همشهری‌آنلاین - پروانه بندپی: درحالی‌که برخی کشورهای توسعه‌یافته، آمار سزارین را به زیر ۱۰ درصد رسانده‌اند و هر سال قدم بلندتری به سمت زایمان‌های طبیعیِ بدون درد برمی‌دارند، در کشور ما آمار زایمان‌های سزارین حدود ۵۵ درصد گزارش شده است. این آمار در بعضی استان‌های کشور مانند گیلان بالای ۷۰ درصد است!
رشد سالانه آمار سزارین در کشور در حالی اتفاق می‌افتد که طبق گفته معاون درمان وزارت بهداشت، «قرار بود بیمارستان‌ها سالانه ۵ درصد از زایمان‌های سزارین را کاهش دهند اما حالا شاهد افزایش ۳ تا ۴ درصدی آمار سزارین طی سال‌های اخیر هستیم».
متخصصان هشدار می‌دهند سزارین اصلا روش مناسب و مفیدی برای زایمان نیست و فقط زمانی مناسب است که یک علت یا مشکل پزشکی وجود داشته باشد و زن باردار نتواند به شکل طبیعی، نوزاد خود را به دنیا بیاورد.
محبوبیت سزارین یا ترس از زایمان طبیعی؟
اما چرا آمار سزارین در کشور ما این قدر بالا است و دلیل استقبال سرد بیش از نیمی از مادران باردار از زایمان طبیعی چیست؟ مهم‌ترین دلیلی که کارشناسان و مسئولان حوزه سلامت برای بی‌میلی زنان باردار نسبت به زایمان طبیعی مطرح می‌کنند، نبود امکانات زایمان طبیعیِ بدون درد در بیمارستان‌ها است. امکانی که در کشورهای توسعه‌یافته جا افتاده و به همین دلیل تمایل زنان به زایمان طبیعی در آن کشورها بالا است.
به گفته معاون درمان وزارت بهداشت، ۷۰ تا ۸۰ درصد روش‌های بی‌دردی زایمان طبیعی در جهان از طریق «اپیدورال» (بی‌حسی موضعی برای کاهش درد زایمان) انجام می‌شود. روشی که در ایران هنوز عمومی نشده است.
دکتر اعظم موسوی، جراح و متخصص زنان و زایمان هم به همشهری‌آنلاین می‌گوید: در کشورهای دیگر، زایمان‌های متنوعی مثل زایمان در آب، با هیپنوتیزم یا زایمان فیزیولوژیک به صورت گسترده در دسترس زنان است، اتاق‌های آرامش برای زایمان وجود دارد، اما در ایران این خدمات تنها به صورت محدود و پراکنده در چند بیمارستان ارائه می‌شود.
این موضوع مورد تاکید مادران باردار نیز اس و معتقدند در بیمارستان‌های دولتی ایران نه تنها اتاق آرامشی برای زنان باردار در کار نیست، بلکه کادر درمان اتاق زایمان بسیار بداخلاق و بدرفتارند و همین مساله تاثیر زیادی در ترس زنان از زایمان طبیعی دارد. چون زایمان به خودی خود، یک پروسه طولانی و دردناک است و بدرفتاری کادر درمان دیگر قابل تحمل نیست و می‌تواند بعدها به یک تروما برای مادر تبدیل شود.
یکی دیگر از دلایل کمتر دیده‌شده اما بسیار مؤثر در ترس زنان ایرانی از زایمان طبیعی، نقل تجربه‌های منفی از اطرافیان و نزدیکان است. بسیاری از زنان باردار تحت تأثیر روایت‌های ترسناک از مادر، خواهر، دوست یا همکار خود قرار می‌گیرند که ممکن است تجربه سخت یا دردناکی از زایمان طبیعی داشته‌اند. این تجربه‌ها به‌صورت شفاهی منتقل می‌شود و گاهی از خود فرآیند زایمان هم وحشتناک‌تر توصیف می‌شود. این مساله در غیاب آموزش علمی و آگاهی‌رسانی دقیق، باعث شکل‌گیری تصویر ذهنی غلط و ترسناک از زایمان طبیعی در ذهن زنان می‌شود. کارشناسان تأکید می‌کنند برای کاهش این ترس، آموزش‌های روانی و گروه‌های حمایتگر برای زنان باردار باید از ماه‌های ابتدایی بارداری آغاز شود.
