پرداخت یارانه نقدی که بیش از یک دهه است در اقتصاد ایران اجرا می‌شود، حالا در سال ۱۴۰۴ وارد مرحله تازه‌ای شده است.
به گزارش سرویس اقتصادی تابناک؛ طبق قانون بودجه امسال، دولت موظف است یارانه سه دهک بالای جامعه یعنی دهک‌های هشت، نه و ده را حذف کند؛ تصمیمی که حدود ۱۸ میلیون نفر را شامل می‌شود اما تاکنون به‌طور کامل عملیاتی نشده و همچنان با ابهام و حاشیه‌های جدی همراه است.
واریز یارانه بیش از سه میلیون ایرانی قطع شد
در عمل، شاخص اصلی برای شناسایی این دهک‌ها درآمد ماهانه ۱۰ میلیون تومان پس از کسر اجاره بها تعیین شده است. همین معیار باعث شد در مردادماه امسال یارانه سه میلیون و ۶۶ هزار نفر حذف شود؛ افرادی که به گفته مسئولان همگی در دهک دهم و حتی صدک‌های ابتدایی آن قرار داشتند. حالا پیش‌بینی می‌شود با واریز یارانه شهریور و آغاز پاییز، موج تازه‌ای از حذف یارانه‌ها در راه باشد.
حسن نوروزی، مدیرعامل سازمان هدفمندی یارانه‌ها، تأکید کرده است: فعلاً شاخص حذف همان مرز ۱۰ میلیون تومان درآمد ماهانه پس از کسر اجاره بهاست و این معیار توسط وزارت رفاه در حال اجراست. او همچنین توضیح داده: قانون هیچ‌کس را از اعتراض منع نکرده است و افراد می‌توانند از طریق سامانه حمایت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی یا سامانه سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها اعتراض خود را ثبت کنند. فرآیند ورود و خروج افراد یک فرایند مستمر است و روزانه حدود ۱۰ تا ۱۲ هزار تغییر ساختار خانوار رخ می‌دهد.
آخرین آمار یارانه بگیران خارج از کشور
با این حال، یکی از مسائل مهمی که طی سال‌های اخیر کمتر به آن پرداخته شده، وضعیت یارانه نقدی ایرانیان مقیم خارج از کشور است. برخی از کارشناسان معتقدند افرادی که در خارج از ایران زندگی می‌کنند، معمولاً در شرایط مالی بهتری قرار دارند و نباید همچنان از یارانه نقدی بهره‌مند باشند. اما آمار رسمی خلاف این تصور را نشان می‌دهد.
مدیرعامل سازمان هدفمندی یارانه‌ها در این‌باره گفته است: ایرانیان مقیم خارج از کشور هم مثل ایرانیان داخل، بر اساس شاخص‌ها بررسی می‌شوند. اگر فردی مستحق دریافت یارانه شناسایی شد، کماکان یارانه دریافت می‌کند و اگر نه، یارانه‌اش قطع می‌شود. او افزود: برخی ایرانیان بیش از شش ماه در خارج سکونت داشته‌اند، برخی در حال تردد هستند. باید بررسی شود سرپرست خانوار داخل کشور است یا خارج، و اینکه فرزند به قصد تحصیل خارج شده یا مقیم شده است. همه این موارد باید در کنار شاخص‌های مالی سنجیده شود.
نوروزی در ادامه آماری قابل تأمل را اعلام کرده است: بر اساس داده‌های موجود، یک میلیون ایرانی مقیم خارج در لیست یارانه‌بگیران قرار دارند. به این ترتیب، در شرایطی که دولت از کسری بودجه و محدودیت منابع سخن می‌گوید، همچنان ماهانه ۳۰۰ هزار تومان یارانه نقدی به این افراد پرداخت می‌شود. اگر این مبلغ را بر اساس نرخ ارز آزاد محاسبه کنیم، دولت ماهانه معادل ارزی سه میلیون دلار و در طول یک سال حدود ۳۶ میلیون دلار یارانه نقدی را به حساب ایرانیان خارج‌نشین واریز می‌کند.
این رقم در حالی پرداخت می‌شود که بسیاری از خانوارهای داخل کشور، حتی با درآمدهای پایین‌تر، به دلیل معیارهای غیرشفاف و سخت‌گیرانه از چرخه دریافت یارانه کنار گذاشته شده‌اند. تضادی که نشان می‌دهد اجرای سیاست حذف یارانه همچنان شفاف نیست و نیازمند بازنگری و توجه ویژه وزارت رفاه است.
