تداوم رشد تجارت جهانی

دنیای اقتصاد سه شنبه 24 تیر 1404 - 00:03
نیلوفر ادیب‌‌‌نیا: در تازه‌‌‌ترین گزارش کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل (آنکتاد) آمده که تجارت جهانی کالاها و خدمات در سه‌‌‌ماهه نخست سال 2025 به روند رشد خود ادامه داده‌‌‌اند. براساس این گزارش، تجارت جهانی در این بازه زمانی نسبت به فصل قبل حدود 1.5 درصد رشد داشته و رشد سالانه آن نیز به 3.5 درصد رسیده است. در سه‌‌‌ماه اول 2025، تجارت کالاها حدود 1.5 درصد و تجارت خدمات حدود 1.7 درصد افزایش یافته‌‌‌اند. با این حال، رشد سالانه خدمات همچنان چشمگیر‌‌‌تر بوده و به حدود 9 درصد رسیده است. همچنین آنکتاد پیش‌‌‌بینی می‌‌‌کند که این روند مثبت در سه‌‌‌ماه دوم سال نیز ادامه پیدا کرده باشد و هر دو بخش کالا و خدمات در این دوره با رشدی در حدود 2 درصد روبه‌رو شوند. بر پایه این برآوردها، انتظار می‌‌‌رود تجارت جهانی در نیمه اول سال 2025 حدود 300 میلیارد دلار افزایش یافته‌‌‌باشد که از این میزان، حدود 230 میلیارد دلار مربوط به کالاها و حدود 70 میلیارد دلار مربوط به خدمات خواهد بود.

براساس این گزارش، افزایش قیمت‌‌‌ها باعث بالا رفتن ارزش کل تجارت شده است. در سه‌‌‌ماهه اول سال، قیمت کالاهای مبادله‌‌‌شده اندکی افزایش یافت و به نظر می‌‌‌رسد این روند در سه‌‌‌ماهه دوم نیز ادامه یافته‌‌‌باشد. با این حال، حجم واقعی تجارت تنها حدود ۱ درصد رشد داشته است.

به‌‌‌طور کلی، تجارت جهانی در نیمه نخست سال ۲۰۲۵ با وجود چالش‌‌‌هایی مانند افزایش بی‌‌‌ثباتی در سیاست‌های تجاری، تنش‌‌‌های ژئوپلیتیک مداوم و شرایط دشوار اقتصادی، همچنان روندی مثبت داشته است. در سه‌‌‌ماه اول ۲۰۲۵، روند صعودی تجارت جهانی که از نیمه دوم سال ۲۰۲۳ آغاز شده بود، ادامه یافت. در فصل‌‌‌های اخیر، هم تجارت کالا و هم خدمات رشد پایداری داشته‌‌‌اند؛ رشدی که تا حد زیادی به عملکرد قوی کشورهای در حال توسعه نسبت داده می‌شود.

از دید آنکتاد، در سه‌‌‌ماه نخست سال ۲۰۲۵، اقتصادهای توسعه‌‌‌یافته در رشد تجارت از کشورهای در حال توسعه پیشی گرفتند. این موضوع عمدتا به دلیل افزایش واردات آمریکا، پیش از اعمال تعرفه‌‌‌های جدید، و همچنین صادرات قوی از سوی اتحادیه اروپا بوده است. در مقابل، تجارت میان کشورهای در حال توسعه (تجارت جنوب-جنوب) نسبتا کم‌‌‌تحرک باقی ماند، هرچند آفریقا توانست رشد قابل‌‌‌توجهی در صادرات خود ثبت کند. همچنین پیش‌‌‌بینی‌‌‌ها برای سه‌‌‌ماه دوم ۲۰۲۵ نیز حاکی از ادامه رشد در هر دو بخش کالا و خدمات است. داده‌‌‌های اولیه نشان می‌دهد که صادرات چین در ماه‌‌‌های آوریل و مه، با توجه به افزایش تجارت درون‌‌‌منطقه‌‌‌ای و رشد مبادلات با آفریقا، همچنان مستحکم باقی مانده باشد. صادرات ایالات متحده نیز در آوریل افزایش یافت، اما واردات این کشور در مقایسه با سه‌‌‌ماه قبل به‌‌‌طور چشمگیری کاهش یافت. این کاهش عمدتا به دلیل اعمال تعرفه‌‌‌های جدید و واردات غیرمعمول بالا در سه‌‌‌ماه اول بود، چرا که بسیاری از کسب‌‌‌وکارها پیش از افزایش تعرفه‌‌‌ها اقدام به انبار کالا کردند.

با نگاهی به نیمه دوم سال ۲۰۲۵، ادامه پایداری و رشد تجارت جهانی تا حد زیادی به شفاف بودن سیاست‌ها، تحولات ژئواکونومیک وتوانایی زنجیره‌‌‌های تامین در سازگاری با شرایط جدید بستگی دارد.

از سوی دیگر انتظارات منفی نیز در خصوص تجارت جهانی وجود دارد، برای مثال برخی از انتظارات حاکی از کاهش رشد اقتصادی در بسیاری از مناطق جهان است که می‌تواند موجب کند شدن روند رشد تجارت بین‌المللی شود. همچنین، احتمال اعمال تعرفه‌‌‌های بالاتر در آمریکا و خطر افزایش تنش‌‌‌های تجاری، ریسک‌‌‌های نزولی قابل-توجهی را برای تجارت جهانی ایجاد می‌‌‌کند. یکی دیگر از نشانه‌‌‌های نگران‌‌‌کننده، کاهش شاخص مدیران خرید در چین است که معمولا نشان‌دهنده کاهش فعالیت‌‌‌های تولیدی بوده و ممکن است به کاهش واردات و افت سفارش‌‌‌های صادراتی منجر شود.

