معاون وزیر ارتباطات گفته «چون GPS دست آمریکاست، برویم سراغ BeiDou چین». «یاسر عشورزاده»، مدیرعامل تیزنگر این اظهارنظر «احسان چیتساز» را شوخی خندهداری میداند و به دیجیاتو میگوید این پیشنهاد نه فنی است، نه عملی. گوشیها و گیرندههای ما از سامانههای جهانی (GNSS) استفاده میکنند و فقط وابسته به GPS نیستند. این فعال حوزه ماهواره توضیح میدهد که اختلال GPS، کل موقعیتیابی کشور را مختل میکند؛ از مسیریابی در گوگلمپ گرفته تا پروژههای راهسازی و سدسازی. اگر چین زیرساخت و گوشیهای بومی دارد و میتواند BeiDou را جایگزین کند، ما این ابزار و امکانات را نداریم. اگر واقعا دنبال حل مشکل اختلال GPS هستیم، باید سامانه بومی موقعیتیابی بسازیم، نه شعار بدهیم.
معاون وزیر ارتباطات دست روی موضوعی گذاشته که همزمان با روزهای جنگ و پس از آن، چالشهای زیادی را برای کسبوکارهای آنلاین به وجود آورده است؛ اختلال در GPS. چیتساز در اظهارنظری گفته که کنترل GPS دست آمریکاست و میتواند در برخی مواقع اختلالهای سیاسی در آن ایجاد کند. او بنابراین پیشنهاد کرده که باید به سمت سامانه ناوبری چینی BeiDou برویم. کاربران اما یادآوری کردهاند که امروز همه موبایلها و گیرندهها به GNSS مجهز هستند و صرفاً به GPS وابسته نیستند. آنها گفتهاند اختلال GPS فقط فنی نیست و جان مردم را تهدید میکند. برخی هم تاکید کردهاند پیشنهاد یکجانبه جایگزینی، نشان از بیاطلاعی از فناوری چندسیستمی موقعیتیابی است.
در میان این اظهارنظرها، بنیانگذار شرکت فضایی تیزنگر یادآوری میکند آنچه مردم بهعنوان GPS میشناسند، در واقع یک سیستم موقعیتیابی ماهوارهای است که مالکیت آن با آمریکاست و سایر کشورها نیز سامانههای مشابهی دارند (GLONASS روسیه، Galileo اتحادیه اروپا و BeiDou چین) که همه اینها در مجموع GNSS را تشکیل میدهند. گوشیهای کاربران، هنگام روشن بودن، سیگنال تمامی این سامانهها را دریافت میکنند و در نتیجه، اختلال در GPS به معنای اختلال در کل فرآیند موقعیتیابی است.
از دیدگاه عشورزاده «این اختلالات، علاوهبر مشکلات عمومی مانند اختلال در مسیریابی Google Maps و اپلیکیشنهای داخلی، خسارات جدی و زیرساختی برای کشور ایجاد میکند. بهعنوان نمونه، در پروژههای راهسازی، سدسازی و تونلسازی، مهندسان نقشهبرداری از گیرندههای تکفرکانسه و دوفرکانسه استفاده میکنند و این اختلالات میتواند خسارات گستردهای در طراحی و ساخت این پروژهها ایجاد کند.»
او امیدوار است با روشن شدن این ابعاد فنی و تخصصی، تصمیمگیریها در این زمینه با آگاهی و دقت بیشتری انجام شود.
این فعال حوزه ماهواره درخصوص صحبت معاون وزیر ارتباطات درباره اینکه «گزینه جایگزین GPS» یک تصمیم فنی قابل اجراست یا بیشتر یک موضعگیری سیاسی است؟»، به دیجیاتو توضیح میدهد: «این موضوع هر دو بخش موردنظر را پوشش میدهد. اما اگر بخواهیم بهصورت فنی به آن ورود کنیم، ابتدا باید هدف خود را روشن کنیم. در حال حاضر، ما با یک چالش مواجهیم و آن، اختلال در GPS است که بر کسبوکارها و استفاده عمومی از سامانههای ناوبری تأثیر گذاشته است و قصد داریم این مشکل را حل کنیم.»
