به گزارش بهداشت نیوز، با تغییر فصل‌ها، بدن انسان نیز دستخوش تغییراتی می‌شود که اگر نادیده گرفته شوند، ممکن است باعث بروز بیماری‌های جسمی و حتی روانی شوند. طب سنتی ایرانی، که نگاهی کل‌نگر به انسان و طبیعت دارد، بر این باور است که فصل‌ها دارای مزاج مشخص هستند و برای هر فصل، تدابیر خاصی برای حفظ سلامت پیشنهاد شده است.
به گفته دکتر نسترن احمدی، پژوهشگر و مدرس طب ایرانی، در این مکتب، سال به چهار فصل با مزاج‌های زیر تقسیم می‌شود:
بهار: گرم و تر
تابستان: گرم و خشک
پاییز: سرد و خشک
زمستان: سرد و تر
او می‌گوید:
«هر فصل با ویژگی‌های مزاجی خاص خود، اثر مستقیمی بر بدن می‌گذارد. مثلاً در تابستان، حرارت محیط باعث افزایش خشکی در بدن می‌شود؛ بنابراین توصیه می‌شود مصرف غذاهای گرم و خشک مثل گوشت سرخ، ادویه‌جات و غذاهای سرخ‌کردنی کاهش یابد. در مقابل، مصرف میوه‌های آبدار، سبزیجات تازه و غذاهای ملایم مفید است.»
در بهار، که فصل غلبه رطوبت و گرمی است، بدن تمایل به پاک‌سازی طبیعی دارد و معمولاً خلط‌های اضافی زمستان در این فصل بیرون می‌ریزند. از همین رو، تدابیری مثل حجامت بهاری، مصرف غذاهای سبک، و پرهیز از پرخوری مورد تأکید قرار گرفته‌اند.
پاییز، با مزاج سرد و خشک، فصل آسیب‌پذیری ویژه برای بیماران عصبی و افرادی با مزاج خشک است. در این فصل، خشکی پوست، اضطراب، یبوست و بی‌خوابی بیشتر دیده می‌شود. دکتر احمدی توصیه می‌کند:
«در پاییز، مصرف غذاهای مرطوب مثل سوپ، خورش‌های کم‌ادویه، لبنیات گرم‌مزاج (مثل شیر با عسل یا دارچین)، و پرهیز از قرار گرفتن طولانی در هوای خشک و سرد بسیار مهم است.»
در زمستان، سرمای هوا و کاهش فعالیت‌های بدنی باعث افزایش بلغم در بدن می‌شود. پرخوابی، احساس سنگینی، کندی گوارش و درد مفاصل از علائم شایع این فصل‌اند. طب سنتی در این فصل بر مصرف غذاهای گرم مانند گوشت گوسفند، نخود، ادویه‌جات گرم و پرهیز از مصرف بیش از حد لبنیات سرد تأکید دارد.
علاوه بر تغذیه، مواردی مانند لباس مناسب، زمان خواب، نوع ورزش و حتی وضعیت روانی باید متناسب با فصل تنظیم شود. بی‌توجهی به این موارد می‌تواند تعادل مزاج را برهم بزند و بدن را مستعد بیماری کند.
دکتر احمدی هشدار می‌دهد که بسیاری از بیماری‌های فصلی که امروزه شایع هستند – از حساسیت‌های پوستی و گوارشی تا افسردگی‌های فصلی – ریشه در نادیده گرفتن همین تدابیر ساده و عملی دارند.
در پایان، باید گفت که طب سنتی ایرانی با ارائه‌ی دستورالعمل‌های دقیق برای هر فصل، سعی دارد هماهنگی انسان با طبیعت را حفظ کند. چیزی که در زندگی مدرن تا حد زیادی فراموش شده است، اما با کمی آگاهی می‌توان دوباره آن را به سبک زندگی بازگرداند.
