قند خون نرمال چنده؟ قند خون طبیعی در حالت ناشتا برای بزرگسالان بین ۷۰ تا ۹۹ میلیگرم در دسیلیتر است و پس از یک تا دو ساعت بعد از غذا کمتر از ۱۴۰ میلیگرم در دسیلیتر باید باشد. همچنین قند خون قبل از خواب معمولاً بین ۱۰۰ تا ۱۴۰ میلیگرم در دسیلیتر قرار دارد. این مقادیر برای افراد سالم هستند و در افراد دیابتی محدودهها کمی متفاوت است. برای مثال، قند خون ناشتا در دیابتیها بین ۸۰ تا ۱۳۰ میلیگرم در دسیلیتر و بعد از غذا کمتر از ۱۸۰ میلیگرم در دسیلیتر توصیه میشود. توجه داشته باشید که این مقادیر ممکن است با سن تغییر کند و برای سنین مختلف محدودههای کمی متفاوت وجود دارد
قند خون نرمال یکی از شاخص‌های بسیار مهم سلامت بدن است که در سنین مختلف و تحت تاثیر عوامل متفاوت مانند بیماری‌ها، افزایش سن، ناشتایی و غیر ناشتایی دچار تغییر میشود. نگه داشتن سطح قند خون در محدوده نرمال از ابتلا به دیابت و به خطر افتادن سلامت فرد جلوگیری میکند. برای این منظور باید از سطح قند خون نرمال در سنین مختلف آگاه باشید تا هنگامی که موقع بررسی خانگی قند خون، متوجه تغییرات آن شدید، در کوتاه‌ترین زمان به پزشک مراجعه کنید.
خروج قندخون از محدوده نرمال (کاهش یا افزایش شدید آن) میتواند سلامت فرد را به خطر بیندازد. به عنوان مثال، قند خون کمتر از ۷۰ mg/dl نشاندهنده افت قند است و اگر سطح آن به زیر ۶۰ میلیگرم بر دسیلیتر برسد، فرد دچار هیپوگلیسمی (Hypoglycemie) یا همان افت بسیار شدید قند خون میشود.
از طرفی، افزایش سطح قند خون به بیش از ۲۴۰ mg/dl هم بسیار خطرناک است و نتایجی همچون کمای دیابتی یا کتواسیدوز دیابتی (Diabetic Ketoacidosis) به همراه دارد.
قند خون نرمالسطح قند خون در ساعات مختلف روز و در حالات متفاوت (ناشتایی و غیر ناشتایی) با هم فرق میکند. به طور معمول، پایه قند خون در بدن که سطح گلوکز خون را نشان میدهد، پس از ۱۲ ساعت ناشتایی به شرح زیر است:
برای اندازه گیری قند خون ناشتا باید حداقل به مدت ۸ ساعت ناشتا باشید. اندازه گیری بهتر است با نمونه خون در آزمایشگاه انجام شود و اندازه گیری با دستگاه خانگی و نوار قند خون می تواند بسته به نوع نوار تا ۱۰ درصد خطا داشته باشد و ملاک همان قند ناشتای آزمایشگاه است.
عدد نرمال قند خون ناشتا کمتر از ۱۰۰ میلی گرم در دسی لیتر خون است. از عدد ۱۰۰ تا ۱۲۵ محدوده پیش دیابت و عدم تحمل قند خون است و عدد ۱۲۶ و بالاتر نشانه دیابت قندی است. البته برای تشخیص دیابت با استفاده از تست قند خون ناشتا لازم است حداقل دو تست قند ناشتا در فاصله یک ماه بالای ۱۲۶ باشد مگر اینکه شخص همزمان علایم دیابت یا هموگلوبین A1c بالا هم داشته باشد که با یکبار قند بالا هم می توان دیابت را تشخیص داد.