بیشتر بخوانید؛
-
زایشگاه‌ها مثل رستوران‌ها باید منو داشته باشند
-
روایت‌های تلخ مادران از اتاق زایمان بیمارستان‌های دولتی
-
چرا ایرانی‌ها به زایمان در تاریخ لاکچری علاقه دارند؟
-
آیا زایمان در تاریخ‌های لاکچری پدیده‌ای جهانی است؟
لگن زنان ایرانی کوچک‌تر است
دلیل دیگر بی‌میلی زنان ایرانی به زایمان طبیعی که کمتر به آن پرداخته شده، تفاوت آناتومی لگن زنان ایرانی با زنان دیگر کشورها است. موسوی در این باره می‌گوید: برخی زنان مثل زنان افغانی از نظر ساختار بدنی اصطلاحاً خوش‌زا هستند. اما زنان ایرانی نه تنها از نظر فیزیولوژی و آناتومی لگن تفاوت دارند، بلکه کم‌تحرکی و افزایش وزن در دوران بارداری هم بر سختی زایمان طبیعی آنها تأثیرگذار است. البته درباره تاثیر آناتومی لگن زنان ایرانی بر روی ترس‌شان از زایمان طبیعی مطالعه‌ای انجام نشده اما جای کار دارد.
این متخصص زنان ادامه می‌دهد: آگاهی دادن مستمر به زنان باردار و دوری از اجبار هم نقش مهمی در افزایش آمار زایمان طبیعی دارد. تجربه کشورهای موفق نشان می‌دهد که مسیر کاهش سزارین از آموزش، آگاهی و فراهم کردن انتخاب‌های مختلف برای زنان می‌گذرد، نه از اجبار. در حالی که در کشور ما عمدتا تمرکز در این زمینه روی اجبار است که قطعا جواب عکس می‌دهد. اگر می‌خواهیم آمار سزارین پایین بیاید، باید به جای اجبار، به زنان حق انتخاب آگاهانه بدهیم، خدمات زایمان طبیعی را توسعه دهیم و فرهنگ‌سازی واقعی کنیم.
یک دلیل عجیب؛ تولد در تاریخ‌های لاکچری
به گفته کارشناسان، غیر از بی‌میلی زنان ایرانی به زایمان طبیعی، توصیه و تاکید خود پزشکان هم به افزایش آمار سزارین دامن زده است. سود مالی سزارین و زمان قابل برنامه‌ریزی آن باعث شده که در بسیاری از موارد، به توصیه پزشک، سزارین برای زایمان انتخاب شود که اغلب ضرورتی هم ندارد.
علاوه بر این، چند سالی است که زایمان در تاریخ‌های لاکچری رایج و مد شده و خیلی از والدین اصرار دارند که فرزند خود را در روزهای رُند سال مثل ۰۴/۰۴/۰۴، ۰۶/۰۵/۰۴ و ... به دنیا بیاورند و این کار جز با سزارین امکان نیست. در این مورد گاهی پزشکان هم با بیماران خود همکاری می‌کنند و مسیر را برای آنان هموار می‌کنند. موردی که به گفته کارشناسان، در کشورهای دیگر اصلا وجود ندارد.
به گفته کارشناسان، انتخاب سزارین به عنوان یک روند رایج در کشور، هشداری برای نظام سلامت است. چراکه سزارین فقط در شرایط خاص و اضطراری مجاز و مفید است. در غیر این صورت، خطرات آن برای مادر و نوزاد در درازمدت بیشتر از مزایای آن است.
