به گزارش اقتصادنیوز، پس از بن‌بستی نسبتا طولانی در ارتباط میان ایران و غرب، تهران رضایت داد تا روز جمعه در استانبول به گفتگو با طرف‌های اروپایی، یعنی بریتانیا، فرانسه و آلمان بنشیند. این موافقت در شرایطی صورت گرفت که روابط تهران با دستکم دو پایتخت اروپایی یعنی فرانسه و برلین روزهای بسیار پرتنشی را می‌گذراند.
اسماعیل بقایی سخنگوی وزارت خارجه روز دوشنبه در نشست خبری خود اعلام کرد که دیدار پیش رو با حضور معاونان وزیر برگزار خواهد شد. این نوع دیدار یادآور دیدارهایی است که تهران با این سه کشور، پیش از آغاز گفتگوهای غیرمستقیم با آمریکا برگزار کرد. دیدارهایی که از نظر ناظران پیشرفت عمده‌ای در روابط ایران و کشورهای اروپایی به حساب نیامد.
در هفته‌های اخیر تروئیکای اروپایی تلاش کرد تا با تهدید ایران به احیای مکانیسم ماشه و اشاره به فرصت اندکی که تا پاییز باقیمانده، تهران را تحت فشار برای پذیرش گفتگوها قرار دهند. این ایده البته چندان مطلوب نبود و نتوانست ایران را ترغیب کند تا پای میز مذاکره بنشیند. اما در نهایت به گفته رسانه‌ها سه کشور اروپایی برگ جدیدی را روی میز قرار دادند که بر اساس آن در مورد نحوه استفاده از مکانیسم اسنپ‌بک به ایران ارئه دادند.
بر اساس آنچه منابع آگاه مدعی شده‌اند احتمالا اروپایی‌ها درخواست دارند تا ایران بر سر میز مذاکره در مورد مساله هسته‌ای با آمریکا و اروپا بازگردد و همکاری‌ها با آژانس را از سر بگیرد و در مقابل آنها اسنپ بک را به تعویق بیندازند.
ظاهرا محل برگزاری و روز مذاکره در روزهای ابتدایی که قرارومدارها گذاشته شد کماکان مورد شک و شبهه بوده است. برخی از خبرنگاران ابتدا محل را در ژنو و وین پیش بینی کرده و گفته بودند که گفتگوها روز یکشنبه هفته آینده برگزار می‌شود. اما در نهایت تهران اعلام کرد که گفتگو میان معاونان وزیر و همتایان اروپایی روز جمعه و در استانبول ترکیه صورت خواهد گرفت.
در واقع استانبول پیش از این و در اردیبهشت امسال هم میزبان تیم مذاکره‌کننده ایرانی و سه کشور اروپایی بود. در آن زمان تروئیکای اروپایی به عمد از گفتگوهای غیرمستقیم میان ایران و آمریکا کنار گذاشته بودند و به نظر می‌آمد واشنگتن ترجیح می‌دهد به تنهایی مسائل را با تهران حل و فصل کند. پیش از دیدار اردیبهشت و حتی زمانی که ترامپ تازه به کاخ سفید برگشته بود و خبری از گفتگوهای غیرمستقیم نبود و ایران و اروپا تنش‌های کمتری با یکدیگر داشتند. البته گفتگوهای سال گذشته ایران با اروپایی‌ها در ژنو انجام می‌شد.
گفته شده است ریاست تیم مذاکره کننده ایرانی در دست مجید تخت‌روانچی معاون سیاسی وزیر خارجه و کاظم غریب‌آبادی، معاون بین‌الملل وزارت خارجه است.
شرط ایران برای نشستن پای میز مذاکره با طرف اروپایی از سوی عباس عراقچی وزیرخارجه، دست برداشتن از سیاست فرسوده تهدید و فشار بوده است. وزیرخارجه کشورمان کمتر از یک هفته قبل پس از تهدید وزرای خارجه بریتانیا، فرانسه و آلمان به فعال‌سازی مکانیسم ماشه، این اقدام را فاقد هرگونه مبنای اخلاقی و حقوقی خوانده بود. عراقچی در این مسیر تنها نیست.
او با اشاره به تهدید وزرای اتحادیه اروپا بر فعال‌سازی مکانیسم ماشه که به صورت خودکار تحریم های بین‌المللی علیه ایران را بدون رای شورای امنیت سازمان ملل احیا می کند، نوشت: اگر اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی می‌خواهند نقشی ایفا کنند، باید مسئولانه رفتار کنند و از سیاست فرسوده تهدید و فشار، از جمله تهدید به اجرای مکانیسم ماشه که فاقد هرگونه مبنای اخلاقی و حقوقی برای آن هستند، دست بردارند. مقامات ایرانی، با تکیه بر اینکه اروپا عملا پس از بیرون رفتن آمریکا از توافق هسته‌ای، حضور موثری در برجام نداشته، اقدام اروپا را غیرقانونی می‌دانند. در این مسیر حتی روس‌ها هم با تهران هم‌صدا شده‌اند. از سوی دیگر برخی از مقامات داخلی مانند نمایندگان مجلس، معتقدند با توجه به شدت تحریم‌ها ترامپ علیه ایران و همچنین تحریم‌های ثانویه؛ فعال شدن مکانیسم ماشه تغییر فوق‌العاده‌ای در وضعیت ایجاد نکرده و برنامه‌هایی که تا امروز تهران برای رویارویی با تحریم‌ها داشته است، ادامه خواهد داشت.
فرآیند اسنپ‌بک یا مکانیسم ماشه که اروپا این روزها به شدت روی آن مانور می‌دهد به بازگشت فوری و بدون رای‌گیری شش قطعنامه تحریمی علیه ایران تحت فصل هفتم منشور ملل متحد گفته‌می‌شود. این فرآیند در صورتی که ایران و طرف‌های برجام تا آخر تابستان به توافقی نرسند قابلیت تمدید را دارد.
ایران می‌گوید در صورت خروج اروپا از مکانیسم ماشه، از پیمان ان‌پی‌تی خارج خواهد شد و عباس عراقچی این اقدام را به اقدام نظامی علیه تهران از سوی اروپا تشبیه کرده است.
از سوی دیگر عباس عراقچی در نامه‌ای که روز یکشنبه به آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، ارسال کرده است نوشته که هرگونه تلاش سه کشور اروپایی برای فعال کردن مکانیسم ماشه باطل و غیرقانونی است.
تهران بارها اعلام کرده ترسی از باز نشستن بر سر میز مذاکره ندارد. اما بنا به گفته تحلیلگران بدبینی ایران به بازگشت بر سر مذاکرات هسته‌ای، طبیعی به نظر می‌رسد. حمله اسرائیل به ایران در خردادماه، در شرایطی صورت گرفت که تهران و واشنگتن خود را برای دور تازه‌ای از گفتگوهای غیرمستقیم آماده می‌کردند.
از سوی دیگر زبان اروپا، با توجه به ابزاری به نام مکانیسم ماشه تهدیدآمیز است. آنها، به ویژه مرتس صدراعظم آلمان در طول جنگ تحمیلی اسرائیل علیه ایران، رویکرد همدلانه‌ای نسبت به تل‌آویو از خود بروز دادند که ارتباط میان ایران و اروپا را سردتر و تاریک‌تر از قبل کرده است.
با این‌حال، آنچه دیپلمات‌های ایرانی و اروپایی به خوبی می‌دانند این است که فرار از دیپلماسی کار را سخت تر خواهد کرد و و هزینه‌های قهر کردن با میز مذاکره برای همه طرف‌ها بالاتر از گفتگوست.
