آزمایش خون بارداری، که با عنوان آزمایش Beta-hCG نیز شناخته میشود، روشی دقیق برای تشخیص بارداری است که با اندازهگیری میزان هورمون hCG در خون انجام میشود. این هورمون پس از لانهگزینی جنین در رحم ترشح شده و معمولاً چند روز پس از لقاح قابل شناسایی است. بهترین زمان برای انجام این آزمایش حدود ۷ تا ۱۲ روز پس از رابطه جنسی یا چند روز پس از عقبافتادن قاعدگی است، زیرا در این زمان سطح hCG به اندازهای رسیده که در خون قابل تشخیص است و نتیجه دقیقتری ارائه میدهد.
هر آزمایشگاهی فرمت خاص خود را برای آزمایش بارداری دارد با این حال معمولاً در یک برگه نمونهی آزمایش خون بارداری (Beta‑hCG)، بخشهای زیر وجود دارند که به شما کمک میکنند نتیجه را بهدرستی بخوانید و تفسیر کنید:
خواندن جواب آزمایش بارداری مثبت بسیار آسان است. در عکس جواب آزمایش بارداری مثبت، عدد hCG بالای ۵ است و هر چه عدد بالاتر باشد، میزان پیشرفت بارداری بیشتر است. در آزمایش ادراری (تست نواری خانگی)، دو خط پررنگ (یا حتی یک خط کمرنگ دوم) به معنی مثبت بودن تست در نظر گرفته میشود.
تفاوت بین جواب آزمایش بارداری مثبت و منفی به وجود یا عدم وجود هورمون hCG (هورمون بارداری) در بدن زن مربوط میشود. این تفاوتها بسته به نوع آزمایش (خون یا ادرار) به شکل زیر دیده میشود:
آزمایش خون
عدد بتا معمولاً بالاتر از ۵ واحد بینالمللی در هر میلیلیتر (IU/L) است. در اوایل بارداری این عدد ممکن است بین ۲۰ تا چند صد باشد و در روزهای بعد به سرعت افزایش یابد.
اگر عدد hCG کمتر از ۵ IU/L باشد، معمولاً نشانه عدم بارداری است.
در عکس جواب آزمایش بارداری مشکوک، عدد hCG بین ۵ تا ۲۵ است. در این حالت، آزمایش باید چند روز بعد تکرار شود تا وضعیت مشخص گردد.
آزمایش ادرار (تست خانگی)
ظاهر شدن دو خط (حتی اگر خط دوم کمرنگ باشد) به معنی وجود هورمون hCG در ادرار و درنتیجه احتمال بارداری است.
اگر فقط یک خط (خط کنترل) ظاهر شود، یعنی تست hCG را تشخیص نداده و بارداری احتمالاً وجود ندارد.
اگر هیچ خطی ظاهر نشود یا فقط خط تست دیده شود (بدون خط کنترل)، تست معتبر نیست و باید دوباره انجام شود.
نکته مهم:
عبارت 25 Positive در آزمایش بارداری خون به این معنا است که سطح هورمون در خون ۲۵ واحد در میلیلیتر است و نتیجه مثبت گزارش شده است. این مقدار نشاندهنده شروع بارداری است.
عدد ۲۵ mIU/mL یا بالاتر معمولاً بهعنوان حد پایین مثبت بودن بارداری در نظر گرفته میشود. اگر این عدد دقیقاً ۲۵ باشد، بارداری تایید میشود، ولی پزشک ممکن است برای اطمینان، آزمایش را پس از ۴۸–۷۲ ساعت تکرار کند تا مطمئن شود hCG در حال افزایش است.
منظور از عکس جواب آزمایش بارداری مثبت ضعیف معمولاً تصویری از تست بارداری خانگی است که در آن خط دوم (خط تست) بسیار کمرنگ و محو دیده میشود. این حالت اغلب زمانی رخ میدهد که میزان هورمون hCG در ادرار هنوز پایین است، معمولاً در روزهای ابتدایی پس از لقاح. اگرچه این خط کمرنگ نیز بهطور معمول نشانه مثبت بودن نتیجه آزمایش بارداری است، اما برای اطمینان توصیه میشود چند روز بعد آزمایش تکرار شود یا آزمایش خون انجام گیرد. خط کمرنگ به معنای «بارداری ضعیف» نیست، بلکه نشاندهنده سطح پایینتر هورمون است که ممکن است به زودی افزایش یابد.
در بارداری دوقلو، سطح هورمون hCG (هورمون گنادوتروپین جفتی انسانی) معمولاً بالاتر از بارداری معمولی است. اگر آزمایش خون انجام شده باشد، عدد hCG ممکن است در روزهای اولیه بسیار بالاتر از حد نرمال بارداری تکقلویی باشد. در چنین آزمایشهایی عددهای بیش از ۶۰۰ تا ۱۰۰۰ واحد در روزهای ابتدایی تاخیر در قاعدگی، میتواند نشانهای از احتمال دوقلویی باشد. البته تایید قطعی نیاز به سونوگرافی دارد، اما پاسخ آزمایشگاهی با مقدار بالای hCG گاهی برای پزشک نشانهای اولیه از بارداری چندقلویی است.
در بارداری پسر جواب آزمایش بارداری مثبت چگونه است؟ برخی موارد، مادران علاقهمندند بدانند که آیا از روی آزمایش بارداری میتوان به جنسیت جنین پی برد یا خیر. در پاسخ باید گفت آزمایش بارداری معمولی (چه خون و چه ادرار) صرفاً میزان هورمون hCG را بررسی میکند و جنسیت جنین را نشان نمیدهد. با این حال، برخی تستهای پیشرفتهتر مانند NIPT یا بررسی DNA جنینی در خون مادر، ممکن است از هفتههای اول جنسیت جنین را نیز مشخص کنند. در جواب این آزمایشها، اگر کروموزوم Y در نمونه دیده شود، جنسیت پسر است. اما این تستها با آزمایش بارداری استاندارد متفاوت هستند و باید به صورت جداگانه انجام شوند.