حمل و نقل ریلی یکی از ارکان مهم توسعه اقتصادی هر کشور است و ایران با داشتن موقعیت جغرافیایی استراتژیک، ظرفیت بالایی برای تبدیل شدن به هاب حمل و نقل منطقه‌ای دارد. همکاری با کشورهای همسایه در این حوزه می‌تواند جریان تجارت را تسهیل کرده و مسیرهای ترانزیتی جدیدی را به وجود آورد که منجر به رونق اقتصادی در سطح منطقه خواهد شد.
یکی از مهم‌ترین مزایای همکاری ریلی، کاهش قابل توجه هزینه‌های حمل و نقل است. حمل بار از طریق ریل نسبت به جاده‌ای و هوایی به صرفه‌تر و کم‌هزینه‌تر است، به‌ویژه زمانی که مسیرها و زیرساخت‌ها به صورت مشترک طراحی و بهره‌برداری شوند. این موضوع نه تنها به صادرکنندگان و واردکنندگان کمک می‌کند، بلکه به مصرف‌کنندگان نهایی نیز کالاهای ارزان‌تری ارائه می‌دهد.
توسعه زیرساخت‌های ریلی در قالب همکاری‌های بین‌المللی امکان جذب سرمایه‌گذاری‌های بیشتر و استفاده از فناوری‌های نوین را فراهم می‌آورد. این همکاری‌ها موجب می‌شود شبکه‌های حمل و نقل در منطقه به صورت هماهنگ و یکپارچه فعالیت کنند و بهره‌وری کل سیستم افزایش یابد. همچنین، زیرساخت‌های بهبود یافته به رشد صنایع مرتبط با حمل و نقل نیز کمک خواهد کرد.
افزون بر این، حمل و نقل ریلی دارای مزیت‌های زیست‌محیطی چشمگیری است. استفاده گسترده‌تر از ریل باعث کاهش آلاینده‌های ناشی از حمل و نقل جاده‌ای و هوایی می‌شود که در نهایت به حفظ محیط زیست و سلامت عمومی کمک می‌کند. همکاری منطقه‌ای در این زمینه می‌تواند مسیر را برای توسعه حمل و نقل سبز و پایدار هموار کند.
در نهایت، چنین همکاری‌هایی به تقویت جایگاه ژئوپلیتیکی ایران در منطقه کمک می‌کند. با ایجاد شبکه‌های ریلی هماهنگ و موثر، ایران می‌تواند به عنوان نقطه مرکزی و مسیر اصلی ترانزیت کالا و مسافر در منطقه مطرح شود که این امر ضمن افزایش نفوذ سیاسی و اقتصادی، فرصت‌های جدیدی برای توسعه اقتصادی فراهم خواهد کرد.
معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: قطار تهران- وان را پس از وقفه ۵ساله راه اندازی کردیم و در ایام جنگ ۱۲ روزه هم با توجه به ضرورت و نیاز مردم، یک قطار فوق العاده در این مسیر تعریف کردیم تا مسافران بتوانند از طریق مسیر ریلی وارد کشور شوند. در این مدت ضریب اشغال این قطار ۱۰۰ درصد بود.
جبارعلی ذاکری، مدیر عامل شرکت راه آهن درباره افزایش ارتباطات ریلی در بخش مسافری با کشورهای همسایه اظهار داشت: یکی از از برنامه‌های ما در راه آهن تقویت ارتباطات ریلی با کشورهای همسایه است و یکی از هدف‌گذاری‌های تعریف شده این است که ارتباط بین ملت‌ها را افزایش دهیم و قطعا راه آهن می‌تواند نقش مثبتی را در این زمینه ایفا کند و این مزیت را دارد که با کاهش هزینه‌های حمل و نقلی، تردد بین کشورها را افزایش دهد.
وی ادامه داد: از این رو، در مرحله اول قطار تهران- وان را پس از وقفه ۵ساله راه اندازی کردیم و در ایام جنگ ۱۲ روزه هم با توجه به ضرورت و نیاز مردم، یک قطار فوق العاده در این مسیر تعریف کردیم تا مسافران بتوانند از طریق مسیر ریلی وارد کشور شوند. در این مدت ضریب اشغال این قطار ۱۰۰ درصد بود.
معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به تقاضا برای استفاده از سفرهای ریلی خارجی گفت: باید متناسب با تقاضایی که وجود دارد، سفرهای ریلی به کشورهای همسایه را مدیریت کنیم. در فاز بعدی قطار وان به آنکارا را اضافه می‌کنیم تا از این مسیر قطار تهران به آنکار برسد و در این باره مذاکرات با ترکیه انجام شده است.
ذاکری درباره قیمت بلیت قطار تهران – آنکارا افزود: هنوز تعامل مالی با راه آهن ترکیه نهایی نشده است، در دو ماه آینده مباحث مالی را دنبال می‌کنیم که بتوان مسال مالی را حل و قیمت نهایی را به مردم اعلام کنیم.
وی گفت: همچنین قطار بین المللی دیگر که به زودی اولین قطار آن به حرکت در می‌آید، قطار تهران- هرات و مشهد – هرات است که مذاکرات با افغانستان برای راه اندازی این قطار نهایی شده است. برای راه اندازی این مسیر ریلی مسائل گذرنامه‌ای در شمتیغ مطرح است که به زودی بحث گذرنامه هم حال نهایی و در هفته‌های آینده به مردم اعلام خواهد شد و پس از آن اولین قطار به حرکت در می‌آید.
معاون وزیر راه و شهرسازی درباره ادامه مسیر خط آهن از روزنک به سمت هرات اظهار داشت: قرار بر این است که مسیر ریلی از روزنک به هرات را ایران احداث کند و تا احداث این مسیر مسافران را با قطار به روزنک می‌رسانیم و که البته در این محل ایستگاه مسافری ساخته شده است.
ذاکری همچنین با اشاره به راه اندازی مسیر ریلی دیگر و توسعه ارتباطات ریلی با کشورهای همسایه گفت: بحث راه اندازی قطار مرو در کمیسیون مشترک ایران و ترکمنستان مطرح شد و امیدواریم در نشست بعدی راه اندازی این قطار نهایی شود و البته بحث اخذ ویزا و تهسیل در صدور ویزا و حتی صدور ویزای عبوری برای شهر دوشنبه را دنبال می‌کنیم و رایزنی‌های وزارت امور خارجه ادامه دارد.
وی درباره مسیر قطار مرو تاکید کرد: مسیر عبور این قطار از تاجیکستان، ازبکستان و ترکمستان است و اما مسافت آن زیاد نیست و تردد قطار در این مسیر ۱۸ساعته است و هزینه‌ها سفر تهران- دوشنبه را برای مردم این منطقه کاهش می‌دهد.
