به گزارش اقتصادنیوز، روند فعال سازی مکانیسم ماشه آغاز شده است و ایران ۳۰ روز با بازگشت تحریم‌ها فاصله دارد. در این میان دستگاه دیپلماسی به دنبال آن است که بتواند از این فرصت برای رسیدن به خواسته‌های ایران بهره‌برداری کند.
با این‌حال فاصله میان خواسته‌های ایران و غرب بسیار زیاد است و دو طرف برای پرکردن این فاصله نیاز به عزم ویژه‌ای دارند.
اقتصادنیوز با علی بیگدلی کارشناس مسائل بین‌الملل در مورد آغاز روند فعال شدن مکانیسم ماشه و فرصت ۳۰ روزه به گفتگو نشسته‌ایم.
او تاکید دارد؛« به لحظات حساسی رسیده‌ایم. ایران باید در درجه اول اجازه بدهد که کارشناسان آژانس برای بازرسی کامل وارد کشور شوند و گزارش آنها به شورای حکام برود. همچنین ایران بهتر است مذاکره با آمریکا را هم به صورت مستقیم پذیرفته و هم سرنوشت اورانیوم غنی‌شده ۶۰درصدی را روشن کند.»
بیگدلی پیشنهاد می دهد؛« هر چه زودتر کانون های پراکنده تصمیم‌گیر را محدودتر کرده و کار را به دست شورایعالی امنیت ملی بسپاریم که اظهارنظرهایش حتی می‌تواند جلوی قوانین مصوب مجلس را بگیرد.»
مشروح گفتگوی اقتصادنیوز با علی بیگدلی را بخوانید؛
*******
اروپا روند بازگشت مکانیسم ماشه را با ارسال یک نامه به شورای امنیت سازمان ملل آغاز کرد. در عین حال دو طرف ۳۰ روز فرصت دارند تا مانع از بازگشت تحریم‌ها علیه ایران شوند. ایران چه اقداماتی را می‌تواند در ۳۰ روز پیش رو انجام دهد که یا شدت این روند را کم کرده یا راه‌حلی پیدا کند تا پای میز مذاکره به خواسته‌های خود دست پیدا کند؟
سیاست حکم به لحظه‌ها می‌کند و امر سیال و تابع شرایط زمان و مکان است. امکان ندارد که بتوانیم امروز را به گذشته ارجاع داده و به‌دنبال تقصیر آمریکا و اروپا و آژانس باشیم.
الان شرایط بسیار حساسی است. آمریکا و اروپا و آژانس و اسراییل در حال وارد کردن فشار بر ما هستند و در عین حال ما در میان این چهار ضلع در فشار بسیار بالایی هستیم و راهی جز مذاکره کردن نداریم.
ما هر چقدر دنبال بهانه بگردیم، راه دیگری نخواهیم داشت. ما به لحظات حساسی رسیده‌ایم. ایران باید در درجه اول اجازه بدهد که کارشناسان آژانس برای بازرسی کامل وارد کشور شوند و گزارش آنها به شورای حکام برود. همچنین ایران بهتر است مذاکره با آمریکا را هم به صورت مستقیم پذیرفته و هم سرنوشت اورانیوم غنی‌شده ۶۰درصدی را روشن کند.
ما می‌پذیریم که سطح انتظارات اروپا و آمریکا بسیار بالا است. اما در شرایط فعلی ما باید به سیاست انعطاف پذیرتری تن بدهیم. چون اگر این کار را نکنیم پرونده ما ذیل فصل هفتم قرار می‌گیرد و در نهایت به عنوان کشوری که امنیت و صلح بین‌المللی را به خطر انداخته شناخته می‌شویم.
ما شاهد پیام‌های آمریکا و اروپا در مورد اینکه راه برای دیپلماسی کماکان باز است، بوده‌ایم. این در شرایطی است که اعتماد به دیپلماسی پس از جنگ تحمیلی ۱۲ روزه از سوی ایران کاهش پیدا کرده است. تحلیل شما از این پیام‌ها چیست؟
اروپا نمی‌خواهد خود را درگیر یک درگیری کرده و ایران را تبدیل به یک کانون تازه تشنج در منطقه کند. آنها هم نگرانند که ایران تن به مذاکره ندهد و تصمیم بگیرد که از ان‌پی‌تی خارج شود. این کار بسیار اشتباه است و مساله بستن تنگه هرمز هم هست که برای ایران هم عوارض سخت و سنگینی دارد. اگر ایران گفتگو را نپذیرد منطقه وارد یک دور تشنج بسیار شدید خواهد شد که اروپا هم این را نمی‌خواهد.
