با‌این‌حال پیشروی ریسک‌‌‌های سیاسی مانع از تحقق این مهم است. اکنون نیز برخی از سیاستگذاران از بسته‌‌‌های حمایتی سخن می‌‌‌‌‌‌‌‌‌گویند و برخی دیگر به حمایت‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بنیادی و قیمت‌های ارزنده سهام اشاره می‌کنند. با این حال این روند نزولی همچنان ادامه دارد. بورس با از دست دادن کانال دو میلیون و ۹۰۰هزار واحدی و پس از آن کانال دو میلیون و ۸۰۰‌هزار واحدی در آستانه از دست دادن سطح دو میلیون و ۷۰۰‌هزار واحد است. وضعیت ناخوشایند مذکور درحالی است که پول حقیقی نیز با قدرت در حال خارج شدن از بازار است. کارشناسان بازار سرمایه معتقدند؛ تداوم خروج پول می‌تواند شرایط بازار را سخت کند. از ابتدای هفته و در ۴روز معاملاتی اخیر حدود ۱۶همت پول پول حقیقی از بازار سهام خارج شده است که به طور مشخص نشان می‌دهد؛ ناامیدی از آینده بازارمجددا سهامداران را به ترک بازار ترغیب کرده است. آمارها نشان می‌دهد. 

این فرار سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و خروج پول روز گذشته بیشترین میزان ۵ شهریور است. آنهم در زمانی که کارشناسان بازار بر این باور بودند که شاخص بورس در تیرماه به راحتی می‌تواند تا کانال ۳میلیون و ۴۰۰هزارواحد پیشروی کند. به این ترتیب بعد از یک ماه و نیم پرفروغ بورس، حالا عقب‌نشینی از روزهای اوج قیمت سهام، ابهامات زیادی را نسبت به معاملات آتی این بازار رقم زده است. با توجه به رونق بازارهای موازی نظیر دلار و طلا نیز به نظر می‌رسد؛ ناامیدی سرمایه‌گذاران نسبت به آینده بورس و عدم‌‌‌اعتماد به سیاستگذار در این روزها در وهله اول به ترس از ریزش بیشتر قیمت سهام و در گام بعدی به احیای سخت بورس در کوتاه‌مدت بازمی‌گردد.

دادوستدهای تیر‌‌‌‌‌‌‌‌‌ماه بورس تهران در حالی می‌گذرد که اعتراضات بیشماری نسبت به تدابیر متولیان مربوطه پررنگ بود. فعالان بازار سهام در روزهای اخیر، انتقاداتی را نسبت به عدم‌حمایت جدی از بازار سهام مطرح کرده‌‌‌اند. به عقیده این گروه در دو هفته‌‌‌ای که بازار سهام تعطیل بود، باید متولیان اجرایی و مقام ناظر، تمهیدات ویژه‌‌‌ای را برای روز بازگشایی بازار می‌‌‌اندیشید تا از فشار فروش گسترده که به وضوح قابل پیش‌بینی بود در کلیت بازار بکاهد. در همین اثنا اقدامات قابل‌توجهی نیز اجرایی نشد. همین موضوع منجر به ایجاد صفوف فروش گسترده در بازار سهام شده است. بخشی از پول‌‌‌های خارج‌‌‌شده از بازار سهام در روزهای اخیر به سمت صندوق‌های طلا روانه شده‌‌‌اند؛ این صندوق‌ها در روزهای اخیر با ورود پول همراه شدند.

هیجان یا منطق؟

در این میان عوامل مختلفی می‌تواند به‌‌‌عنوان ریسک و فرصت بازار سهام در این روزها محسوب شود. سابقه تاریخی بازار نشان می‌دهد؛ ترس سهامداران واحتیاط ناشی از هراس جمعی همواره از مهم‌ترین مواردی بوده که بورس را با نوسان شدید همراه کرده و باعث تشدید فشار عرضه شده است. به این ترتیب در روزهای آینده می‌توان اثر این موضوع را با شدت بیشتری بر بازار مشاهده کرد. فردین آقابزرگی تحلیلگر بازار سرمایه می‌‌‌گوید: وضعیت منفی بورس تهران، از ابتدای هفته ریزش حدود ۲۵۳‌هزار واحدی شاخص کل بازار را رقم زده است. شاید کمتر کسی تصور می‌کرد؛ بازار سهام بعد از روزهای اوج خود این گونه وارد سراشیبی سقوط شود. البته تجربه نشان می‌دهد؛ بورس طی سال‌های گذشته در مواجهه با ریسک‌‌‌های شدید، گارد نزولی به خود گرفته است.

