روزهای گرم تابستان، گرما به سرعت فضای داخل خودرو را به اتاقکی سوزان تبدیل می‌کند. حالا تصور کنید پس از چند ساعت، خسته و تشنه به سراغ تنها بطری آبی می‌روید که در ماشین مانده است. در ظاهر، همان آب معمولی و بی‌ضرر است، اما پرسش مهم اینجاست: آیا نوشیدن از بطری پلاستیکی که ساعت‌ها در گرما بوده، واقعاً بی‌خطر است؟
به گزارش زومیت، پژوهش‌ها نشان می‌دهند با مصرف آب درون بطری مانده در خودروی داغ، ممکن است بدن خود را در معرض میکروپلاستیک‌ها، مواد شیمیایی و فلزات قرار دهید.
میکروپلاستیک‌ها، ذرات پلاستیکی کوچکتر از ۵ میلی‌متر، در منابع مختلفی مانند غذا، آب، لباس‌ها، محصولات مراقبت شخصی و لوازم آرایشی، محیط زیست و حتی بطری‌های پلاستیکی آب یافت می‌شوند. تحقیقات نشان می‌دهند که بطری‌های پلاستیکی، به‌ویژه نوع یکبار مصرف و نازک، در شرایط خاص می‌توانند علاوه بر ذرات پلاستیک، برخی مواد شیمیایی و فلزات را نیز وارد آب کنند.
پلاستیک PET جامد به‌نظر می‌رسد، اما برخی از مولکول‌های این نوع پلاستیک می‌توانند به تدریج نشت کنند
به‌نوشته‌ی واشنگتن پست، این بطری‌ها معمولاً از پلاستیکی به نام پلی‌اتیلن ترفتالات (PET) ساخته می‌شوند. به گفته بیل کارول، استاد شیمی دانشگاه ایندیانا، پلاستیک برخلاف ظاهرش، ماده جامد یکپارچه نیست، بلکه مانند شبکه درهم‌تنیده‌ای است و مولکول‌های درون آن، از جمله برخی مواد شیمیایی، می‌توانند به مرور زمان به بیرون نشت کنند.
عوامل محیطی مانند گرما و نور فرابنفش می‌توانند این فرآیند را تسریع کنند و باعث تجزیه پلاستیک و آزاد شدن ذرات ریز آن شوند. مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۳ نشان داد چهار نوع پلاستیک رایج، ازجمله پلی‌اتیلن، وقتی در معرض نور فرابنفش و دمای ۳۷ درجه سانتی‌گراد قرار گرفتند، ذرات میکرو و نانوپلاستیک آزاد کردند، در حالی که نمونه‌های نگهداری‌شده در محیط سرد و تاریک تقریباً ذره‌ای آزاد نکردند.
در یک روز گرم با دمای ۲۷ درجه، دمای داخل خودروی پارک‌شده ظرف نیم‌ساعت می‌تواند به ۴۳ درجه برسد. در روزهای بسیار گرم و با تابش مستقیم خورشید، دمای داخل خودرو می‌تواند به ۵۰–۶۰ درجه سانتی‌گراد یا حتی بالاتر برسد. این افزایش دما باعث می‌شود که پلاستیک‌های بطری‌های PET یکبار مصرف سریع‌تر تجزیه شوند و ذرات میکروپلاستیک و مواد شیمیایی مانند بیسفنول ای وارد آب شوند.
گرچه احتمال خطر برای یک بار نوشیدن آب از چنین بطری‌ای پایین است، دکتر جیمی راس، استاد عصب‌شناسی دانشگاه رودآیلند، هشدار می‌دهد: «مواجهه‌های مکرر یا مزمن می‌تواند نگران‌کننده باشد.» آزمایشگاه او درحال بررسی تأثیرات میکرو و نانوپلاستیک‌ها بر حافظه و شناخت در موش‌هاست. او همچنین توصیه می‌کند که باقی‌مانده آب در بطری باز شده در محیط گرم رها نشود، زیرا گرما می‌تواند رشد باکتری‌ها و عوامل بیماری‌زا را تسهیل کند.
