به گزارش اقتصادنیوز به نقل از اکوایران، گروهی متشکل از ۳۰ مبارز حزب کارگران کردستان (پکک) روز جمعه در مراسمی نمادین در شهر دوکان در کردستان عراق، سلاحهای خود را در آتش انداختند. در این مراسم، تعداد زیادی از خبرنگاران، سیاستمداران و ناظران ترک، کرد و بینالمللی حضور داشتند.
در این مراسم، بسه هوزات، یکی از چهرههای ارشد پکک، در بیانیهای به زبان ترکی اعلام کرد: «ما اکنون در پاسخ به فراخوان رهبر مردم کرد، عبدالله اوجالان، در تاریخ ۱۹ ژوئن ۲۰۲۵ اینجا هستیم. حضور ما همچنین بر اساس فراخوان پیشین رهبر عبدالله اوجالان در ۲۷ فوریه ۲۰۲۵ و قطعنامههای کنگره دوازدهم پکک است که در تاریخ ۵ تا ۷ می ۲۰۲۵ برگزار شد. ما داوطلبانه در حضور شما سلاحهای خود را به عنوان گامی در جهت نیت خیر و عزم راسخ، نابود میکنیم... امیدواریم که این اقدام صلح و آزادی را به ارمغان آورد و نتایج خوشیمنی برای مردم ما، مردم ترکیه و خاورمیانه داشته باشد.»
به نوشته میدلایست آی، نمایندگانی از دولت عراق، حزب دموکراسی و برابری خلقها (DEM) طرفدار کردهای ترکیه و دولت اقلیم کردستان در این مراسم حضور داشتند. شکورالله محمد امین، عضو کنگره ملی کردستان در این مراسم گفت که کردها مدتهاست در کشورهای عراق، ایران، سوریه و ترکیه که میان آنها تقسیم شدهاند، از حقوق فرهنگی و ملی خود محروم بودهاند.
امین افزود: «در ترکیه، قانون اساسی هنوز هویت کردها را به رسمیت نمیشناسد. کردها فرصت نداشتند و ناچار به مبارزه شدند. این مقاومت اهداف خاص خود را داشت. اما پس از صد سال انکار هویت و وجود کردها، امروز دولت ترکیه درباره روند صلح صحبت میکند. اگر ترکیه بهصورت مسالمتآمیز حقوق کردها را اعطا کند، کردها این گام را خواهند پذیرفت... امروز آنها آمادهاند که سلاحهای خود را زمین گذاشته و تحویل دهند. به نظر من، ترکیه به نقطهای رسیده است که دیگر نمیتواند بهصورت نظامی پکک یا کردها را شکست دهد. این مسئله بارها در گذشته آزموده شده است.»
کردستان عراقدر طول دههها، دولتهای مختلف - از جمله دولت رجب طیب اردوغان - تلاش کردهاند موضوع را از طریق توافقات قانونی حل و فصل کنند، اما این تلاشها موفق نبوده و دهها هزار نفر در درگیریها جان خود را از دست دادهاند.
از سال ۲۰۱۶، آنکارا با استفاده از فناوریهای پیشرفته مانند پهپادها و شنود سیگنالها، همچنین استقرار در دهها پایگاه نظامی، پکک را در منطقه کردستان عراق تحت فشار قرار داده و آزادی عمل و نفوذ این گروه در داخل ترکیه را محدود کرده است. در نتیجه، پکک تا حد زیادی از آزادی عملیات محروم شده و انجام حملات داخل ترکیه برای این گروه بسیار دشوار شده است.
رجب طیب اردوغان، اعلام کرد که کشورش وارد دوران جدیدی شده است. اردوغان روز شنبه در سخنرانی خود در جمع اعضای حزب عدالت و توسعه (AKP) گفت: «بلای تروریسم وارد مرحله پایان شده است. دههها غم، اشک و اندوه به پایان رسید. ترکیه از دیروز آن صفحه را ورق زد. امروز روز جدیدی است؛ صفحه جدیدی در تاریخ گشوده شده است. امروز درهای ترکیه بزرگ و قدرتمند به روی همه باز شده است.»