بنابراین آنها تلاش می‌کنند تا در عرض این یک ماه ایران بیاید و وارد یک مذاکره شود و از طرف دیگر به‌نظر می‌رسد ایران خودش هم این مساله را درک کرده و احتمال اینکه به نحوی تن به مذاکره با اروپا و حتی آمریکا برای کاهش تنش‌ها بزند وجود دارد.
ایران و اروپا هر دو می‌گویند که از خط قرمزهای خود بر سر مساله هسته‌ای کوتاه نمی‌آیند. ایران حاضر به پذیرش غنی‌سازی صفر نیست و اروپا هم خواسته متضادی دارد. در این وضعیت چقدر محتمل است که ایران و اروپا به توافقی برسند که منافع دو طرف را تامین کند؟
منافع دو طرف خیلی از هم فاصله دارد. اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها می‌خواهند غنی‌سازی در ایران به صفر برسد که برای تهران خیلی مساله‌ساز خواهد بود. از سوی دیگر می‌خواهند که برد موشک‌های ایران کاهش پیدا کند که این هم برای ایران بسیار مشکل است.فضای تنگ و تاریکی برای ایران وجود دارد که ابزار مقابله با آن برای ما در حال حاضر وجود ندارد.
مقامات هم این را می‌دانند. بنابراین ما باید به دنبال کاهش سطح التهاب میان خود با غرب باشیم. آنها هم چنین خواسته‌ای دارند. ایده‌هایی که تندروها در مورد خروج از ان‌پی‌تی و ... مطرح می‌شود بسیار خطرناک است. چون ایران با کره شمالی متفاوت بوه و در یک منطقه بسیار حساس قرار دارد. بنابراین نمی‌تواند راهی را که پیونگ‌یانگ رفته را برود. باید بدانیم که بازگشت تحریم‌ها پس از فعال شدن احتمالی مکانیسم ماشه شرایط را برای اقتصاد ما دشوار می‌کند.
ما در داخل با مساله تندروها روبه‌رو هستیم که شما به آنها اشاره کردید. اما آیا وزارت خارجه و شورایعالی امنیت ملی توان مقابله با این نیرو و فشارهایش را دارد؟ در مدت کوتاه این دو چطور می‌توانند با تندروها تعامل کنند؟
آقای عراقچی می‌گوید پرونده هسته‌ای دست شورایعالی امنیت ملی است و وزارت خارجه اجرا کننده است. از سوی دیگر فضای شورایعالی امنیت ملی را با آمدن لاریجانی آرام‌تر کرده‌اند. نیروهای تندرویی مانند جلیلی و ... خیلی فعالیتی ندارند؛ اما در فضای عمومی دولت را به شدت تحت فشار قرار داده‌اند.
حتی خود مسعود پزشکیان هم با گفتن اینکه ما در لبه پرتگاه قرار گرفته‌ایم به حساسیت چنین وضعیتی اشاره کرده است.
اقدامات تندروها می‌تواند به ضرر نظام و مردم باشد. راه‌های زیادی در حال حاضر وجود ندارد. اگر به روش تندروها پیش بروم چیزهای بیشتر و فرصت‌های بیشتری را از دست می‌دهیم. بنابراین باید به سیاست انعطاف‌پذیری تن بدهیم و هر چه زودتر کانون های پراکنده تصمیم‌گیر را محدودتر کرده و کار را به دست شورایعالی امنیت ملی بسپاریم که اظهارنظرهایش حتی می‌تواند جلوی قوانین مصوب مجلس را بگیرد.
روسیه و چین خواستار تمدید مهلت بازگرداندن مکانیسم ماشه شده‌اند...
روس‌ها و چینی‌ها پیشنهاد شش ماهه را داده‌اند. اما اروپایی‌ها به شدت از مسکو به دلیل جنگ اوکراین متنفرند. بنابراین روس‌ها بعید است بتوانند ۹ رای از ۱۵ رای را در شورای امنیت به دست آورند.
پیش بینی شما در نهایت از روند امور چیست؟
سیاست تابع شرایط زمان و مکان است. تصمیمات غلط ما را به این نقطه حساس رسانده‌اند. بنابراین باید بر سر این برگردیم که خطر فعلی را برطرف کنیم. اگر اوضاع به همین شکل پیش برود، اوضاع برای ایران خوب پیش نمی‌رود و باید مقابل این اتفاق ایستاد.