به گفته عشورزاده، فرآیند تعیین موقعیت توسط گیرندههای ماهوارهای انجام میشود؛ چه گیرندههای موبایلهای کاربران و چه گیرندههای ایستگاهی که مهندسان نقشهبرداری استفاده میکنند. این گروه از متخصصان، طی این مدت، به دلیل اختلالات ایجادشده، آسیبهای جدی دیدهاند، چراکه پروژههای مهندسی وابسته به این سامانهها هستند.
بهنظر میرسد هدف از سخنان معاون وزیر ارتباطات این است که اگر در آینده دوباره اختلالی ایجاد شد، کسبوکارها و استفاده عمومی از سامانههای موقعیتیابی دچار مشکل نشوند. موضوعی که به اعتقاد این فعال حوزه ماهواره
معرفی BeiDou بهعنوان جایگزین GPS، هم از نظر فنی و هم از منظر سیاسی قابل دفاع نیست، زیرا اگر موضوع جنبه فنی نداشته باشد، پشتوانه علمی نیز نخواهد داشت و قابل اتکا نیست.
او با بیان اینکه ما از GPS و بهطور دقیقتر از ترکیب سیگنالهای ماهوارههای موقعیتیابی موجود در مدار ژئو استفاده میکنیم، توضیح میدهد این ماهوارهها طولموجهایی ارسال میکنند که اگر بیش از سه ماهواره باشند، موقعیت کاربر را با دقت قابلقبولی مشخص میکنند و شرایط جوی یا روز و شب بودن در این فرآیند تأثیرگذار نیست.
زمانی که گفته میشود «ما میخواهیم به سمت BeiDou برویم»، باید مشخص شود این کار چگونه انجام میشود؟ آیا قرار است گوشیهای کاربران بهصورت اختصاصی گیرنده BeiDou نصب کنند؟ عشورزاده با طرح این پرسشها میگوید: «در حال حاضر گوشیهای سامسونگ و اپل از GPS استفاده میکنند و حتی اگر BeiDou فعال شود، اختلالاتی که ایجاد میشود همچنان روی سایر سامانهها تأثیر میگذارد و مشکل را حل نمیکند.»
به عقیده او، اصل مسئله یعنی «اختلال» باید بررسی شود. آیا اختلالات ناشی از ایجاد تداخل فرکانسی توسط سیستمهای نظامی است که باعث از کار افتادن همه سامانهها میشود؟ حتی اگر GPS از کار بیفتد، GNSS همچنان فعال است و مشکل ایجاد میکند.
بنابراین عشورزاده تنها راهحل مؤثر را این میداند که روش موقعیتیابی خود را تغییر دهیم، مانند ایجاد یک سامانه تعیین موقعیت بومی همراه با نرمافزار و سختافزار موبایل داخلی. در چین، این امکان وجود دارد چون این کشور سختافزار و نرمافزار موبایل خود را تولید میکند و میتواند موقع نیاز، GPS و سایر سامانهها را خاموش کرده و تنها از BeiDou استفاده کند.
این فعال حوزه ماهواره با تاکید بر اینکه در ایران چنین زیرساختی وجود ندارد، میگوید:
استفاده از BeiDou بهعنوان جایگزین GPS هیچ تغییری در شرایط اختلال و امکان استفاده از موقعیتیابی جهانی برای ما ایجاد نخواهد کرد، مگر اینکه تمام زیرساختهای چین در ایران پیادهسازی شود که در شرایط فعلی غیرممکن است.
تاکید عشورزاده بر این است که از نظر فنی، اگر قرار باشد از BeiDou استفاده کنیم، باید گیرندههای تعیین موقعیت ویژهای داشته باشیم که تنها سیگنالهای BeiDou را دریافت کنند. اما در حال حاضر چنین دستگاهها و ابزارهایی در کشور وجود ندارد و امکان تجهیز عمومی و کامل به این سامانه وجود ندارد.
او صحبتهای معاون وزیر ارتباطات را برابر با زیر سوال رفتن وجهه ایران در جامعه بینالمللی میداند و میگوید مسئولان دولتی در چنین موقعیتهایی متوجه نیستند که روی صندلی داغ هستند، حرف آنها فقط در ایران منتشر نمیشود، آن را دنیا هم میخواند. اطلاع از ابعاد این موضوعات واقعا پیشپاافتاده است بنابراین دقیق و درست حرف زدن اهمیت دارد. اظهارنظرهای غیرکارشناسی از تریبون رسمی، فقط آبروی ایران را میبرد.