به گزارش رکنا، پوکی استخوان یکی از بیماریهای خاموشی است که کمتر مورد توجه قرار میگیرد. دکتر نوشین فهیمفر، رئیس مرکز تحقیقات پوکی استخوان دانشگاه علوم پزشکی تهران، با اشاره به آمار قابلتوجه این بیماری در کشور، بر اهمیت پیشگیری و تشخیص زودهنگام آن تأکید میکند. او معتقد است با اقدامات مناسب میتوان بهطور قابل توجهی از بار بیماری کاست.
وی توضیح داد که استخوان، بافتی زنده است که بهصورت دائمی در حال جذب و ساخت است. دکتر فهیمفر افزود: «حداکثر توده استخوانی تا سنین ۳۰ سالگی به اوج خود میرسد، اما با گذشت زمان این توده به تدریج کاهش پیدا میکند. طبق مطالعات اخیر، شیوع پوکی استخوان در افراد بالای ۵۰ سال کشور، در زنان ۳۸ درصد و در مردان ۲۵ درصد برآورد شده است.»
دکتر فهیمفر با اشاره به کاهش هورمونهای جنسی زنانه پس از یائسگی در زنان و کاهش هورمونهای آندروژن در مردان در سنین بالاتر، توضیح داد: «کاهش توده استخوانی در سالهای پایانی عمر بیشتر به دلیل عوامل ژنتیکی، تغذیه نامناسب، عدم فعالیت بدنی و مصرف دخانیات تشدید میشود.»
وی تأکید کرد، در ایران، حدود ۵۴ درصد از مردان و ۴۶ درصد از زنان بالای ۵۰ سال دچار کاهش تراکم استخوان هستند که زنگ خطری برای سلامت عمومی جامعه است.
شکستگیهای ناشی از پوکی استخوان، عارضهای جدی با پیامدهای بالینی سنگین به شمار میآیند. دکتر فهیمفر خاطرنشان کرد: «شکستگیهایی در نواحی ستون فقرات، ساعد و لگن میتواند تأثیرات مخربی بر کیفیت زندگی افراد بگذارد. بهویژه شکستگی در لگن که اغلب با مرگومیر بالا در سال اول همراه است.»
پوکی استخوان هزینههای مالی سنگینی به کشورها تحمیل میکند. براساس آماری که دکتر فهیمفر ارائه داد، در سال ۱۳۹۷ بار اقتصادی این بیماری برای ایران حدود ۳۹۲ میلیون دلار برآورد شده است. با توجه به افزایش امید به زندگی و پیر شدن جمعیت، احتمالاً این هزینهها تا سال ۲۰۵۰ بیشتر خواهد شد.
بیماری پوکی استخوان علائم مشخصی ندارد و بیشتر بیماران بعد از اولین شکستگی متوجه آن میشوند. دکتر فهیمفر هشدار داد: «به دلیل افزایش سن جمعیت، شیوع شکستگیهای ناشی از پوکی استخوان تا سال ۲۰۵۰ در منطقه خاورمیانه چهار برابر افزایش پیدا میکند.»
همچنین برآوردها نشان میدهند تعداد شکستگیها در کشورهای عضو اتحادیه اروپا در سال ۲۰۳۰ نسبت به ۲۰۱۷، حدود ۲۳ درصد افزایش خواهد داشت.
عوامل متعددی در بروز پوکی استخوان نقش دارند که برخی غیرقابلاجتناب (مانند سن و نژاد) و برخی دیگر قابل کنترل هستند. دکتر فهیمفر گفت: «وزن پایین، تغذیه نامناسب، فعالیت بدنی ناکافی و مصرف دخانیات از جمله عوامل خطر قابل پیشگیری هستند.»
او بر اهمیت مصرف کلسیم و نقش آن در پیشگیری از پوکی استخوان تأکید کرد و افزود: «کلسیم برای بدن ضروری است و باید به مقدار کافی از طریق غذا و مکملهای غذایی تأمین شود.»
برخلاف کشورهای پیشرفته، مصرف لبنیات در ایران کمتر از حد جهانی است. دکتر فهیمفر بیان کرد: «سرانه مصرف لبنیات در دنیا ۱۶۰ کیلوگرم در سال است، اما در ایران، این میزان تنها ۷۰ کیلوگرم است. درحالیکه لبنیات منبع اصلی تأمین کلسیم هستند، ۷۵ درصد از زنان و ۴۸ درصد از مردان بالای ۵۰ سال در ایران لبنیات کافی مصرف نمیکنند.»
او در پایان بر ضرورت دریافت ویتامین D و نور خورشید کافی تأکید کرد و یادآور شد: «مصرف ویتامین D برای جذب بهتر کلسیم بسیار اهمیت دارد و باید با رعایت رژیم مناسب و دریافت کافی مواد غذایی حاوی این ویتامین، از بروز پوکی استخوان جلوگیری کرد.»