همشهری‌آنلاین - پروانه بندپی: در سال‌های اخیر، هشدارهای زیادی درباره اثرات استفاده مکرر از دئودورانت‌ها و مواد ضدتعریق سنتی مثل سنگ مرداب شنیده‌ایم؛ از خطر جذب فلزات سنگین تا احتمال بروز حساسیت‌های پوستی. اما نکته‌ای که کمتر مورد توجه قرار گرفته، تأثیر این محصولات بر میکروبیوم طبیعی بدن و به‌دنبال آن تغییر مزاج افراد است؛ موضوعی که از نگاه طب سنتی می‌تواند منشأ بسیاری از اختلالات فیزیولوژیک در بدن باشد.
دکتر محمدعلی زارعیان، پزشک و متخصص طب سنتی در گفت‌وگو با همشهری‌آنلاین تأکید می‌کند که آن‌چه ما به عنوان بوی بد زیر بغل می‌شناسیم، حاصل فعالیت طبیعی میکروب‌های مفید بدن بر ترشحات پروتئینیِ غدد عرق است. وقتی از دئودورانت‌هایی استفاده می‌کنیم که بافت میکروبی زیر بغل را تغییر می‌دهند، عملاً وارد یک چرخه اختلال در میکروبیوم بدن می‌شویم. این به هم ریختن تعادل میکروبی، فقط به ناحیه زیربغل محدود نمی‌ماند. خیلی وقت‌ها ما شاهد به هم خوردن تعادل در پوست سر، کشاله ران یا حتی افزایش عفونت‌های واژینال در زنان هستیم.
اما ماجرا به اینجا ختم نمی‌شود. از منظر طب ایرانی، میکروبیوم و مزاج ارتباطی تنگاتنگ دارند؛ به‌طوری‌که تغییر در باکتری‌های بدن می‌تواند مزاج فرد را نیز دگرگون کند. زارعیان دراین‌باره می‌گوید: از نگاه طب سنتی، تغییر میکروبیوم یعنی تغییر مزاج. وقتی میکروبیوم پوست فرد به هم می‌ریزد، ممکن است از مزاجی مرطوب به خشک یا از سرد به گرم تغییر کند. همین مسئله می‌تواند در درازمدت به اختلالاتی مانند خشکی پوست، تغییرات خلقی، بی‌خوابی یا حتی اضافه‌وزن یا کاهش شدید وزن منجر شود.
به گفته این پزشک، میزان و سرعت تغییر مزاج بسته به شرایط بدن، سن، جنس و سابقه بیماری‌های زمینه‌ای متفاوت است. ممکن است این تغییرات خود را در عرض چند ماه نشان دهند، یا سال‌ها طول بکشد تا اثرات‌شان آشکار شود.
زارعیان هشدار می‌دهد که دستکاری مستمر و بی‌دلیل در عملکرد طبیعی بدن، حتی اگر به‌ظاهر ساده و کم‌اهمیت باشد، می‌تواند به اختلالات مزمن و پیچیده‌ای ختم شود. ممکن است فردی صرفاً برای رفع بوی بدن، از سنگ مرداب یا یک دئودورانت خاص استفاده کند، اما سال‌ها بعد دچار خشکی پوست، شوره شدید سر یا عفونت‌های مکرر پوستی شود. اینها پیامدهای مستقیمِ به‌هم خوردن توازن میکروبی و مزاجی بدن است.
دئودورانت‌ها سرطان‌زا هستند؟
دکتر زارعیان در ادامه در پاسخ به این سوال که آیا مصرف دئودورانت‌ها بر بروز سرطان هم نقشی دارند، توضیح می‌دهد: بروز سرطان تحت تاثیر مصرف دئودورانت بعید است و چنین گزارشی تا الان نداشته‌ایم. به صورت تئوری و ایده مطرح شده که روابط خیلی مبهمی بین سرطان پستان و استفاده از دئودورانت وجود دارد که اثبات نشده است. اما به هم خوردن میکروبیوم پوست براثر استفاده از دئودورانت قطعی است و هیچ کس آن را رد نمی‌کند و اصلا غیر قابل پیشگیری است.
این پزشک و متخصص طب سنتی اضافه می‌کند که البته مصرف مرتب و روزانه دئودورانت‌ها باعث این تغییرات گسترده می‌شود. هرچند مصرف غیرمستمر هم باعث اختلالاتی خواهد شد اما استفاده مستمر قطعا عوارض می‌دهد.
