علت سرماخوردگی در بارداری چیست؟

با نزدیک شدن به فصل پاییز و زمستان، نگرانی زنان باردار درباره ابتلا به سرماخوردگی و آنفولانزا بیشتر می‌شود. البته باید بدانید که سرماخوردگی معمولاً توسط ویروسی به نام راینوویروس (rhinovirus) ایجاد می‌شود که به راحتی از فردی به فرد دیگر منتقل می‌گردد. بیش از ۲۰۰ نوع ویروس سرماخوردگی وجود دارد، به همین دلیل ممکن است افراد بارها به آن مبتلا شوند. همچنین در هر زمانی از سال و در دوران بارداری ممکن است سرما بخورید. سرماخوردگی معمولاً بدون نیاز به درمان خاص، مانند آنتی‌بیوتیک، خودبه‌خود بهبود می‌یابد.

بیشتر بخوانید: بارداری در تابستان بهتر است یا زمستان؟مزایا، معایب + ۶ نکته مراقبتی

علائم سرماخوردگی در بارداری چیست؟

سرماخوردگی معمولاً با گلو درد یا خارش گلو شروع می‌شود که یک یا دو روز طول می‌کشد. سپس به تدریج علائم دیگر ظاهر می‌شوند، از جمله:

• آبریزش بینی که بعداً به گرفتگی بینی تبدیل می‌شود؛
• عطسه؛
• خستگی خفیف؛
• سرفه‌ی خشک، به‌ویژه در اواخر سرماخوردگی که ممکن است حتی یک هفته یا بیشتر بعد از برطرف شدن سایر علائم ادامه پیدا کند؛
• تب خفیف (معمولاً کمتر از ۱۰۰ درجه فارنهایت).

سرماخوردگی در دوران بارداری چه مدت طول می‌کشد؟

علائم سرماخوردگی معمولاً بین ۱۰ تا ۱۴ روز ادامه دارند و متاسفانه ممکن است درست زمانی که سرماخوردگی قبلی رو به پایان است، به سرماخوردگی جدیدی مبتلا شوید. بنابراین اگر احساس می‌کنید همیشه بینی‌تان گرفته یا آبریزش بینی دارید، باید به سرعت با پزشک مشورت کنید تا در صورت نیاز دارو تجویز شود.

تفاوت سرماخوردگی و آنفولانزا در بارداری چیست؟

آنفولانزا (Flu) با سرماخوردگی متفاوت است و می‌تواند بسیار جدی‌تر باشد و علائم آن به‌سرعت (در عرض چند ساعت) ظاهر می‌شوند. در جدول زیر تفاوت سرماخوردگی و آنفولانزا در بارداری را ذکر کرده‌ایم.

بیشتر بخوانید: واکسن آنفولانزا در بارداری، هر آنچه باید بدانید

سرماخوردگی در بارداری برای جنین ضرر دارد؟

سرماخوردگی در بارداری خطرناکه؟ در صورتی که سرماخوردگی با تب بالا همراه باشد و طولانی شود، برای جنین خطرناک است. زنان بارداری که درست پیش از بارداری یا در طول آن، همراه با سرماخوردگی یا آنفولانزا دچار تب می‌شوند، ممکن است جنینشان در معرض خطر برخی نقایص مادرزادی قرار بگیرد، از جمله:

• اسپینا بیفیدا در جنین؛

• شکاف لب و کام (لب ‌شکری)؛

• کولیت اسپاستیک؛

• نارسایی کلیه‌.

نقل قول از:

vinmec

one recent study found that if a pregnant woman has a fever in the second trimester, it can increase the risk of autism by up to 40%. If a fever occurs after the 12th week of pregnancy, the risk can increase by 3 times.

ترجمه:

یک مطالعه‌ی جدید نشان داده است که اگر مادر باردار در سه ‌ماهه‌ی دوم تب داشته باشد، خطر ابتلا به اوتیسم در نوزاد تا ۴۰٪ افزایش می‌یابد. اگر تب پس از هفته‌ی دوازدهم بارداری رخ دهد، این خطر می‌تواند تا سه برابر افزایش پیدا کند.

