به گزارش رکنا، ATM مخفف چندین عبارت است، اما رایج‌ترین کاربرد آن مربوط به بانکداری و فناوری اطلاعات است:

خودپرداز بانکی (Automated Teller Machine) دستگاهی است که امکان انجام عملیات بانکی مانند برداشت وجه، انتقال پول، پرداخت قبوض و دریافت موجودی را بدون نیاز به مراجعه به بانک فراهم می‌کند.

ویژگی‌های اصلی دستگاه خودپرداز

ویژگی‌های اصلی دستگاه خودپرداز (ATM) شامل موارد زیر هستند:

1. برداشت وجه نقد

کاربران می‌توانند به راحتی و بدون نیاز به مراجعه به شعبه، از حساب بانکی خود پول نقد برداشت کنند.

معمولاً امکان برداشت حداکثر یک مقدار مشخص در روز وجود دارد که بستگی به سیاست‌های بانک دارد.

2. دریافت موجودی حساب

امکان مشاهده موجودی حساب بانکی و اطلاعات کلی در مورد وضعیت حساب از جمله وضعیت اعتبار کارت یا چک‌ها فراهم است.

3. انتقال وجه

کاربران می‌توانند وجه را بین حساب‌های مختلف خود و یا حتی به حساب‌های دیگر بانک‌ها منتقل کنند. برخی دستگاه‌ها انتقال وجه بین بانکی را نیز پشتیبانی می‌کنند.

4. پرداخت قبوض

دستگاه‌های خودپرداز معمولاً به کاربران امکان پرداخت قبوض مختلف مانند برق، آب، گاز، تلفن همراه، بیمه و سایر قبوض خدماتی را می‌دهند.

5. تغییر رمز کارت بانکی

این ویژگی به کاربران اجازه می‌دهد تا رمز عبور کارت بانکی خود را تغییر دهند تا از امنیت بیشتر استفاده کنند.

6. چاپ صورتحساب

دستگاه‌های خودپرداز امکان چاپ صورتحساب یا گزارشی از تراکنش‌های اخیر حساب کاربر را فراهم می‌آورند تا کاربران بتوانند اطلاعات دقیقی از معاملات خود به‌دست آورند.

7. واریز وجه (در برخی ATM‌ها)

برخی دستگاه‌ها به کاربران امکان واریز وجه نقد به حساب خود یا حساب دیگران را می‌دهند. این نوع خودپردازها معمولاً به عنوان ATM سپرده‌پذیر شناخته می‌شوند.

8. خدمات شارژ

در برخی از دستگاه‌ها، کاربران می‌توانند گوشی موبایل خود را شارژ کنند یا اعتبار سیم‌کارت خود را افزایش دهند.

9. خدمات چندزبانه

بیشتر دستگاه‌های خودپرداز امکان انتخاب زبان‌های مختلف را به کاربران می‌دهند تا بتوانند با زبان خود از خدمات دستگاه استفاده کنند.

10. امکانات ویژه برای افراد معلول

بسیاری از خودپردازها طراحی‌هایی دارند که برای افراد معلول مناسب است، مانند دسترسی راحت‌تر، صفحه‌کلید برجسته و قابلیت‌های صوتی.

انواع دستگاه‌های خودپرداز

انواع دستگاه‌های خودپرداز (ATM) به صورت زیر دسته‌بندی می‌شوند:

1. دستگاه خودپرداز برداشت وجه (Cash Withdrawal ATM)

ویژگی: تنها برای برداشت وجه نقد از حساب‌های بانکی استفاده می‌شود.

عملکرد: کاربران می‌توانند پول نقد را از حساب‌های خود برداشت کنند، اما هیچ‌گونه خدمات دیگر در این دستگاه‌ها ارائه نمی‌شود.

2. دستگاه خودپرداز سپرده‌پذیر (Cash Deposit ATM)

ویژگی: علاوه بر امکان برداشت وجه، این دستگاه‌ها به کاربران اجازه می‌دهند وجه نقد را به حساب خود یا دیگران واریز کنند.

عملکرد: به‌ویژه برای واریز پول نقد به حساب‌ها بدون نیاز به مراجعه به شعبه بانک مناسب است.