برهمین اساس مشخص بود که بورس بعد از بازگشایی بلافاصله وارد مسیر نزولی شود. اما به نظر می‌‌‌رسید بعد از چند روز بتواند مجددا احیا شود. معمولا به دلیل پیش‌بینی‌ناپذیر بودن چشم‌انداز ریسک‌‌‌های سیاسی، بازارهایی که از ریسک بالاتری برای سرمایه‌گذاری برخوردارند از سوی سرمایه‌گذاران مهجور واقع می‌شوند. در شرایط کنونی نیز وضعیت به همین منوال است. بنا بر آنچه که پیش‌تر گفته شد؛ علاوه بر وجود ریسک جنگ، وضعیت مبهم آتش‌بس میان ایران و رژیم صهیونیستی نیز بر پیچیدگی‌‌‌های ریسک مذکور افزوده است. دقیقا در همین مسیر است که بورس روزهای نزولی را میگذراند و سهامداران با جدیت استراتژی فروش را دنبال می‌کنند.

به گفته این کارشناس، بازار سهام به طور مشخص متاثر از بار روانی گره خورده به ریسک‌‌‌های سیاسی در حال از دست دادن سطوحی است که از ابتدای سال توانسته بود به دست آورد. با توجه به رویه‌‌‌ای که سهامداران خرد در پیش گرفتند؛ یک سیگنال مشخص را می‌توان دریافت؛ بورس به دلیل تعدد ریسک‌های گوناگون از اولویت سرمایه‌گذاران خارج شده است. اگرچه برخی از رفتار هیجانی سهامداران گلایه می‌کنند اما آنچه مبرهن است اینکه رفتار کنونی سهامداران از دایره منطق خارج نیست. به این ترتیب استراتژی فروش در زمان جنگ تاحدود زیادی استراتژی پرطرفدار محسوب می‌شود. قرار گرفتن در فضای مذاکرات هسته‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای برای رسیدن به یک توافق سبب خواهد شد تا بار دیگر توجه‌‌‌ها به سمت بازار سهام معطوف شود. 

تبعات تعطیلی طولانی‌مدت

او در ادامه به تعطیلی ۱۲ روزه بورس اشاره کرد و افزود: سازمان بورس در روزهای جنگ اقدام به قفل معاملات سهام و صندوق‌های طلا کرد. این موضوع سبب شد عطش فروش پس از بازگشایی بازار بلافاصله نمایان شود. اگر در کنار صندوق‌های درآمد ثابت، معاملات سایر صندوق‌های بازار سرمایه نیز انجام می‌‌‌شد از شدت خروج پول کاسته می‌‌‌شد. اگرچه تصمیم به بازگشایی معاملات صندوق‌های درآمد ثابت بر اساس مصلحت اندیشی‌‌‌های سیاستگذار صورت گرفت اما در عمل وضعیت را به ضرر بورس تمام کرد.

همان‌طور که مشاهده کردیم بعد از بازگشایی معاملات صندوق‌های درآمد ثابت، خروج پول به سه روز رسید اما در ادامه هفته یعنی روزهای سه‌‌‌شنبه و چهارشنبه هفته‌‌‌ای که گذشت صندوق‌های مزبور ورود پول حقیقی را به نظاره نشستند. بنابراین باید گفت؛ ریزش حدود ۹ درصدی شاخص بورس از ابتدای هفته بیشتر از آنکه به ریسک جنگ مرتبط باشد به سیاستگذاران مرتبط است. نقدشوندگی مهم‌ترین ویژگی بازار سرمایه است که مورد خدشه واقع شد. تصمیم مذکور یک پیام مشخص هم در بر دارد و اینکه در مواجهه با ریسک‌‌‌های بعدی، بازار را سرمایه تعطیل می‌شود. با چنین رویکردی از سوی سازمان، شاهد فرار سرمایه بودیم.حتی برخی از سهامداران اکنون می‌‌‌پندارند بورس جای سرمایه‌گذاری نیست.

برخی از سرمایه‌گذاران برای ارتزاق و در جهت نقدشوندگی بازار مذکور اقدام به خرید می‌کنند اما تصمیم‌‌‌های اخیر منجر به تشدید بی‌‌‌اعتمادی سرمایه‌گذاران شد. به جرات می‌توان گفت؛ خروج پول از بازار سهام در نهایت رونق بازارهای غیرمولد را رقم خواهد زد. از همین منظر است که بسیاری از تحلیلگران نسبت به این موضوع هشدار می‌دهند. افزایش نرخ دلار آزاد و طلا نیز در همین بستر می‌تواند رخ دهد. از این رو اغلب سهامداران غیرحرفه‌‌‌ای و حتی نیمه حرفه‌‌‌ای، بازارهای موازی را امن می‌‌‌پندارند.