به گزارش همشهری‌آنلاین، در روزهایی که ساکنان تهران گرمای بالای ۳۰ درجه را تحمل می‌کنند و کارشناسان مدام هشدار می‌دهند که مراقب گرمازدگی باشید، آلودگی هوا نیز که گفته می‌شود علاوه بر ذرات معلق PM۲.۵، چند روزی با ریزگردها نیز همراه شد، شاخص آلودگی هوا را در وضعیت ناسالم قرار داده است.
البته آلودگی تابستانه تهران، پدیده جدیدی نیست و شرایط تابستان امسال بخشی از یک روند چندساله است. بررسی داده‌های چندین‌ساله نشان می‌دهد که ۴۵ تا ۶۵ درصد از روزها در طول سال آلوده و در وضعیت "ناسالم برای گروه‌های حساس" قرار دارند و عامل اصلی آن ذرات ریز PM۲.۵ هستند. گرچه بیشترین آلودگی هوای تهران در فصل سرد سال رخ می‌دهد، اما افزایش غلظت این ذرات چند سالی است که در تابستان هم تجربه می‌شود.
در وضعیت هوای ناسالم، گروه‌های حساس جامعه مثل کودکان، سالمندان، زنان باردار و بیماران مثل افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی، تنفسی و زمینه‌ای آسیب‌پذیرتر از دیگران هستند و نیاز به مراقبت ویژه دارند.
اولین و مهم‌ترین توصیه برای گروه‌های حساس در روزهای آلوده، خودداری از خروج غیرضروری از خانه است. افراد آسیب‌پذیر باید در روزهای آلوده تا حد امکان در فضای بسته و دارای تهویه مناسب بمانند. اگر حضور در فضای باز اجتناب‌ناپذیر است، حتماً باید از ماسک‌های استاندارد مانند N۹۵ استفاده شود. ماسک‌های معمولی پارچه‌ای یا پزشکی/جراحی توانایی فیلتر کردن ذرات ریزگرد را ندارند.
در مورد کودکان، لازم است خانواده‌ها از بازی آنها در فضای باز به‌ویژه در ساعات اوج آلودگی (معمولاً صبح زود و بعدازظهر) جلوگیری کنند. دلیلش این است که سیستم تنفسی کودکان هنوز به طور کامل رشد نکرده و ورود ذرات معلق به ریه‌های آنها می‌تواند عوارض جدی و ماندگاری به جا بگذارد. استفاده از دستگاه تصفیه هوا در خانه، بسته نگه داشتن پنجره‌ها و پرهیز از فعالیت شدید بدنی در فضای باز از دیگر توصیه‌های مهم برای کودکان است.
سالمندان یکی دیگر از گروه‌های حساس هستند که به دلیل کاهش توان سیستم ایمنی و ابتلا به بیماری‌های مزمن به خصوص بیماری‌های قلبی و تنفسی، در معرض خطرات جدی‌تری هستند. به این افراد توصیه می‌شود که در روزهای آلوده از تردد در سطح شهر بپرهیزند، مصرف مایعات را افزایش دهند، داروهای خود را طبق دستور پزشک مصرف کنند و در صورت بروز علائمی مانند تنگی نفس، سرفه‌های مکرر یا درد قفسه سینه فوراً به مراکز درمانی مراجعه کنند. داشتن یک دستگاه سنجش فشارخون و اندازه‌گیری اکسیژن خون در منزل برای این گروه کمک‌کننده است.
زنان باردار هم باید خیلی بیشتر از دیگران مراقب خود باشند. چراکه آلودگی هوا ممکن است موجب کاهش اکسیژن‌رسانی به جنین و افزایش خطر زایمان زودرس شود. استفاده از ماسک، عدم حضور در اماکن پرتردد، پیگیری معاینات پزشکی، و مصرف مواد غذایی سرشار از آنتی‌اکسیدان مثل میوه‌ها و سبزیجات تازه از راهکارهای مهم برای حفظ سلامت مادر و جنین است.
