این روزها بازار نه فقط به تحولات سیاسی و امنیتی، بلکه به تصمیمات اقتصادی دولت در حوزههایی چون نرخ بهره، وضعیت بودجه، سیاستهای ارزی و مالیاتستانی حساس شده است. در چنین شرایطی، هر سیگنال حمایتی یا حتی نشانهای از اراده برای بهبود فضای کسبوکار میتواند به عنوان عامل تقویت اعتماد عمومی تلقی شود. هرچند اعتماد از دسترفته سهامداران، تنها با یک اقدام جبران نمیشود، اما تجربه نشان داده است که بازار سرمایه، ظرفیت بالایی برای بازگشت و ترمیم دارد؛ به شرط آنکه سیاستگذاریهای بعدی در جهت کاهش نااطمینانی حرکت کند.
سه تحلیلگر بازار سرمایه در گفتوگو با ما، ابعاد مختلف این وضعیت را بررسی کردهاند؛ از ترس بازار نسبت به تکرار درگیریها تا نقش انتظارات تورمی و سیاستهای حمایتی در حفظ تعادل.
بازار هنوز از تکرار جنگ میترسد
تحلیلگر بازار سرمایه، در ارزیابی خود از بازگشایی بازار پس از تعطیلی ۱۲ روزه گفت: «انتظار میرفت که بازار با صف فروش باز شود، اما شدت آن در برخی نمادها قابلتوجه بود. البته دیدگاههای متفاوتی در میان فعالان وجود دارد؛ برخی معتقدند که نباید بازار بسته میشد، چون این اقدام به نقدشوندگی آسیب زد. عدهای دیگر میگویند اگر دامنه نوسان باز بود یا حجم مبنا تغییر میکرد، روند اصلاح سریعتر و کمهزینهتر اتفاق میافتاد.»
رئیسی در ادامه افزود: «متاسفانه در این مدت، از ابزارهای مالی جدیدی که میتوانستند به سهامداران کمک کنند، استفاده نشد. به عنوانمثال، اوراق تبعی میتوانست نوعی دلجویی و اطمینان خاطر برای کسانی باشد که چند سال است در بازار ماندهاند و این فشارها را تحمل میکنند.»
او با انتقاد از عملکرد حمایتی مسوولان بازار گفت: «جلساتی برگزار شد و وعدههایی درباره تزریق نقدینگی داده شد، اما این اقدامات نتوانست رضایت سهامداران را جلب کند. خروج پول ادامه دارد و بسیاری از نمادها با قیمتهایی معامله میشوند که در شرایط عادی هرگز به آن نمیرسیدند.»
این تحلیلگر بازار سرمایه در پایان تاکید کرد: «بازار از تکرار درگیریها میترسد. مخصوصا که برخی از کارشناسان در فضای مجازی معتقدند که این آتشبس میتواند شکننده باشد و همین هراس باعث ادامه روند فروش میشود. در چنین شرایطی، تحلیل تکنیکال معنای خاصی ندارد. بازار به نقطهای رسیده که باید متوقف میشد و حالا این توقف اتفاق افتاده است.»
بازگشت به تعادل،مشروط به حمایتها و کاهش تنشهاست
احمد اشتیاقی، دیگر تحلیلگر بازار سرمایه نیز به چرایی افت اخیر بازار و سناریوهای پیشرو پرداخت. او گفت: «پیش از تعطیلی ۱۲روزه، بازار روی موج خوشبینی به مذاکرات حرکت میکرد. تصور غالب این بود که با کاهش تحریمها، فضای کسبوکار بهبود پیدا میکند و بازار از شوکهای سیستماتیک فاصله میگیرد. همین انتظار باعث رشد شاخص از محدوده دو میلیون و ۱۰۰ هزار واحد به بالای سه میلیون و ۲۰۰ هزار واحد شد.»
او ادامه داد: «اما با افزایش اختلافات در مذاکرات، بازار دچار تردید شد و مجددا به سطح سه میلیون واحد بازگشت. بعد از آن، نهتنها توافقی حاصل نشد، بلکه فضا به سمت تنش نظامی رفت و معاملات برای ۱۲روز متوقف شد. طبیعی بود که پس از بازگشایی، بازار به همان سطح دو میلیون و ۷۰۰ هزار واحد بازگردد. البته این اتفاق به شرطی میتوانست پایدار بماند که بستهای حمایتی به ارزش حداقل ۵۰ هزار میلیارد تومان تزریق شود.»
اشتیاقی با اشاره به نقش بانک مرکزی و صندوقهای سرمایهگذاری گفت: «خوشبختانه در روزهای سهشنبه و چهارشنبه خریدهایی از سوی صندوقها انجام شد و بانک مرکزی نیز منابعی را تزریق کرد. همین موضوع باعث شد شاخص در محدوده دو میلیون و ۷۰۰ هزار واحد تثبیت شود و حتی برخی نمادها مانند بانکیها و سایپا رشد نسبی نشان دهند.»
او در تحلیل چشمانداز بازار گفت: «اگر تنش جدیدی ایجاد نشود، بازار میتواند در هفته پیشرو روندی آرام و با ثبات داشته باشد. اما در صورت انتشار اخبار منفی، مجددا ممکن است وارد فاز نزولی شود. در مجموع، بازگشت شاخص به نقطه آغاز خوشبینی به مذاکرات، اتفاقی طبیعی بود. اگر دوباره مسیر دیپلماسی باز شود، شاخص حتی میتواند به سطح سه میلیون و ۵۰۰ هزار واحد برسد.»
حمایتها، بازار را به مدار منطق برمیگردانند
برزو حقشناس، تحلیلگر بازار سرمایه، با نگاهی به ریشه فشار فروشهای اخیر گفت: «بازار سرمایه از یکی از بدترین ریسکهای ممکن، یعنی جنگ، عبور کرد. بنابراین فشار فروش پس از بازگشایی طبیعی بود، بهخصوص با توجه به اینکه اغلب سرمایهگذاران بازار سهام، ذاتا ریسکگریزند. اما نکته مهم این است که روز چهارشنبه، مداخلات موثری از سوی بازارساز و صندوقهای حمایتی صورت گرفت که میتواند مقدمهای برای بازگشت آرامش باشد.»
او با اشاره به حمایت نقدی بانک مرکزی افزود: «آنطور که اعلام شد، خط اعتباری جدیدی برای خریدهای حمایتی در نظر گرفته شده که اقدامی کاملا درست است. این حمایتها بخشی از فروشندگان را از بازار خارج میکند و میتواند سرمایهگذاران ریسکپذیر را به ماندن در بازار تشویق کند.»
حقشناس هشدار داد: «البته تمام این پیشبینیها مشروط به حفظ ثبات سیاسی است. اگر مجددا تنشی ایجاد شود، بازار به وضعیت منفی بازمیگردد. اما اگر شرایط آرام بماند، میتوان انتظار داشت که دستکم در یکی، دو روز آینده، بازار روندی مثبت و منطقی در پیش گیرد.»
او در پایان گفت: «با تخلیه فشار فروش و حمایتهایی که فعلا ادامه دارد، میتوان امیدوار بود بازار به یک ثبات نسبی برسد. البته بازگشت به رونق نیازمند کاهش ریسکها و اطمینانبخشی به فعالان بازار است.»