به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ هفدهم مرداد در ایران به‌عنوان "روز خبرنگار" گرامی داشته می‌شود. این روز به مناسبت شهادت محمود صارمی، خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا)، در سال ۱۳۷۷ در مزارشریف افغانستان، نام‌گذاری شده است.
شهید صارمی که سال ۱۳۷۵ به عنوان خبرنگار و مسئول دفتر خبرگزاری ایرنا در افغانستان به این کشور اعزام شده بود؛ در جریان حمله طالبان به کنسولگری ایران به همراه دیپلمات‌های ایرانی به شهادت رسید. این واقعه تلخ، که نمادی از فداکاری و خطرپذیری در حرفه خبرنگاری است، سبب شد تا این روز به‌عنوان روزی برای تجلیل از تلاش‌های خبرنگاران در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران ثبت شود.
هر چند روز خبرنگار در تقویم، سابقه‌ای کمتر از ۳۰ سال دارد؛ اما خبرنگاری در ایران ریشه‌ای عمیق‌تر دارد. از "واقعه نگاری" در سده‌های پیشین که به کمک آن اخبار حوادث ثبت و ضبط شده و فرآورده‌های خبری در قالب گفتار و نوشتار به جامعه انتقال داده می‌شد تا آغاز"روزنامه نگاری" و انتشار اولین روزنامه‌ها مانند کاغذ اخبار و وقایع اتفاقیه در دوره قاجار، همگی بخشی از تلاش‌های خبرنگاران ایرانی برای آگاهی بخشی به جامعه است.
خبرنگاران با انتشار مطبوعات نسبتا مدرن در دوره مشروطه نیز نقش مهمی در بیداری سیاسی و اجتماعی ایفا می‌کردند. اما در دوران پس از مشروطه به ویژه در دوره پهلوی اول خبرنگاری فراز و نشیب‌های بسیاری تجربه کرد. در این دوره با وجود سانسور شدید که مانع رشد مطبوعات آزاد می‌شد، خبرنگاران نیز تحت فشار بودند. پس از حوادث شهریور ۱۳۲۰ و تحت تاثیر فضای سیاسی آن روزها، خبرنگاران از فضای بازتری برخوردار شدند؛ اما طولی نکشید که با کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و اوج گیری فضای اختناق و همچنین تاسیس ساواک در سال‌های بعد، مطبوعات و به تبع آن خبرنگاران نیز بخش مهمی از آزادی عمل را از کف دادند.
با وقوع انقلاب اسلامی در ۱۳۵۷ نقطه عطف دیگری در تاریخ مطبوعات ایران رقم خورد. پس از انقلاب اسلامی و عبور از خفقان سال‌های پیشین، مطبوعات و خبرنگاران آزادی خود را بازیافتند؛ حتی شماری از خبرنگارانی که همسو با نظام اسلامی هم نبودند، از امکان فعالیت رسانه‌ای برخوردار شدند. در این دوران بسیاری از خبرنگاران با رویکردی انقلابی، وظیفه بازتاب آرمان‌های انقلاب و ارزش‌های دینی را بر عهده گرفتند.
خبرنگاران در هر جامعه‌ای به عنوان چشم و گوش مردم شناخته می‌شوند. آنها با انعکاس واقعیت‌ها، نقد سازنده و افشای نارسایی‌ها، به تقویت شفافیت و پاسخگویی در جامعه کمک می‌کنند. در ایرانِ پس از انقلاب اسلامی نیز این نقش با توجه به ارزش‌های دینی و انقلابی، رنگ و بویی خاص به خود گرفته است. خبرنگاران ایرانی نه‌تنها وظیفه اطلاع‌رسانی دارند، بلکه در بسیاری از موارد به‌عنوان حافظان ارزش‌های فرهنگی و انقلابی، نقش مهمی در حفظ هویت ملی و دینی ایفا می‌کنند.
در عصری که به تعبیر رهبر معظم انقلاب موثرترین سلاح علیه دشمنان، سلاح تبلیغات و ارتباطات رسانه‌ای است، (بیانات در ۸۸/۷/۲) خبرنگاران ایرانی در خط مقدم جنگ نرم و بکارگیری این سلاح علیه دشمنان ایران اسلامی هستند. به همین دلیل نیز سایه فشار‌های خارجی مانند تحریم خبرنگاران و محدودیت‌های دسترسی به منابع اطلاعاتی بین‌المللی، کار را برای آنان دشوارتر می‌کند؛ اما آنها حتی با پرداخت هزینه‌هایی سنگین که گاه به قیمت جانشان تمام می‌شود، حاضر به خالی کردن این سنگر نبودند؛ شهید نیما رجب پور که هنگام روایت فتح و حقیقت، در حمله رژیم صهیونی به سازمان صدا و سیما به شهادت رسید، نمونه‌ای بارز از تحمل این دشواری‌ها برای سربلندی نام ایران است.
روز خبرنگار در ایران، یادآور فداکاری‌ها و تلاش‌های بی‌وقفه کسانی است که در راه حقیقت و آگاهی‌بخشی به جامعه گام برمی‌دارند. نام‌گذاری روزی به نام خبرنگار فرصتی است برای بازاندیشی در نقش و جایگاه این قشر در جامعه؛ قشری که نه صرفا روایت گر بلکه عامل تغییر است. این روز نه تنها برای تجلیل از زحمات خبرنگاران، بلکه برای یادآوری مسئولیت‌های سنگین آنها در برابر حقیقت است.
در پایان می‌توان گفت تجلیل از خبرنگاران، تجلیل از عدالت خواهی، حقیقت‌جویی و تعهد به ارزش‌های انسانی و اسلامی است که در قلب این حرفه نهفته است.
نویسنده و پژوهشگر: عباس کریمیان