3. دستگاه خودپرداز غیرنقدی (Non-Cash ATM)

ویژگی: فقط برای انجام عملیات‌هایی مانند انتقال وجه، پرداخت قبوض، و دریافت موجودی حساب استفاده می‌شود.

عملکرد: در این دستگاه‌ها، امکان برداشت وجه نقد یا واریز پول وجود ندارد.

4. دستگاه خودپرداز چندمنظوره (Multifunctional ATM)

ویژگی: این دستگاه‌ها طیف وسیعی از خدمات بانکی را ارائه می‌دهند. علاوه بر برداشت وجه و واریز پول، می‌توانند خدمات دیگری مانند خرید بلیت، شارژ موبایل، پرداخت قبوض، و حتی دریافت وام‌های کوتاه‌مدت را ارائه کنند.

عملکرد: به‌طور کلی، این دستگاه‌ها به عنوان خودپردازهای "هوشمند" شناخته می‌شوند که امکانات بسیاری را برای کاربران فراهم می‌کنند.

5. دستگاه خودپرداز ویدئویی (Video ATM)

ویژگی: این دستگاه‌ها از فناوری ویدئوکنفرانس برای ارتباط با مسئول بانک استفاده می‌کنند. کاربران می‌توانند به صورت زنده با یک کارمند بانک صحبت کنند.

عملکرد: این دستگاه‌ها به‌ویژه برای انجام عملیات پیچیده‌تر یا برای ارائه مشاوره بانکی مفید هستند.

6. دستگاه خودپرداز با قابلیت تشخیص اسکناس‌های تقلبی (Fake Note Detection ATM)

ویژگی: این دستگاه‌ها به‌طور خودکار اسکناس‌های تقلبی را شناسایی کرده و از پذیرش آن‌ها جلوگیری می‌کنند.

عملکرد: این ویژگی به افزایش امنیت و جلوگیری از استفاده از اسکناس‌های تقلبی کمک می‌کند.

چطور از یک دستگاه خودپرداز استفاده کنیم؟

برای استفاده از یک دستگاه خودپرداز (ATM) مراحل زیر را دنبال کنید:

1. آماده‌سازی کارت بانکی

کارت بانکی خود را آماده کن. این کارت باید حاوی تراکنش‌های بانکی و رمز عبور صحیح باشد.

2. وارد کردن کارت

کارت خود را در محل مخصوص دستگاه خودپرداز قرار بده. معمولاً جای کارت در دستگاه به شکل یک شکاف یا درگاه است که به راحتی قابل شناسایی است.

کارت باید به طور صحیح در دستگاه وارد شود. پس از وارد کردن کارت، دستگاه معمولاً آن را می‌خواند و به مرحله بعدی می‌رود.

3. انتخاب زبان

در بیشتر دستگاه‌ها، ابتدا از شما خواسته می‌شود که زبان مورد نظر خود را انتخاب کنید.

معمولاً گزینه‌های زبان‌های مختلف مانند فارسی، انگلیسی و ... در اختیار شما قرار می‌گیرد.

4. وارد کردن رمز عبور (PIN)

پس از وارد کردن کارت، دستگاه از شما می‌خواهد که رمز عبور (PIN) خود را وارد کنید. رمز عبور را دقیقاً وارد کرده و تایید کنید.

توجه کنید که این رمز فقط خودتان باید بدانید دسترسی داشته باشید و باید از امنیت آن مراقبت کنید.

5. انتخاب نوع تراکنش

پس از وارد کردن رمز عبور، دستگاه به شما گزینه‌هایی برای انجام تراکنش‌ها ارائه می‌دهد. این گزینه‌ها معمولاً شامل موارد زیر هستند:

برداشت وجه

انتقال وجه

پرداخت قبوض

دریافت موجودی حساب

چاپ صورتحساب

بسته به نیاز خود، گزینه مورد نظر را انتخاب کنید.

6. انتخاب مبلغ (در صورت نیاز)

اگر گزینه برداشت وجه را انتخاب کرده‌ای، دستگاه از شما می‌خواهد مبلغ مورد نظر برای برداشت را وارد کنید.

در بسیاری از دستگاه‌ها، مبلغ‌هایی از پیش تعیین شده (مثلاً 50 هزار، 100 هزار تومان) وجود دارد که می‌توانی از آن‌ها استفاده کنی، یا می‌توانید مبلغ دلخواه خود را وارد کنید.