نیکول دزیل، استاد دانشگاه ییل، توضیح می‌دهد که میکروپلاستیک‌ها و به‌ویژه نانوپلاستیک‌ها (کوچکتر از ۱ میکرومتر) می‌توانند وارد بافت‌های حیاتی بدن مانند کبد، کلیه، روده، جفت، ریه، مغز و قلب شوند و حتی به سلول‌های خونی و شیر مادر راه پیدا کنند. علاوه بر این، پلاستیک‌ها ممکن است حاوی مواد شیمیایی مانند فنول‌ها و فتالات‌ها باشند که با اختلالات بارداری و مشکلات رشد عصبی مرتبط‌اند.
مطالعات نشان می‌دهند که قرار گرفتن بطری‌های پلاستیکی در معرض گرما می‌تواند باعث آزاد شدن بیسفنول ای (BPA)، میکروپلاستیک‌ها و دیگر مواد شیمیایی مضر به آب شود. بیسفنول ای نوعی آلاینده مختل‌کننده هورمون است و می‌تواند تحت گرمای شدید از پلاستیک آزاد شود و بر عملکرد هورمون‌ها تأثیر بگذارد.
گذاشتن بطری آب در خودروی گرم، می‌تواند مواد شیمیایی مضر را وارد آب کند. از سوی دیگر، اگر بطری باز شده و در محیط گرم باقی بماند، شرایط برای رشد باکتری‌هایی مانند ای‌کولای یا استافیلوکوکوس فراهم می‌شود، به‌ویژه در بطری‌هایی که با دهان تماس داشته‌اند. این وضعیت می‌تواند خطر عفونت یا مشکلات گوارشی را افزایش دهد.
برخی کارشناسان معتقدند در شرایطی که گزینه دیگری وجود ندارد، نوشیدن آب از بطری پلاستیکی مانده در خودرو بهتر از ابتلا به کم‌آبی است. دکتر کریستوفر هین از کلینیک کلیولند می‌گوید: «خطر کم‌آبی بسیار جدی‌تر از مواجهه با میکروپلاستیک‌هاست.»
انواع مختلف بطری‌های پلاستیکی و حتی برخی بطری‌های فلزی و شیشه‌ای، ممکن است بسته به جنس و شرایط نگهداری، مقادیر متفاوتی از ذرات پلاستیک و مواد شیمیایی را وارد آب کنند. شناخت نوع بطری و آلودگی‌های محتمل آن، به ما کمک می‌کند انتخاب‌های ایمن‌تری برای مصرف روزانه داشته باشیم و خطر مواجهه با مواد مضر را کاهش دهیم.
جنس رایج: پلاستیک نازک، شفاف و سبک.
آلودگی‌های محتمل:
جنس رایج: پلاستیک سخت‌تر، معمولاً برای آب‌های ورزشی یا بطری‌های چندبار مصرف.
آلودگی‌های محتمل:
آلودگی‌های محتمل:
جنس: شیشه یا فلز با پوشش داخلی ایمن.
آلودگی‌های محتمل:
کارشناسان برای کاهش مواجهه با میکرو و نانوپلاستیک‌ها این توصیه‌ها را دارند:
گرمای تابستان می‌تواند بطری‌های پلاستیکی آب را از یک وسیله‌ی ساده و روزمره به منبعی پنهان از میکروپلاستیک‌ها، مواد شیمیایی مانند BPA و فتالات‌ها و حتی باکتری‌های مضر تبدیل کند. هرچند یک بار نوشیدن از بطری مانده در خودروی داغ احتمالاً خطر جدی ایجاد نمی‌کند، مصرف مکرر یا طولانی‌مدت می‌تواند سلامت بدن را تحت تأثیر قرار دهد.
کارشناسان تأکید می‌کنند که پیشگیری بهتر از درمان است: استفاده از بطری‌های شیشه‌ای یا استیل ضدزنگ، دور نگه داشتن بطری‌ها از گرما و نور مستقیم خورشید و تعویض منظم بطری‌های یکبار مصرف می‌تواند میزان مواجهه را به حداقل برساند.
اگر هیچ منبع آب دیگری در دسترس نباشد، نوشیدن از بطری پلاستیکی مانده در خودروی داغ بهتر از نخوردن آب و دچار شدن به کم‌آبی است. اما اگر قدرت انتخاب دارید، همیشه گزینه‌های ایمن‌تر مثل بطری شیشه‌ای، استیل ضدزنگ یا پلاستیک تازه و خنک را ترجیح دهید.
