همشهری آنلاین_فاطمه عسگری نیا: دانش آموزان سال یازدهم و دوازدهم رشته های فنی و حرفه ای و کار و دانش که جمعیتشان چیزی حدود ۴۰۰ هزارنفر است. آغاز دوره کارورزی و کارآموزی این دانش آموزان امسال تحت تاثیر جنگ ۱۲ روزه البته با کمی تاخیر شروع شد اما این تاخیر چند روزه با تدابیر اندیشیده شده از سوی وزارت آموزش و پرورش و توزیع دفترچه ها جبران شد تا فضاهای کاری میزبان دانش اموزان باشند.

کارِ پرهیجان

بسته به رشته تحصیلی که می خوانند باید بین ۱۲۰ تا ۲۴۰ ساعت کارورزی یا کاراموزی را در کارگاه تولیدی یا مرکز خدماتی انتخاب شده پشت سر بگذرانند، آنهم با رعایت تمام قوانینی که برایشان وضع شده است. مثلا حضور راس یک ساعت مشخص در محل کار. قانونی که باعث می شود به نظم محیط کار پایبند شوند. " یاسمین محمد رضا نژاد" دانش آموز رشته گرافیک است او امسال به پایه دوازدهم خواهد رفت و برای طی دوره کاروزی به کانون فرهنگی سلمان رفته است: «گستره کاری رشته تحصیلی ما زیاد است گرچه می توانستم این دوره تابستانه را در یکی از اتلیه های عکاسی هم پشت سربگذارم اما دوست داشتم کارهای هنری ماندگارتری انجام دهم به خاطر همین به کانون سلمان رفتم و از آنجا مامور شدم دیوارهای دبستان دکتر نصیری را برای مهرماه و ورود دانش آموزان طراحی و رنگ آمیزی کنم. این اولین تجربه کاری من بود و بسیار پرهیجان.»

طعم خوش استقلال

فرزانه و دوستانش هم این روزها در یک کارگاه خیاطی مشغول دوخت و دوز لباسهای مدرسه هستند. دانش آموزانی که در رشته طراحی دوخت تحصیل می کنند و معتقدند دوره کارورزی باعث شده آنها از قبل در رشته شان توانمندتر و به ریزه کاری های آن مسلط تر شوند: «ما هر روز از ساعت ۸ صب تا ۲ بعد از ظهر در محل کار حاضر می شویم تا به حال بالغ بر ۲۰۰ شلوار دانش اموزی دوختیم و این کار باعث شده هم سرعت کارمان بیشتر شود هم یادبگیریم در یک محیط کار رسمی چطور با مشتریان و سفارش دهنده گان برخورد کنیم. موضوعی که در هیچ کتاب درسی در مدرسه و دانشگاه اموزش داده نمی شود و فقط به شرط ورود به محیط کار قابل یادگیری است.» آنها هم وقتی از سوی کارفرمای خود تائیدیه تسلط بر کار را گرفته اند پیشنهادهایی برای همکاری این مجموعه ها را دریافت کرده اند یعنی کار در ازای دریافت حقوق به شرط حضور بیشتر در کارگاه! پیشنهادی که به قول این دانش آموزان می تواند طعم خوش استقلال مالی را هم به آنها بچشاند.

سوء استفاده برخی کارفرمایان از دانش آموزان

در کنار تمام مزایای مثبت دوره های کارورزی و کاراموزی دانش آموزی در تابستان متاسفانه اجرای این طرح ها باعث برخی سوء استفاده ها از سوی کارفرمایان هم شده است. امیر دانش آموز رشته حسابداری است وقتی قرار شد تابستان در یک شرکت خصوصی دوره کارآموزی خود را سپری کند خیلی خوشحال بود اما این روزها دیگر انگیزه ای برای ادامه کار ندارد: «ما به ظاهر برای کار اموزی دوره حسابداری رفتیم اما از روز اول تبدیل به خدمه شرکت شدیم مسئول نظافت و چایی ریختن! اعتراض هایمان به مدرسه هم راه به جایی نبرده است می گویند محیط کار است و هر کاری گفتند باید انجام دهید!» او معتقد است این رفتارها باعث سرخوردگی اش از محیط کار شده و لحظه شماری می کند برای پایان دوره کارآموزی!

مکث

۴۰۰ هزار دانش آموز در محیط کار

سوء استفاده کارفرمایان از دانش آموزان کارورز و کارآموز از سوی مدیرکل دفتر آموزش های فنی و حرفه ای و کار دانش وزارت آموزش و پرورش گرچه رد نمی شود اما برای جلوگیری از آن با جدیت ورود کرده اند : «وزارت آموزش و پررورش برای نظارت بر دوره کارورزی و کارآموزی دانش آموزان نسبت به نظارت در قالب ۴ لایه اقدام کرده است. هم نظارت ستادی با توجه به فرم های ارزیابی که در اختیار استانها قرار می گیرد و به صورت سامانه ای رصد می شود، هم نظارت ادارات کل در قالب بازدید های منطقه ای. ما در این بخش به ازای هر ۳۰ دانش آموز یک مربی تعیین کرده ایم که با حضور در کارگاه ها و فضاهای کاری که دانش آموزان اعلام کرده اند نحوه کار را نظارت می کنند.»

به گفته احمد آقا محمدی گرچه دفترچه و محتویاتش به صورت دقیق مورد ارزیابی قرار می گیرد اما بازدیدهای حضوری نمایندگان وزارت آموزش و پرورش ملاک سنجش کارآموزان و کارورزان است و قرار است ارزیابی این دفترچه ها نیز به صورت سامانه ای دنبال شود تا از سوء استفاده برخی کارفرمایان و بکارگیری دانش آموزان در کارهایی غیر از رشته تحصیلی شان جلوگیری شود: «درو اقع برگزاری این دوره ها در مدارس فرصت آشنایی اموزان با محیط واقعی کار و سایر مزایای آن را از دانش آموزان می گیرد واقعیت این است که دانش آموزان فارغ التحصیل از هنرستانها و مراکز کار و دانش طوری تربیت شده اند که توانایی اشتغال در واحدهای تولیدی و خدماتی را دارند بنابراین لازم است قبل از اشتغال این تجارب را کسب کنند. و این مهیا نمی شود مگر با حضور در فضاهای رسمی کار قبل از دوره فارغ التحصیلی.»

او با اشاره به حضور ۴۰۰ هزار دانش اموز در دوره های کارورزی و کار اموزی دانش آموزان دوره دوم متوسطه در تابستان امسال می گوید : «هنرجویان هنرستان ها در دوره های کارآموزی و هنرجویان کارو دانش در دوره های کارورزی باید بین ۱۲۰ تا ۲۴۰ ساعت را پشت سربگذارند تا بتوانند نمره قبولی این درس ها را دریافت کنند. دوره ای که قطعا به توانمند شدن این بچه ها کمک می کند و آنها را برای ورود به بازار کار آماده تر می کند.»