به گزارش خبرآنلاین، وبگاه شبکه خبری سی‌ان‌ان در تحلیلی با عنوان «ترامپ تهدید به وضع تعرفه بر یک گروه تحت حمایت پکن کرده است؛چه چیزی او را اینقدر نگران کرده است؟» نوشت: در حالی که دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، جنگ تجاری را در سراسر جهان به راه انداخته است، هدف جدیدی در خط آتش او قرار گرفته است: گروه بریکس متشکل از اقتصادهای بزرگ نوظهور.
ترامپ در روزهای اخیر، اعضای این باشگاه تحت حمایت چین و روسیه را به اعمال تعرفه‌های ۱۰ درصدی بر کالاهای وارداتی به ایالات متحده تهدید کرده که این علاوه بر تعرفه‌های افزایش یافته‌ای است که او از قبل برای برخی از آنها در اعمال کرده بود.
ترامپ روز یکشنبه در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «هر کشوری که خود را با سیاست‌های ضد آمریکایی بریکس همسو کند» با این عوارض «بدون استثنا» مواجه خواهد شد. این جمله‌ای بود که رهبران این گروه برای اجلاس سالانه در ریودوژانیرو گرد هم آمدند.
چند روز بعد، او پا را فراتر گذاشت و اظهار داشت که می‌خواهد این گروه را تجزیه کند. ترامپ در جلسه کابینه گفت: «اگر آنها عضو بریکس باشند، باید ۱۰ درصد تعرفه بپردازند، فقط برای همین یک چیز، و مدت زیادی عضو نخواهند بود.»
تمرکز ترامپ بر بریکس در زمانی صورت می‌گیرد که به نظر می‌رسد این باشگاه در حال پیشرفت است. اعضای این باشگاه که با نام برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی شناخته می‌شوند، از سال گذشته باشگاه خود را گسترش داده‌اند تا مصر، اتیوپی، اندونزی، ایران و امارات متحده عربی را نیز شامل شود - و کشورهای بیشتری در انتظار ورود به آن هستند. مشخص نیست که آیا عربستان سعودی دعوت به عضویت را پذیرفته است یا خیر.
همچنین این موضوع توجه بین‌المللی را به این گروه جلب می‌کند، گروهی که تقریباً به عنوان پاسخ کشورهای جنوب جهان به گروه هفت اقتصاد پیشرفته به رهبری ایالات متحده عمل می‌کند، اما اغلب توسط کارشناسان به عنوان کشورهایی که از نظر سیاسی و ایدئولوژیکی بسیار متفاوت هستند و نمی‌توانند مؤثر باشند، رد می‌شود.
این موضوع این سوال را مطرح می‌کند که ترامپ دقیقاً نگران چیست، زیرا او با احتیاط از واشنگتن بریکس را زیر نظر دارد.
آیا بریکس می‌خواهد دلار را «منحط» کند؟
ترامپ در انتقادهای خود علیه این گروه، روی یک حوزه که آن را تهدید خاصی می‌داند، تمرکز کرده است: ارز.
ترامپ در جلسه کابینه روز سه‌شنبه گفت: «بریکس برای آسیب رساندن به ما تشکیل شده است، بریکس برای منحط کردن دلار ما و گرفتن دلار ما، آن را به عنوان معیار از بین ببرد.»
این اولین باری نیست که او چنین چیزی می‌گوید. در ماه نوامبر، ترامپ به عنوان رئیس جمهور منتخب، تهدید کرد که «تعرفه‌های ۱۰۰ درصدی» را بر کشورهای عضو بریکس اعمال خواهد کرد، مگر اینکه آنها متعهد شوند که هرگز «یک واحد پول جدید بریکس ایجاد نکنند و از هیچ ارز دیگری برای جایگزینی دلار قدرتمند آمریکا حمایت نکنند». او اوایل امسال تهدید علیه کشورهای «به ظاهر متخاصم» بریکس را تکرار کرد.
هدف والای «واحد پول بریکس» توسط رئیس جمهور برزیل، لوئیز ایناسیو لولا دا سیلوا، در سال ۲۰۲۳ پیشنهاد شد، اما این پیشنهاد - که آنقدر پیچیده است که ممکن است عملاً غیرممکن باشد - مورد توجه این نهاد نبوده است.
با این حال، کشورهای بریکس علاقه‌مند به گسترش تجارت با ارزهای ملی خود هستند، نه تکیه بر دلار آمریکا - هدفی که در صورت موفقیت، می‌تواند وابستگی بخش قابل توجهی از اقتصاد جهانی به دلار را کاهش دهد. بر اساس برخی تخمین‌ها، اعضای بریکس بر اساس برابری قدرت خرید بیش از یک سوم تولید ناخالص داخلی جهانی را تشکیل می‌دهند. در حال حاضر، اندازه اقتصاد ایالات متحده و ثبات دلار، دلار آمریکا را به شریان حیاتی امور مالی جهانی و عاملی مهم در قدرت جهانی آمریکا تبدیل کرده است.
در بیانیه مشترکی که روز یکشنبه در اجلاس سران منتشر شد، گروه رهبران بریکس از مذاکرات جاری در مورد «ابتکار پرداخت‌های فرامرزی» بین کشورهای عضو حمایت کردند. تحلیلگران می‌گویند که چنین سیستمی، در صورت توسعه، می‌تواند به طور بالقوه جایگزینی برای شبکه بین بانکی سوئیفت با استفاده از ارزهای کشورهای بریکس یا معادل‌های دیجیتال آنها باشد.
دور زدن سوئیفت و یک سیستم تجاری مبتنی بر دلار، مزایای آشکاری برای برخی از کشورهای بریکس، مانند روسیه و ایران، دارد، زیرا می‌تواند به آنها اجازه دهد تحریم‌های سنگین غرب را دور بزنند. اما سایر کشورها نیز در عدم اتکا به دلار آمریکا برای تجارت، مزایایی می‌بینند.