با این حال، تقویت همکاری‌‌‌ها و همگرایی‌‌‌های منطقه‌‌‌ای می‌تواند نقش مثبتی در حمایت از تجارت جهانی ایفا کند. علاوه بر این، شاخص‌‌‌های آینده‌‌‌نگر مانند “نرخ حمل‌‌‌ونقل کانتینری شانگهای “ و “شاخص بالتیک درای “ که در اوایل سال ۲۰۲۵ به پایین‌‌‌ترین سطح خود رسیده بودند، اکنون روند صعودی دارند؛ هرچند همچنان پایین‌‌‌تر از میانگین‌‌‌های سال ۲۰۲۴ باقی مانده‌‌‌اند.

الگوهای متفاوت 

آنکتاد معتقد است در سه‌‌‌ماه اول سال ۲۰۲۵، تجارت کالا در میان اقتصادهای بزرگ جهان روندهای متفاوتی را تجربه کرد. واردات آمریکا رشد چشمگیری داشت، چرا که واردکنندگان برای پیشگیری از پرداخت تعرفه‌‌‌های جدید، کالاها را زودتر از موعد وارد کردند. این موضوع به رشد قابل‌‌‌توجه واردات آمریکا در مقیاس سالانه نیز کمک کرد. همچنین، همین تعرفه‌‌‌های پیش‌‌‌رو در آمریکا باعث افزایش صادرات از برخی اقتصادهای بزرگ شد. صادرات اتحادیه اروپا به‌‌‌ویژه در این دوره عملکرد بسیار خوبی داشت. در مقابل، صادرات هند و کره‌‌‌جنوبی در این فصل کاهش یافت، با این حال کره‌‌‌جنوبی و چین همچنان جز اقتصادهای با عملکرد سالانه قوی در سطح جهانی باقی ماندند. از سوی دیگر برآوردها نشان می‌دهد که تجارت فدراسیون روسیه در سه‌‌‌ماه اول ۲۰۲۵ با کاهش شدیدی روبه‌رو شده است.

تجارت خدمات در سه‌‌‌ماه اول سال ۲۰۲۵ الگوهای متفاوتی را میان اقتصادهای بزرگ نشان داد. صادرات خدمات هند و آفریقای جنوبی در این دوره رشد فصلی قابل‌‌‌توجهی داشت، در حالی که چین، ژاپن و اتحادیه اروپا با کاهش صادرات روبه‌رو بودند. در بخش واردات خدمات نیز، ژاپن و آفریقای جنوبی رشد چشمگیری را تجربه کردند، اما هند با کاهش شدید واردات مواجه شد. با این حال، در بازه ۱۲ ماهه، تجارت خدمات همچنان قدرتمند باقی مانده و بسیاری از اقتصادهای بزرگ توانسته‌‌‌اند رشد دورقمی را در این حوزه به ثبت برسانند.

براساس این گزارش، در سه‌‌‌ماه نخست سال ۲۰۲۵، رشد تجارت کالا بیشتر تحت تاثیر عملکرد اقتصادهای توسعه‌‌‌یافته بود. واردات در این کشورها حدود ۴ درصد افزایش یافت، در حالی که واردات کشورهای در حال توسعه به‌‌‌صورت فصلی کاهش نشان داد. این روند برخلاف الگوی ۱۲ ماه گذشته و همچنین روند بلندمدت است که در آن، رشد صادرات کشورهای در حال توسعه معمولا از اقتصادهای توسعه‌‌‌یافته پیشی گرفته بود. تجارت میان کشورهای در حال توسعه (جنوب-جنوب) نیز در سه‌‌‌ماه اول ۲۰۲۵ کمتر از میانگین معمول بود، هرچند در مقیاس سالانه همچنان نسبتا قوی باقی ماند. با این حال، به جز شرق آسیا، بیشتر مناطق در این گروه در سه‌‌‌ماه اول شاهد کاهش تجارت بودند و عملکرد سالانه آنها نیز نسبتا ضعیف‌‌‌تر بود. 

همچنین در سطح منطقه‌‌‌ای، رشد تجارت کالا در اروپا و آمریکای شمالی در این دوره قوی‌‌‌تر بود، در حالی که مناطق اقیانوسیه و آسیای مرکزی کاهش را تجربه کردند. 

صادرات آفریقا نیز رشد قابل‌‌‌توجهی داشت. در آمریکای شمالی و آفریقا، بخش عمده این رشد ناشی از افزایش تجارت درون‌‌‌منطقه‌‌‌ای بود، اما در اروپا، رشد تجارت عمدتا به مبادلات با مناطق دیگر جهان مربوط می‌شد. در مجموع، در بازه ۱۲ ماهه، تجارت در تمام مناطق جهان به‌‌‌جز اقیانوسیه گسترش یافته است.

منبع خبر "دنیای اقتصاد" است و موتور جستجوگر خبر تیترآنلاین در قبال محتوای آن هیچ مسئولیتی ندارد. (ادامه)
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت تیترآنلاین مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویری است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هرگونه محتوای خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.