همشهری - محمد سرابی: سال‌ها طول کشید تا متولیان آموزش و پرورش بپذیرند که مدارس و جمعیت بزرگ دانش‌آموزان، یک کانون بروز آسیب اجتماعی و در نتیجه نیازمند برنامه‌ریزی و رسیدگی منظم هستند. ۱۰ سال هم طول کشید تا اطلاعاتی از این آسیب‌ها جمع‌آوری شود. در ابتدا سخنی از موارد آسیب‌های اجتماعی و جزییات آن نبود اما آموزش و پرورش در بازبینی‌های بعدی اقدامات گوناگونی مانند تنظیم سند توسعه، ایجاد سامانه‌های ثبت اطلاعات و اکنون تدوین «اطلس آسیب‌های اجتماعی» انجام داد.
از یک سال گذشته وزیر آموزش و پرورش دولت چهاردهم هم بارها بر تنظیم اطلس آسیب‌های اجتماعی تاکید کرده است.
۱۴ سال از «تحول» تا «اطلس»
دی ۱۳۹۰ - اقداماتی برای اصلاح و ایجاد تغییر در نظام آموزش و پرورش که در سال‌های ۸۰ شروع شده بود منجر به تصویب سند تحول بنیادین آموزش و پرورش در شورای عالی انقلاب فرهنگی شد. این سند شامل هشت فصل است و در متن آن اثری از آسیب‌های اجتماعی در مدارس نیست. تنها بر وظیفه و نقش اجتماعی آموزش و پرورش در قالب عبارات کلی تاکید شده است. در عمل این سند سرنوشت اجرایی خاصی پیدا نکرد.
بهمن ۱۳۹۴ - سند ائتلاف «نظام مراقبت اجتماعی دانش‌آموزان» با نام «نماد» به منظور کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی دانش‌آموزان تصویب شد، طبق این سند، آموزش و پرورش به همراه ۱۴ نهاد دیگر مکلف به اجرای نظام مراقبت از دانش‌آموزان در برابر آسیب‌های اجتماعی است.
دی ۱۴۰۰ - خط ملی نماد با شماره ۱۵۷۰ با عنوان اورژانس اجتماعی دانش آموزان شروع به کار کرد تا دانش‌آموزان، اولیا و فرهنگیان با آن تماس بگیرند. اطلاعات به دست آمده در سامانه نماد ثبت می‌شود. در دو سال بعد از آن بیش از ۵ میلیون دانش‌آموز در طرح نماد غربالگری شدند.
مرداد ۱۴۰۳ - بیش از ۲۰۸ هزار مصاحبه تشخیصی برای گروه‌های هدف طرح نماد انجام و ۱۱۶ هزار مدرسه وارد سامانه نماد شد و اطلاعات آسیب‌های اجتماعی به ثبت رسید. ۵ درصد از دانش آموزان، نیازمند بررسی بیشتر تشخیص داده شدند. این خط به صورت مرکز مشاوره تلفنی برای دانش‌آموزان و خانواده‌هایشان درآمد و برخی از خانواده‌های برای درمیان گذاشتن مشکلات نوجوانان خود با آن ارتباط برقرار کردند.
مهر و بهمن ۱۴۰۳ - وزیر آموزش و پرورش دولت چهاردهم در نشست‌های مختلف بر تنظیم اطلس آسیب‌های اجتماعی مدارس تاکید کرد. علیرضا کاظمی به صراحت گفت که آموزش و پرورش با تمام وجود درصدد کاهش آسیب های اجتماعی به ویژه اعتیاد است و در این زمینه دانش‌آموزان در معرض آسیب، شناسایی شده و با کمک مشاوران از آسیب‌های احتمالی پیشگیری می‌شود.
مرداد ۱۴۰۴ - وزیر آموزش و پرورش مجددا از تدوین اطلس آسیب‌های اجتماعی سخن گفت و بیان کرد: «این اطلس، شامل اطلاعات دقیق و جزئی از وضعیت آسیب‌ها در تمام مناطق و ادارات آموزش و پرورش کشور است و مبنایی برای تصمیم‌گیری‌ها و مداخلات هدفمند خواهد بود.»
اورژانس اجتماعی تلفنی
در تماس با شماره ۱۵۷۰ با پاسخگویی سریع کارشناسان این مرکز روبه‌رو شدیم. کارشناس، بعد از پرسیدن پایه تحصیلی و مشکل دانش‌آموز، توصیه‌های اولیه را برای رفع آن ارائه و سپس اولیا را به مراکز مشاوره منطقه محل تحصیل راهنمایی کرد. در «اورژانس اجتماعی دانش آموزان» نام و مشخصات دانش‌آموز ثبت نمی‌شود و امکان دریافت مشاوره به صورت ناشناس وجود دارد.