با این حال، کردها به دولت ترکیه اعتماد ندارند، اما به رهبری پکک اعتماد دارند. رشید بنزر، سیاستمدار حزب دموکراسی و برابری خلقها گفت: «از سال ۲۰۰۰ تاکنون، پکک دوازده آتشبس اعلام کرده است، اما متأسفانه هیچکدام موفق نبودهاند.»
رهبری احزاب کُرد حاکم در عراق - اتحادیه میهنی کردستان (PUK) و حزب دموکرات کردستان (KDP) - حمایت قوی خود را از روند خلع سلاح اعلام کردهاند. این مراسم در سلیمانیه، منطقهای تحت کنترل اتحادیه میهنی کردستان و محافظت شده توسط نیروهای امنیتی آن، برگزار شد.
نچیروان بارزانی، رئیس منطقه کردستان و از چهرههای ارشد حزب دموکرات کردستان، در بیانیهای گفت: «ما از گام امروز پکک در خلع سلاح استقبال میکنیم. اطمینان داریم که این تحول فرایند را به مرحلهای جدید ارتقا خواهد داد و با اقدامات عملی بیشتری که روند را به سمت مثبت پیش میبرد، دنبال خواهد شد.»
وی همچنین گفت: «پسرم حاجی، با نام رمز زینار آمار، در منطقه آواسی-زاب به شهادت رسید. هرگز نتوانستم قبر او را ببینم. امیدوارم در آینده نزدیک این فرصت فراهم شود که بتوانم این کار را انجام دهم. این برایم مایه خوشحالی خواهد بود.»
این مراسم گامی مهم در نقشه راه پنج مرحلهای گستردهتری به سوی صلح پایدار محسوب میشود.
این روند با ابتکار سیاسی ائتلاف حاکم ترکیه، ائتلاف ملتها، آغاز شد که فراخوانی تاریخی برای صلح صادر کرد و درهای اجماع ملی برای پایان دادن به دههها درگیری مسلحانه را باز کرد. پس از آن پیام عمومی رهبر پکک ، عبدالله اوجالان، صادر شد که گروه را به خلع سلاح فراخواند.
مرحله فعلی - انحلال و خلع سلاح - شامل نابودی تحت نظارت و غیرقابل بازگشت ساختارهای مسلح پکک است که بهطور نمادین با مراسم سوزاندن سلاحهای مبارزان به نمایش گذاشته شده است.
مراحل بعدی بر بازگشت قانونی کردها به ترکیه تمرکز خواهد کرد، با سازوکارهایی که بازگشت قانونی و تضمین عدالت و پاسخگویی را ممکن میسازند، و پس از آن ادغام روانی-اجتماعی، که هدف آن حمایت از آشتی، التیام جامعه و ادغام بلندمدت مبارزان سابق در اجتماع است.
دولت باغچلی، عضو ارشد ملیگرای ائتلاف حاکم ترکیه و متحد اردوغان، از این گام استقبال کرد.
باغچلی که ابتکار روند صلح جدید را در اکتبر آغاز کرد، گفت: «همانطور که در آخرین پیام ویدیوییشان به وضوح دیده میشود، رهبری بنیانگذار پکک به وعده خود پایبند بوده، تعهدش را حفظ کرده و تهدیدات جهانی و منطقهای را به موقع به درستی شناخته است.»
پایان دادن به درگیری ترکیه با این گروه مسلح ممکن است پیامدهای گستردهتری برای منطقه داشته باشد، از جمله در سوریه همسایه، جایی که ایالات متحده متحد نیروهای کرد سوری است که ترکیه آنها را شاخهای از پکک میداند.
هم واشنگتن و هم آنکارا خواهان ادغام نیروهای کرد سوری در دولت جدید سوریه هستند و تحلیلگران میگویند این روند میتواند پس از خلع سلاح پکک بیشتر پیش برود.
در همین حال، در داخل ترکیه، حزب دمکراتیک خلقها که طرفدار کردهاست، پکک و اوجالان از دولت اردوغان میخواهند تا به خواستههای حقوقی مردم کرد در مناطق عمدتاً کردنشین، از جمله جنوب شرق کشور، پاسخ دهد.
انتظار میرود ادامه خلع سلاحها در مکانهای مشخصی انجام شود که نیازمند هماهنگی بین ترکیه، عراق و دولت اقلیم کردستان عراق است.