
دولت نماینده مردم است و براساس نظارت‌هایی که بر آن وجود دارد، باید به گونه‌ای عمل کند که یک تعادلی بین خواسته‌های افکار عمومی و موضوعات مورد پیگیری‌شان ایجاد کند. یکی از این موضوعاتی که مطرح می‌شود، داشتن برنامه در حوزه اتباع خارجی است. مردم چیز زیادی از ما نمی‌خواهند، فقط می‌پرسند که برنامه شما برای اتباع خارجی چیست. چون همیشه به عنوان پدیده موقت به مسئله اتباع آن نگاه کردیم، برنامه ریزی خاصی برای آن صورت نگرفته است. امروز افکار عمومی و حتی اتباع از ما برنامه می‌خواهند و می‌گویند که در کشور شما چه کنیم که بمانیم و مردم هم می‌گویند که چه برنامه‌ای برای اتباع دارید که به درستی از آنها استفاده شود.
- از اسفند سال گذشته، اعلام کردید که خروج اتباع غیرمجاز را در سال ۱۴۰۴ پیگیری می‌کنید و یک فرصتی هم دادید به اتباعی که فرزند محصل دارند، دادید که بعد از پایان سال تحصیلی از کشور خارج شوند، این برنامه در حال حاضر چطور دنبال می‌شود؟
ما فرقمان با سایر کشورهای دیگر این است که تعداد بالایی از اتباع در کشور ما حضور دارند و ملاک فقط گذرنامه نیست، چون به خاطر شرایط جنگی در کشورشان آواره و به کشور ما آمده‌اند، بنابراین از اسناد هویتی متفاوتی استفاده می‌کنند. ما از سال گذشته خروج اتباع غیرمجاز را آغاز کردیم و همچنین خروج افرادی که دارای برگه سرشماری هستند، مطالبه کردیم و این موضوع ربطی به اتفاقات پیش آمده در روزهای اخیر ندارد و بدین شیوه ۲ میلیون و ۳۳ هزار نفر به اتباع غیرمجاز اضافه شد و گفتیم دیگر اتباع با برگه سرشماری نمی‌توانند در کشور ما حضور داشته باشند.
- درباره برگه سرشماری توضیح می‌دهید که چرا بین اتباع توزیع شد؟
در مقاطعی چون آمار اتباع غیرمجاز زیاد بوده از آنها خواسته شده که خود اظهاری کنند. مثلا بگویند چه کسی هستند و افراد خانواده آنها چند نفر هستند. اینها خود اظهاری کردند اما ما هیچ تعهدی نسبت به آنها نداشتیم در حالی که بین ۳ تا ۸ سال به این افراد خدمت رسانی کردیم. امروز اعلام کردیم با توجه به شرایطی که در افغانستان هست و جنگی در آنجا نیست، شما باید به کشور خودتان برگردید. چون معمولا پناهجویان به علت شرایط جنگی به کشور ما می‌آمدند، الان ۴ سال است که در افغانستان هیچ جنگی نیست.
- در کل چه تعداد تبعه غیرمجاز افغانستانی در ایران داریم؟
۶ میلیون و ۱۰۰ هزار تبعه مجاز و غیرمجاز داریم که براساس استاندارد جهانی حداکثر سه درصد می‌توانند در کشور ما حضور داشته باشند که حدود ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر می‌شود و در نتیجه بقیه باید کشور را ترک کنند. ما شرایط را برای خود معرف‌ها آماده می‌کنیم که از کشور خارج شوند و بقیه که تمکین نمی‌کنند توسط نیروی انتظامی دستگیر شده و از کشور خارج می‌شوند. تاکید دارم که این برنامه قبل از حمله رژیم صهیونیستی به خارج از کشور دنبال می‌شده و اخبار و اسناد آن هم موجود است.
- چه تضمینی وجود دارد اتباع غیرمجازی که از کشور رفتند دوباره برنگردند چون ما مرزهای طولانی با افغانستان و پاکستان داریم، از سویی دولت ایران هزینه خروج آنها را می‌دهد و آنها از این موقعیت هم برای سر زدن به خانواده استفاده می‌کنند و باز به ایران بر می‌گردند؟
سالها بود که هزینه برگشت اتباع غیرمجاز را دولت تامین می‌کرد اما نزدیک به دو سال است که براساس مصوباتی که داریم، هزینه بازگشت به عهده خودشان است و ما هزینه‌ای پرداخت نمی‌کنیم، البته هزینه غیرمستقیم زیادی پرداخت می‌شود چون چند هزار ایرانی درگیر این موضوع هستند و حقوق آنها از طریق دولت پرداخت می‌شود.
اما برای تضمین عدم برگشت، اگر همکاری منطقه‌ای نباشد، هیچ تضمینی نمی‌شود داد. الان ۸۰ درصد از کسانی که به ایران می‌آیند از طریق مرزهای پاکستان وارد می‌شوند. همکاری‌های منطقه‌ای شروع شده که بتوانیم جلوی ورود این افراد را از مرزهای زمینی بگیریم.محدودیت‌هایی ایجاد می‌شود و شرایط هر روز بهتر خواهد شد. از سوی دیگر تسهیلاتی هم فراهم کردیم تا کسانی که واقعا به دنبال کار هستند،بتوانند از روادید کشور ما استفاده کنند. مجموع این اقدامات می‌تواند آن تضمینی که مدنظر مردم است را ایجاد کند.
