در هیاهوی پرتلاطم جنگ و دشواری‌های دوران پس از آن، شاید کمتر خبری بتواند مانند موفقیت درخشان تیم ملی المپیاد نجوم و اخترفیزیک ایران، دل‌های مردم ایران را شاد کند.

به گزارش سرویس اجتماعی تابناک، کسب ۵ مدال طلا و مقام اول جهان در هجدهمین دوره مسابقات جهانی (IOAA) در هندوستان، نه‌تنها افتخاری بزرگ برای کشورمان است، بلکه نویدبخش آینده‌ای روشن برای نسلی از جوانان نخبه است که با عشق به علم و میهن، پرچم ایران را در عرصه جهانی به اهتزاز درآوردند. اما این شادی و افتخار، تنها در صورتی پایدار خواهد ماند که با حمایت مستمر از این نخبگان، زمینه‌های پیشرفت علمی و اجتماعی جامعه را بیش از پیش فراهم کنیم. مباد آن که این سرمایه‌ها یک روز در اختیار دیگران قرار گرفته و آنها به جای ما، از توان این بچه‌ها بهره‌مند شوند.

اسامی اعضای پرافتخار تیم ملی المپیاد نجوم و اخترفیزیک جمهوری اسلامی ایران در این دوره از رقابت‌ها به شرح زیر است:

علی نادری، حسین معصومی، هیربد فودازی، ارشیا میرشمسی کاخکی و حسین سلطانی.

 در ادامه، گفت‌وگوی خبرنگار تابناک با استاد سید امیرحسین موسوی، مربی این تیم، _که خود نیز از مدال آوران برتر جهانی و یکی از نخبگان این عرصه است_ مرور می کنیم که به بررسی این موفقیت و چالش‌های پیش روی نخبگان می‌پردازد.

موسوی که خود از سال ۱۳۸۹ در حوزه آموزش المپیاد نجوم فعالیت می‌کند و در همان سال مدال برنز کشوری را کسب کرده، از سال ۱۳۹۴ به‌عنوان عضو کمیته نجوم و از سال ۱۴۰۲ به‌عنوان مربی تیم ملی فعالیت داشته است. او موفقیت تیم ایران را نتیجه عشق به علم و میهن‌پرستی دانش‌آموزان دانست و ابراز امیدواری کرد که با حمایت‌های بیشتر، این مسیر درخشان ادامه یابد.

نجومی ها از کدام استان ها هستند؟

موسوی با اشاره به سابقه ۲۰ ساله المپیاد نجوم در ایران، تأکید کرد که این المپیاد از با سابقه‌ترین المپیادهای علمی کشور است و هجدهمین دوره مسابقات جهانی آن در هند برگزار شد.

وی افزود که از ۵ عضو تیم ملی، ۴ نفر از تهران و یک نفر از مشهد بودند. او به دانش‌آموزان علاقه‌مند توصیه کرد که با مطالعه منابع رسمی اعلام‌شده و جست‌وجو در فضای مجازی، به جزوات و منابع باکیفیت دسترسی پیدا کنند.

چالش‌های مسابقات هند و سختی‌های آزمون

موسوی درباره میزبانی هند در مسابقات جهانی گفت: «هندی‌ها بسیار دقیق و سخت‌گیر بودند. سوالات نسبت به سال گذشته دشوارتر و زمان آزمون‌ها محدود بود. آزمون عملی رصد نیز در سه بخش تلسکوپ، آسمان‌نما و نقشه آسمان برگزار شد.» او افزود که آزمون‌های جهانی شامل سه بخش اصلی تئوری، تحلیل داده‌های نجومی و رصد عملی است و رقابت میان بیش از ۳۰۰ دانش‌آموز از ۶۴ کشور برگزار شد.

وی با اشاره به سیستم اعطای مدال‌ها توضیح داد: «مدال‌های طلا به نمرات برتر تعلق می‌گیرد و کسب آن کار بسیار دشواری است. در دو سال اخیر، تنها تیم ایران موفق شده هر ۵ عضو خود را به مدال طلا برساند، که این افتخار بزرگی است.»

نگاه جهانی به موفقیت ایران

موسوی با اشاره به جایگاه تیم ایران در جهان گفت: «کشورهای دیگر ما را الگو قرار داده‌اند. برخی تیم‌ها هدفشان رسیدن به سطح ایران است و حتی در پایان مسابقات به ما گفتند که سال آینده برای رقابت جدی‌تر بازمی‌گردند.» او این موفقیت را نتیجه هم‌افزایی میان المپیادی‌های سابق و فعلی دانست که چرخه‌ای پویا در المپیاد نجوم ایجاد کرده است.

