برترین‌ها: در روزهای اخیر، موج جدیدی از تحولات مربوط به اتباع افغان در ایران به سرخط اخبار و شبکه‌های اجتماعی راه پیدا کرده. هم‌زمان با اعلام طرح‌های اخراج و بازگرداندن مهاجران غیرقانونی افغان از کشور، گزارش‌هایی از فشارهای اجتماعی نسبت به این گروه منتشر شده که بازتاب‌های گسترده‌ای در میان افکار عمومی و رسانه‌ها داشته است. یکی از حاشیه‌های مهم و بحث‌برانگیز در این میان، به فرشته حسینی، بازیگر افغان‌تبار و همسر نوید محمدزاده، ستاره پرآوازه سینمای ایران، مربوط می‌شود.
فرشته حسینی، که سال‌هاست در عرصه سینما و تلویزیون ایران فعالیت می‌کند، از همان ابتدا مورد توجه و گاه قضاوت بخشی از جامعه قرار گرفت؛ چرا که نوید محمدزاده، به‌عنوان یک چهره شناخته‌شده، او را به همسری برگزیده و این مسئله در نگاه عده‌ای با انتقاد و حتی کنایه همراه شد. برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی در سال‌های گذشته از این انتخاب انتقاد کرده بودند و به‌طور غیرمستقیم اشاره داشتند که در میان این‌همه دختر ایرانی، چرا یک بازیگر افغان‌تبار باید انتخاب شود. این نگاه انتقادی حالا با تشدید طرح اخراج افغان‌ها از کشور و خبر بازداشت پدر فرشته حسینی توسط مراجع انتظامی، بار دیگر به جریان افتاده و باعث شده فضای مجازی ملتهب شود.
در همین بحبوحه، برخی گزارش‌ها حکایت از آن دارند که تعدادی از صاحبخانه‌های ایرانی، در واکنش به خروج یا اخراج گسترده اتباع افغانستان، مبالغ رهن و ودیعه این مستأجران را پس نمی‌دهند. این موضوع باعث واکنش‌های تند در شبکه‌های اجتماعی شده و بسیاری از کاربران ایرانی با دید انتقادی به این رفتار اشاره کرده‌اند. برای مثال یکی از کاربران در توییتر نوشته است:
رامتین نوشت: صدها میلیون تومان پول رهن خونه مردم افغان دست صاحبخونه مونده و بهشون ندادن و دست خالی از ایران خارج شدن. هرکدوم ۳۰۰میلیون. ۲۰۰میلیون. ۴۰۰میلیون . تعدادشون خیلی زیاده.
اما روانپریش معتقد است: ما کی چک سفید امضا دادیم به افاغنه و کی تعهد دادیم تا هر زمان و بدون هیچ قانونی و مدارکی میتونن بریزن اینجا زاد و ولد کنن و ما صدامون در نیاد؟ طلبکار چی هستن دقیقا؟
و گندم: اخراج مهاجران افغان غیر قانونی یک کار درست است. اما چرا بهشون ظلم میکنید. پول رهن خونه شون، سند ماشین و زمینی که به نام ایرانی ها زدند، یا پول عابر بانک هاشون و کارگری شون رو غصب می کنید. ظالم نباشید. انسانیت تون رو بخاطر هر احساسی که به این مردمان دارید ، زیر سوال نبرید.
البته این موضوع یک‌سویه نیست و باید ابعاد گسترده‌تری از آن را دید. حضور گسترده مهاجران افغان در ایران در سال‌های اخیر با مشکلات و فشارهای خاص خود همراه بوده است. واقعیت آن است که ایران، در شرایط دشوار اقتصادی و تحریم‌های گسترده، با کمبود منابع مواجه است و برخی از شهروندان معتقدند بخش مهمی از منابع شغلی، یارانه‌ها، امکانات آموزشی و حتی خدمات درمانی، در اختیار مهاجران افغان قرار گرفته و این مسئله به افزایش تنگناهای معیشتی مردم ایران دامن زده است. به همین دلیل گروهی از مردم از سیاست بازگرداندن یا کنترل جمعیت مهاجران حمایت می‌کنند و معتقدند اولویت باید با شهروندان ایرانی باشد.
از سوی دیگر، این مهاجران سال‌هاست بخشی از نیروی کار ارزان، به‌ویژه در مشاغل ساختمانی و خدماتی، را تأمین کرده‌اند و در بسیاری از شهرها ریشه دوانده‌اند. کودکان افغان در مدارس ایرانی درس خوانده‌اند و نسل دومی از افغان‌ها به دنیا آمده که عملاً بخش مهمی از جامعه ما محسوب می‌شوند. اخراج گسترده این جمعیت، بدون در نظر گرفتن ابعاد انسانی و اجتماعی، می‌تواند پیامدهای سنگینی به‌همراه داشته باشد و حتی تنش‌های جدیدی را در جامعه شعله‌ور کند.
پرونده فرشته حسینی و ارتباط آن با ماجرای بازداشت پدرش نیز از همین منظر حساسیت‌برانگیز شده است. او به‌عنوان یک چهره شناخته‌شده که نماینده بسیاری از افغان‌تبارهای حاضر در ایران تلقی می‌شود، حالا در میانه این موج اخراج و فشارها قرار گرفته و همین امر ماجرا را به سطحی بالاتر کشانده است. بسیاری از کاربران در شبکه‌های اجتماعی با همدلی نسبت به فرشته حسینی و خانواده‌اش واکنش نشان داده‌اند و معتقدند نباید با آنان به‌عنوان یک «بیگانه» یا «مهاجر غیرقانونی» برخورد شود، چراکه او سال‌هاست در سینما و فرهنگ ایران جایگاه مشخصی دارد و پدرش هم بخشی از همین جامعه بوده است.
با این حال، برخی دیگر از کاربران همچنان نگاه انتقادی به حضور مهاجران افغان دارند و حتی رفتار نوید محمدزاده را زیر سوال می‌برند. آنان می‌گویند چرا در شرایطی که هزاران زن ایرانی با مشکلات ازدواج و معیشت روبه‌رو هستند، یک چهره مشهور باید همسرش را از میان مهاجران افغان برگزیند. این قضاوت‌ها گرچه از منظر انسانی قابل نقد هستند، اما نشان می‌دهد بخش قابل توجهی از جامعه هنوز مرزگذاری شدیدی میان «ایرانی» و «غیرایرانی» دارد.
در مجموع می‌توان گفت وضعیت فعلی مهاجران افغان در ایران دو سویه و پیچیده است. از یک‌سو اخلاق انسانی ایجاب می‌کند در روند بازگشت و اخراج مهاجران، حقوق اولیه آنان رعایت شود و پول و دارایی‌هایشان بدون دلیل توقیف نشود. از سوی دیگر، نمی‌توان انکار کرد که حضور گسترده افغان‌ها در ایران، در برخی مناطق باعث چالش‌های اقتصادی، اجتماعی و حتی امنیتی شده است.