در مورد بیماران زمینه‌ای به‌ویژه افراد مبتلا به آسم، برونشیت مزمن، بیماری‌های قلبی و دیابت، پایبندی به دستورهای درمانی، همراه داشتن داروهای ضروری، کنترل دقیق وضعیت سلامت و پرهیز از عوامل تشدیدکننده مثل دود سیگار یا هوای آلوده توصیه می‌شود. استفاده از دستگاه تصفیه هوا در منزل و تهویه مناسب هم تأثیر بسزایی در کاهش تماس با آلاینده‌ها دارد.
گروه‌های حساس نیازمند تغذیه مناسبی نیز هستند تا در صورت قرار گرفتن در هوای آلوده، سیستم ایمنی و سلامت انها به خطر نیفتد. مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه و مصرف روزانه شیر به دلیل داشتن آنتی‌اکسیدان‌ها می‌تواند به سلامت ریه‌ها کمک کند و اثرات آلاینده‌ها را برای این گروه‌ها کاهش دهد.
پیگیری روزانه شاخص کیفیت هوا از منابع رسمی مانند سامانه پایش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، همراهی با توصیه‌های اورژانس و وزارت بهداشت و پرهیز از بی‌توجهی به علائم هشداردهنده، راهکارهایی ساده اما مؤثر برای عبور از روزهای خاکستری پایتخت هستند. در شرایطی که کیفیت هوا از حد مجاز فراتر می‌رود، مراقبت از گروه‌های حساس، نه فقط یک توصیه، بلکه یک ضرورت است.
در کنار آلودگی هوا، گرمازدگی هم می‌تواند سلامت شهروندان را تهدید کند. بنابراین لازم است افراد به خصوص افراد آسیب‌پذیر یا همان گروه‌اهی حساس در معرض مستقیم آفتاب قرار نگیرند، در صورت قرار گرفتن حتما پوشش مناسب داشته باشند و به طور منظم مایعات مصرف کنند و اصلا بدون همراه داشتن مایعات، پای خود را از خانه بیرون نگذارند.
چند توصیه و تاکید درباره کودکان
سالانه حدود ۴۵ هزار نفر در ایران به دلایلِ منتشب به آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند و ۷۰۰۰ تا ۹۰۰۰ مورد از این مرگ‌ومیرها مربوط به ساکنان تهران است. آلودگی هوا چهارمین علت مرگ زودرس در دنیا است و طبق آمارهای جهانی از هر ۱۰ مرگ کودکان، یک مورد مربوط به آلودگی هوا است. از آنجا که کودکان یکی از آسیب‌پذیرترین گروه‌ها هستند و توانایی مراقبت از خود را ندارند، والدین در روزهای آلوده باید بیشتر مراقب آنها باشند و تصور نکنند که در روزهای تابستان اصلا آلودگی وجود ندارد و کودک‌شان کاملا ایمن است.
دکتر سید احمد طباطبایی، فوق تخصص بیماری‌های ریه کودکان در این رابطه به همشهری‌آنلاین می‌گوید: کودکان به دلیل داشتن قد کوتاه‌تر به سطح زمین نزدیک‌تر هستند و بنابراین هوای آلوده را بیشتر تنفس می‌کنند. موضوع این است که غلظت برخی از آلاینده‌ها مانند ذرات معلق در سطح زمین بیشتر است. این آلودگی برای همه افراد ضرر دارد اما برای کودکان ضرر بیشتری دارد. نکته مهم دیگر درباره رشد ریه آنها است. ریه کودکان در حال رشد است و تماس با عوامل الاینده می‌تواند رشد و سلامت ریه انها را مختل کند.
به گفته این فوق تخصص بیماری‌های ریه کودکان، بچه‌ها به دلیل داشتن قد کوتاه، وزن کمتر، تعداد تنفس‌های بیشتر و سریع‌تر و داشتن فعالیت بدنی و جنب‌وجوش بیشتر در فضای باز، میزان تماس‌شان با آلاینده‌ها و آلرژن‌های محیطی بیشتر است. به همین دلیل بیشتر از بزرگسالان در معرض آسیب‌ها و عوارض ناشی از آلودگی هوا هستند.