چین مدت‌هاست که به دنبال تبدیل رنمینبی خود به یک ارز بین‌المللی و کاهش آنچه «هژمونی مالی» ایالات متحده می‌نامد، بوده است. ماه گذشته، پان گونگ‌شنگ، رئیس بانک مرکزی چین، در اظهاراتی در یک مجمع مالی در شانگهای، خواستار توسعه یک «نظام پولی بین‌المللی چندقطبی» شد - یا نظامی که در آن هیچ ارز واحدی غالب نباشد.
اما حتی با وجود اراده، رسیدن به آن نقطه، گذار سریعی نخواهد بود - و احتمالاً دیدگاه‌های مختلف و منافع رقابتی زیادی در داخل بریکس در مورد چگونگی انجام آن وجود دارد، گذشته از چالش‌های فنی. لولا، رئیس‌جمهور برزیل، روز دوشنبه با تکرار دیدگاه خود مبنی بر اینکه تجارت جهانی به جایگزین‌هایی برای دلار آمریکا نیاز دارد، به این موضوع اشاره کرد، اما افزود که این چیزی است که «به تدریج» و «با دقت» اتفاق می‌افتد.
آیا بریکس برای مقابله با ایالات متحده تشکیل شده است؟
ائتلاف اقتصادی اعضای بنیانگذار برزیل، روسیه، هند و چین در سال ۲۰۰۹ و در پی بحران مالی ایالات متحده که به اعتبار مالی آمریکا آسیب رساند و به بازارهای نوظهور در مورد جایگاهشان در اقتصاد جهانی اعتماد به نفس جدیدی بخشید، راه‌اندازی شد.
این گروه که در سال ۲۰۱۰ از آفریقای جنوبی دعوت کرد، امروز حتی بیشتر از آن زمان به یک آشفتگی ژئوپلیتیکی تبدیل شده است و از کشورهای اقتدارگرا - چه تحت حاکمیت حزب کمونیست و چه با دموکراسی‌های الهیاتی، پویا و گسترده و کشورهای دیگر در این بین - تشکیل شده است. این گروه شامل شرکای نزدیک ایالات متحده، مانند هند و امارات متحده عربی؛ کشورهایی که ایالات متحده را دشمن می‌دانند، مانند ایران؛ و کشورهایی که با هم توافق ندارند، مانند هند و چین می‌شود. ناظران می‌گویند این امر می‌تواند قدرت بریکس را کاهش دهد، زمانی که دستیابی به اجماع در مورد طیف وسیعی از مسائل را چالش‌برانگیز می‌کند.
اما کشورهای بریکس همچنین با یک دیدگاه ساده متحد هستند: اینکه توازن قدرت جهانی بیش از حد به سمت ایالات متحده و متحدان اروپایی آن متمایل است و اقتصادهای نوظهور را کنار می‌گذارد - و اینکه این سیستم باید اصلاح شود. به همین منظور، این نهاد بانک توسعه خود را در سال ۲۰۱۵ تأسیس کرد و از آرمان‌های برزیل و هند برای ایفای نقش بیشتر در شورای امنیت سازمان ملل حمایت می‌کند.
اعضای این گروه این موضوع را که بریکس را «ضد غربی» می‌کند، رد کرده‌اند. اما از آنجایی که روسیه و چین در دهه گذشته با افزایش قاطعیت چین در عرصه جهانی و حمله روسیه به اوکراین با غرب دچار اصطکاک بیشتری شده‌اند، ناظران می‌گویند هر دو کشور تلاش کرده‌اند تا این گروه را به ابزاری هدفمندتر برای مقابله با قدرت ایالات متحده تبدیل کنند.
همه موافق نیستند
نارندرا مودی، نخست وزیر هند، سال گذشته در اجلاس بریکس به سایر اعضا هشدار داد که «مراقب باشند که این سازمان به عنوان سازمانی که سعی در جایگزینی نهادهای جهانی دارد، شناخته نشود.»
در همین حال، در گردهمایی امسال رهبران ارشد چندین کشور از جمله چین، امارات متحده عربی و مصر حضور نداشتند، که نشان می‌دهد این نهاد در صدر برنامه‌های فوری آنها نیست.
با این اوصاف، جنگ تعرفه‌ای جهانی ترامپ نقطه عطفی برای بریکس بوده است. در طول اجلاس خود در ریو، رهبران بیانیه مشترکی منتشر کردند و «نگرانی‌های جدی» خود را در مورد «افزایش اقدامات تعرفه‌ای و غیرتعرفه‌ای یکجانبه» ابراز کردند - که ظاهراً کنایه‌ای به سیاست تجاری دولت ترامپ است.
اعضا همچنین در مواردی خلاف ایالات متحده در خارج از حوزه اقتصاد، به اشتراک نظر رسیده‌اند، هرچند که آنها را با احتیاط بیان کرده‌اند.
آخرین اعلامیه آنها با محکوم کردن حملات نظامی اخیر به ایران و ابراز «نگرانی جدی» از «حملات عمدی به زیرساخت‌های غیرنظامی» و تأسیسات هسته‌ای «صلح‌آمیز»، به درگیری ۱۲ روزه بین اسرائیل و کشور عضو، ایران، اشاره کرد.
با این حال، پس از آنکه اسرائیل ماه گذشته حملات چند روزه علیه ایران انجام داد، در این مورد نامی از اسرائیل نبرد. همچنین از ایالات متحده که سه تأسیسات هسته‌ای ایران را به عنوان بخشی از همان تهاجم بمباران کرد، نامی نبرد.
315 315