قند خون ناشتا باید به میزان ذکر شده در مقاله باشد:
میزان قند خون ناشتا در افراد سالم: ۹۹/۷۲ mg/dl
میزان قند خون ناشتا در افراد مبتلا به دیابت: ۸۰/۱۳۰ mg/dl
میزان قند خون نرمال در افراد مبتلا به دیابت: کمتر از ۱۸۰ mg/dl
میزان قند خون نرمال در افراد سالم: کمتر از ۱۴۰ mg/dl
بدن انسان دارای یک سیستم پیچیده ولی کارامد برای کنترل قند خون است. گلوکز بالای خون می تواند برای بدن مضرّ باشد و باید سطح قند خون همواره در یک اندازه مشخص و تنظیم شده حفظ شود. وقتی که غذا مصرف می شود، به یکباره میزان بسیار زیادی قند و گلوکز وارد جریان خون می شود که باید به سرعت از خون پاکسازی و خارج شود. از سوی دیگر در زمان کار و فعالیت بدنی یا در زمان خواب سلولهای بدن به مقدار زیادی قند احتیاج دارند که لازم است از منابع درونی و ذخیره شده بدن برای این منظور استفاده شود. این کار یعنی ذخیره سازی قند اضافه و آزاد کردن ذخایر گلوکز به خون، بصورت مرتب و لحظه‌ای در بدن انسانها کنترل می شود و در این میان دو غدّه کبد و پانکراس نقش اصلی و اساسی دارند.
اختلال در تنظیم قند خون می تواند به افزایش بیش از حد قند خون که دیابت نام دارد، و یا به کاهش بیش از حد قند خون که هیپوگلایسمی نام دارد، منجر شود که هر دو مورد برای سلولها و اعضای بدن خطرناک و آسیب رسان هستند.
در پاسخ به این سوال که قند خون باید چند باشد باید به این نکته توجه داشت که قند خون در طول ساعات روز متفاوت است؛ قند خون ناشتا که به صورت معمول بعد از گذشت ۱۳ ساعت از آخرین وعده غذایی آزمایش میشود، پایه قند خون در بدن را نمایش میدهد.
| گروه سنی | قند خون ناشتایی (mg/dL) | قند خون بعد از غذا (mg/dL) |
|---|---|---|
| کودکان و نوجوانان | ۹۰ تا ۱۳۰ | معمولاً کمتر از ۱۸۰ (۱-۲ ساعت پس از غذا) |
| بزرگسالان | ۷۰ تا ۱۳۰ | کمتر از ۱۸۰ (۱-۲ ساعت پس از غذا) |
| سالمندان (۶۵ سال و بالاتر) | ۸۰ تا ۱۳۰ | معمولاً کمتر از ۱۸۰ |
قند خون نرمال در محدوده سن ۳۰ سالگی به شرح زیر میباشد:
افرادی که در محدوده ۴۰ سالگی با توده بدنی ۲۵ و در معرض چاقی قرار دارند باید توجه ویژه‌ای به قند خون داشته باشند؛ این گونه افراد ممکن است در خطر بیماریهایی همچون فشار خون بالا، دیابت و تخمدان پلی کیستیک قرار بگیرند.
قند خون نرمال در محدوده سن ۴۰ سالگی به شرح زیر است:
قند خون نرمال در سنین مختلفمیزان قند خون نرمال بسته به زمان نمونهگیری و شرایط افراد فرق دارد و در جدول زیر خلاصه میشود:
| شرایط | مقدار نرمال قند خون (mg/dL) |
|---|---|
| ناشتا | ۷۰ تا ۹۹ |
| ۲ ساعت بعد از غذا | کمتر از ۱۴۰ |
| قبل از خواب | ۹۰ تا ۱۳۰ |
| تصادفی (هر وقت روز) | کمتر از ۲۰۰ |
| افراد دیابتی قبل غذا | ۸۰ تا ۱۳۰ |
| افراد دیابتی ۲ ساعت بعد غذا | کمتر از ۱۸۰ |
قند خون نرمال در حالت ناشتا برای بزرگسالان بین ۷۰ تا ۹۹ میلیگرم در دسیلیتر است.