آماده‌سازی تیم ملی؛ تلاشی جمعی اما با حمایت ناکافی

به گفته مربی تیم ملی، آماده‌سازی دانش‌آموزان در طول یک سال گذشته شامل کلاس‌های آموزشی، اردوهای رصدی و برنامه‌های متنوع تحت نظارت باشگاه دانش‌پژوهان جوان بوده است. او با قدردانی از تلاش بیش از ۳۰ معلم که با دانش‌آموزان همکاری داشتند، اظهار داشت: «این موفقیت نتیجه عشق دانش‌آموزان به المپیاد و کشورشان است، اما متأسفانه حمایت‌های شایسته از آن‌ها صورت نگرفته است. پس از بازگشت از مسابقات جهانی، وعده‌های زیادی داده می‌شود، اما به‌سرعت به فراموشی سپرده می‌شود.»

کمیته‌ای جوان و پویا؛ رمز موفقیت تیم ایران

یکی از عوامل موفقیت تیم ایران، به گفته موسوی، سپردن مسئولیت کمیته ملی المپیاد نجوم به جوانانی است که خود سابقه المپیادی دارند. او توضیح داد: «از سال ۱۴۰۲، ریاست کمیته به افرادی مانند دکتر زاده و آقای قاسم‌پور که خود از مدال‌آوران المپیاد بودند، سپرده شد. این رویکرد، فارغ از نگاه‌های جهت‌دار، تمام ظرفیت‌های المپیاد نجوم را متمرکز کرد و با پویایی و دقت جوانان، تیم را به بهترین شکل آماده کرد.» او معتقد است که تا زمانی که این روند ادامه یابد، موفقیت‌های درخشان تیم ایران پابرجا خواهد ماند.

مهاجرت نخبگان صحت دارد، دلایلش مشخص است

استاد موسوی درباره دغدغه مهاجرت نخبگان گفت: «بسیاری از المپیادی‌ها که در بهترین دانشگاه‌ها پذیرفته می‌شوند، به دلایل مختلف تصمیم به مهاجرت می‌گیرند. این موضوع صحت دارد و دلایل آن برای همه روشن است.» او تأکید کرد که برای حفظ این استعدادها، مسئولین باید حمایت مستمر و واقعی از آن‌ها داشته باشند: «باید ارزش کار این جوانان شناخته شود و در تمام مراحل زندگی‌شان، از نظر معیشتی و حرفه‌ای، مورد حمایت قرار گیرند تا حتی در صورت تحصیل در خارج، انگیزه بازگشت به کشور را داشته باشند.»

تلاش بدون پاداش مادی

وی با تأسف اظهار داشت که هیچ جایزه مشخصی برای دانش‌آموزان و مربیان در نظر گرفته نشده است: «گاهی گروه‌هایی به‌صورت خودجوش از دانش‌آموزان تقدیر می‌کنند، اما برای مربیان و سرپرستان هیچ حمایتی وجود ندارد.»

المپیاد نجوم در ایران، مسیری برای کشف استعدادها

استاد موسوی درباره روند برگزاری المپیاد نجوم در ایران توضیح داد: «المپیادهای علمی هر سال توسط باشگاه دانش‌پژوهان جوان در سه مرحله برگزار می‌شود: مرحله اول، مرحله دوم و دوره تابستانه. در نهایت، ۱۰ نفر به‌عنوان مدال‌آوران طلا انتخاب می‌شوند که از میان آن‌ها پس از یک سال آموزش فشرده، ۵ نفر به‌عنوان اعضای تیم ملی المپیاد نجوم و اخترفیزیک انتخاب می‌شوند.» وی افزود که این المپیاد برای دانش‌آموزان پایه‌های دهم و یازدهم برگزار می‌شود و دانش‌آموزان پایه نهم نیز می‌توانند از این زمان برای آماده‌سازی خود استفاده کنند.

موفقیت تیم ملی المپیاد نجوم و اخترفیزیک ایران در مسابقات جهانی، بار دیگر توانایی‌های علمی و استعدادهای درخشان جوانان ایرانی را به نمایش گذاشت. بااین‌حال، همان‌طور که استاد موسوی تأکید کرد، حفظ این نخبگان نیازمند حمایت‌های مستمر و واقعی است تا انگیزه آن‌ها برای خدمت به کشور حفظ شود. این پیروزی نه‌تنها افتخاری برای ایران، بلکه الگویی برای سایر کشورها در مسیر پرورش استعدادهای علمی است.