به گزارش خبرگزاری مهر، در شرایطی که خطوط تولید صنایع شوینده به سختی با ظرفیت‌های نصفه‌ونیمه فعال‌اند، بسیاری از مواد اولیه حیاتی این صنعت که باید از سوی پتروشیمی‌های داخلی تأمین شود در حال بارگیری به مقصد بازارهای خارجی است. آن‌هم نه با قیمت بالا، آن هم با نرخ‌هایی که از قیمت فروش داخلی پایین‌تر است!

آمار رسمی چهار ماهه نخست سال جاری نشان می‌دهد که برخی از این پتروشیمی‌ها حتی به میزان سهمیه‌ی بهین‌یاب شرکت‌های تولیدکننده نیز عرضه نداشته‌اند؛ به‌طور مثال، تنها ۵۵٪ سهمیه بهین‌یاب یک ماده استراتژیک در بورس عرضه شده، در حالی که نیمی از ظرفیت تولید داخل هم تکمیل نشده، اما صادرات با سرعت ادامه دارد. این در حالی است که خود سهمیه‌های بهین‌یاب، صرفاً ۳۰ تا ۵۰ درصد نیاز واقعی تولیدکنندگان را پاسخ می‌دهند. حال تصور کنید وقتی از همین سهمیه‌ی حداقلی هم کسری داریم، چه فشار سنگینی به زنجیره تولید کشور وارد می‌شود.

تولیدکنندگان داخلی اکنون با مسئله‌ای مواجه‌اند که فراتر از قیمت است؛ دیگر مسئله تأمین است، نه نرخ. حتی اگر تولیدکننده بخواهد مواد اولیه را با نرخ بالاتر تهیه کند، کالایی در بازار نیست. این یعنی تعادل بازار به‌کلی از بین رفته است و مواد اولیه به جای قرار گرفتن در مسیر تولید و تبدیل به محصول نهایی، خام‌فروشی صادراتی می‌شود.

جای تأسف دارد که در چنین شرایطی، برخی فعالان صنعتی به‌جای حمایت از تولید ملی، محاسبه کرده‌اند که واردات محصول نهایی از کشورهای دریافت‌کننده همین مواد خام صادراتی، به صرفه تر و مطمئن‌تر از تولید در داخل کشور تمام می‌شود. این روند، اگر اصلاح نشود، به معنای نابودی تدریجی صنایع پایین‌دستی، افزایش وابستگی، کاهش اشتغال و در نهایت، فشار مستقیم بر مصرف‌کننده ایرانی خواهد بود.

تولید با ارزش افزوده بالا در داخل کشور، علاوه بر پاسخ‌گویی به نیازهای بازار داخلی، می‌تواند با سود بسیار بیشتر و تحت برند ملی به بازارهای صادراتی راه پیدا کند. اما تا زمانی که خام‌فروشی صادراتی جایگزین حمایت از تولید داخل باشد، این چرخه معیوب ادامه خواهد یافت.

انجمن صنایع شوینده، آرایشی و بهداشتی بارها نسبت به این رویه خطرناک هشدار داده و خواستار اقدام فوری دولت و نهادهای نظارتی شده است. لازم است فوراً نسبت به اولویت‌بندی تأمین داخلی، ایجاد تعهد عرضه در بورس کالا، و محدودسازی صادرات در زمان کمبود داخلی اقدام شود.

صادرات مواد اولیه بدون تأمین بازار داخل، چیزی جز خودتحریمی و تخریب بنیان تولید نیست.

اکنون زمان آن است که تصمیم‌گیران، نفع ملی را به مصلحت‌های کوتاه‌مدت تجاری و یا حتی غیر تجاری ترجیح دهند. خام‌فروشی یک مسیر شکست‌خورده است. برای حفظ سلامت، امنیت بهداشتی و پایداری صنعتی کشور، باید به تولید داخل میدان داد — نه به کانتینرهای صادراتی پتروشیمی که با بی‌تفاوتی، مواد اولیه را از کشور خارج می‌کنند، بی‌آنکه به پشت خطوط خاموش‌شده تولید داخلی نگاهی بیندازند.

یادداشت از حسام بیگدلو دبیر و عضو هیأت مدیره انجمن صنایع شوینده، بهداشتی و آرایشی ایران