قند خون نرمال دو ساعت پس از غذا معمولاً کمتر از ۱۴۰ میلیگرم در دسیلیتر میباشد.
اگر قند خون ناشتا بین ۱۰۰ تا ۱۲۵ میلیگرم در دسیلیتر باشد، به آن پیشدیابت گفته میشود.
قند خون ناشتا ۱۲۶ میلیگرم در دسیلیتر یا بیشتر در دو آزمایش جداگانه نشاندهنده دیابت است.
قند خون بعد از غذا در دیابتیها معمولاً باید کمتر از ۱۸۰ میلیگرم در دسیلیتر باشد.
قند خون بالا (هایپرگلیسمی) میتواند به علت مقاومت به انسولین، کمبود انسولین یا شرایط استرسزا ایجاد شود.
علائم قند خون بالا شامل پرخوری، پرنوشی، تکرر ادرار، خستگی و تاری دید است.
هایپرگلیسمی مزمن میتواند به آسیب کلیهها، عصبها، چشمها و قلب منجر شود.
قند خون پایین (هیپوگلیسمی) زمانی رخ میدهد که قند خون برای عملکرد طبیعی بدن کافی نباشد.
علائم اولیه هیپوگلیسمی شامل تعریق، لرزش، ضعف، گرسنگی و اضطراب است.
هیپوگلیسمی شدید ممکن است باعث گیجی، تشنج، از دست دادن هوشیاری و حتی مرگ شود.
یکی از علل شایع هیپوگلیسمی استفاده بیش از حد از انسولین یا داروهای دیابت است.
قند خون نوزادان و کودکان معمولاً در محدوده ۶۰ تا ۱۱۰ میلیگرم در دسیلیتر است.
قند خون سالمندان ممکن است بالاتر از بزرگسالان باشد، مثلاً تا ۱۲۰ میلیگرم در دسیلیتر طبیعی محسوب میشود.
ورزش منظم باعث بهبود حساسیت به انسولین و کنترل قند خون میشود.
تغذیه سالم با کنترل مصرف قند و کربوهیدراتهای ساده به مدیریت قند خون کمک میکند.
استرس شدید و بیماریهای عفونی میتوانند باعث افزایش موقت قند خون شوند.
مصرف برخی داروها مانند کورتیکواستروئیدها ممکن است قند خون را بالا ببرد.
مقاومت به انسولین عمدهترین علت نوع ۲ دیابت است.
قند خون ناپایدار میتواند در دوران بلوغ به خاطر تغییرات هورمونی اتفاق بیفتد.
اندازهگیری منظم قند خون برای افراد دیابتی بسیار مهم است.
آزمایش HbA1c میزان میانگین قند خون در سه ماه اخیر را نشان میدهد و کمتر از ۶.۵% نرمال است.
قند خون بالاتر از حد نرمال در افراد غیردیابتی ممکن است نشاندهنده پرهدیابت باشد.
کنترل مناسب قند خون پیش از بارداری و در دوران بارداری از بروز دیابت بارداری جلوگیری میکند.
در دیابت نوع ۱، پانکراس انسولین تولید نمیکند.
در دیابت نوع ۲، بدن انسولین کافی تولید میکند اما سلولها به آن پاسخ نمیدهند.
قند خون بسیار پایین میتواند ناشی از گرسنگی طولانی، فعالیت زیاد یا داروهای کاهنده قند باشد.
مصرف غذای حاوی قند ساده در صورت بروز هیپوگلیسمی، سریع قند خون را بالا میبرد.
علائم قند خون نرمال اغلب قابل مشاهده نیست و تنها با آزمایش مشخص میشود.
مراقبت و مدیریت قند خون برای پیشگیری از عوارض حاد و مزمن حیاتی است.