7. تایید تراکنش

پس از انتخاب مبلغ یا گزینه مورد نظر، دستگاه از شما می‌خواهد که تراکنش را تایید کنی. به دقت بررسی کن که همه چیز درست باشد.

در صورتی که اطلاعات درست بود، تایید تراکنش را انتخاب کنید.

8. دریافت وجه (در صورت برداشت)

اگر تراکنش مربوط به برداشت وجه باشد، دستگاه مبلغ مورد نظر را به شما تحویل می‌دهد.

مطمئن شوید که تمام پول نقد را از دستگاه بگیرید.

9. دریافت کارت و رسید

پس از انجام تراکنش، دستگاه معمولاً کارت بانکی شما را پس می‌دهد.

همچنین می‌توانید درخواست رسید (چاپ صورتحساب) کنید تا اطلاعات تراکنش شما ثبت شود.

10. اتمام تراکنش

پس از دریافت کارت و پول (در صورت برداشت وجه)، مطمئن شو که تمام تراکنش‌ها تمام شده است و از دستگاه فاصله بگیرید.

بعضی دستگاه‌ها خودکار کارت را به شما پس می‌دهند، در حالی که در بعضی موارد باید کارت خود را بیرون بیاورید.

نکات امنیتی استفاده از خودپرداز

در اینجا برخی نکات امنیتی برای استفاده از دستگاه خودپرداز (ATM) آورده شده است:

اگر دستگاه خودپرداز کارت را خورد چه کنیم؟

اگر دستگاه خودپرداز کارت شما را بلعید (خورد)، باید اقدامات زیر را انجام بدهید:

1. نگه داشتن آرامش

اولین قدم این است که آرامش خود را حفظ کنی و به سرعت اقدامات لازم را انجام بدهید.

2. بررسی صفحه نمایش دستگاه

بیشتر دستگاه‌های خودپرداز پیامی روی صفحه نمایش نشان می‌دهند که وضعیت کارت را نشان می‌دهد (مثلاً "کارت شما در حال پردازش است" یا "کارت شما گرفته شد").

اگر پیامی وجود نداشت، ممکن است دستگاه هنوز کارت را برگشت دهد.

3. یافتن شماره تماس پشتیبانی

معمولاً دستگاه‌های خودپرداز شماره تلفن پشتیبانی را در نزدیکی دستگاه یا روی صفحه نمایش نشان می‌دهند. این شماره معمولاً متعلق به بانک یا شرکت مسئول دستگاه است.

اگر این شماره را پیدا نکردی، معمولاً می‌توانی با تماس با بانک صادرکننده کارت خود یا شماره پشتیبانی عمومی بانک مربوطه اقدام کنید.

4. تماس با بانک یا پشتیبانی

به سرعت با شماره پشتیبانی تماس بگیر و وضعیت کارت خود را گزارش کن. اگر دستگاه کارت شما را بلعیده باشد، بانک ممکن است نیاز به بررسی دستگاه و پیگیری آن داشته باشد.

معمولاً بانک‌ها یک فرم گزارش گم‌شدن کارت در دستگاه خودپرداز دارند که باید تکمیل کنیید.

5. گزارش به بانک خود

اگر دستگاه قادر به برگشت دادن کارت نباشد یا نتوانی آن را پیدا کنی، بلافاصله با بانک خود تماس بگیر و درخواست مسدود کردن کارت خود را بده.

اگر کارت گم شده یا بلعیده شده باشد، بانک می‌تواند اقدام به مسدود کردن آن کرده و کارت جدیدی صادر کند.

6. پیگیری وضعیت کارت

بانک معمولاً پیگیری وضعیت کارت بلعیده شده را انجام می‌دهد و پس از مدتی به شما اطلاع خواهد داد که آیا کارت به شما بازگشت داده شده یا نه.

اگر کارت بازگشت داده نشد، درخواست کارت جدید بدهید.

7. بازرسی دستگاه

بعضی از بانک‌ها به طور خودکار دستگاه خودپرداز را بررسی می‌کنند تا ببینند آیا دستگاه به طور درست عمل کرده است یا نه. اگر دستگاه به دلایل فنی کارت شما را بلعیده باشد، این مسئله معمولاً برای دیگران هم پیش می‌آید و بانک به آن رسیدگی می‌کند.