پژوهشگران معتقدند تب می‌تواند با واکنش بدن به عفونت مرتبط باشد و این واکنش ممکن است بر رشد مغز جنین تاثیر بگذارد. در برخی مادران باردار، فعال شدن واکنش ایمنی بدن می‌تواند خطر ابتلای نوزاد به بیماری‌ها را افزایش دهد. تحقیقات نشان داده است که میزان اوتیسم در صورت تب در سه‌ ماهه‌ی اول بارداری ۳۴٪، در سه ‌ماهه‌ی دوم بارداری ۴۰٪ و در سه ‌ماهه‌ی سوم ۱۵٪ افزایش می‌یابد.

بیشتر بخوانید: آیا اوتیسم در بارداری قابل تشخیص است؟

هرچه تعداد دفعات تب بیشتر باشد، خطر بیماری در کودک هم بالاتر می‌رود. خطر ابتلا در صورت داشتن یک یا دو تب بعد از هفته‌ی دوازدهم، حدود ۱.۳ برابر بیشتر می‌شود و در زنانی که پس از سه‌ ماهه‌ی اول بارداری سه بار یا بیشتر دچار تب شوند، احتمال اوتیسم تا ۳ برابر افزایش می‌یابد.

علاوه بر این، پژوهشگران نشان داده‌اند که قرار گرفتن مادر در معرض ویروس‌ها و باکتری‌ها در دوران بارداری بر  بدن او اثر می‌گذارد و در نتیجه ممکن است کودک در معرض ابتلا به آسم و آلرژی در سنین پایین‌تر قرار بگیرد.

بیشتر بخوانید: شایع ترین نقایص مادرزادی+ روش های پیشگیری

عوارض آنفولانزا در بارداری

سرماخوردگی در دوران بارداری معمولاً بی‌خطر است و به جنین آسیبی نمی‌زند اما بیماری‌های دیگر مانند آنفولانزا می‌توانند خطرناک‌تر باشند. آنفولانزا علائمی مشابه سرماخوردگی دارد اما شدیدتر است. عوارض و خطرات آنفولانزا در بارداری عبارت است از:

• ذات‌الریه (پنومونی)

• آسیب به قلب یا سایر اندام‌ها

• زایمان زودرس

• مرده‌زایی

در صورت بروز تب در بارداری، باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید تا تب به سطح ایمن کاهش یابد.

بیشتر بخوانید:  چه چیزهایی باعث زایمان زودرس می شود؟

درمان سرماخوردگی در بارداری

برای درمان سرماخوردگی در بارداری، داشتن رژیم غذایی سالم، استراحت کافی و خوردن مایعات کافی است و به هیچ عنوان نباید خودسرانه از دارو استفاده کنید. در طب سنتی، درمان سریع سرماخوردگی در بارداری با دمنوش‌های گیاهی، مایعات و سوپ‌های گرم سفارش شده است. با این وجود، در صورت بروز تب باید فوراً به پزشک مراجعه کنید. در ادامه، درباره درمان سرماخوردگی در بارداری در خانه و داروهای رایج درمان سرماخوردگی توضیح می‌دهیم.

برای درمان سرماخوردگی در بارداری چی بخوریم؟

یکی از سوالات رایج مادران این است: سرما خوردم، چی بخورم؟ یکی از بهترین راه‌های درمان سرماخوردگی در بارداری، داشتن رژیم غذایی سالم و سرشار از ویتامین سی است.

• روی غذاهای حاوی ویتامین سی تمرکز کنید: این غذاها به تقویت طبیعی سیستم ایمنی کمک می‌کنند. انواع مرکبات (پرتقال، نارنگی، گریپ ‌فروت)، توت ‌فرنگی، طالبی، کیوی، انبه، گوجه ‌فرنگی، فلفل دلمه‌ای، کلم قرمز، بروکلی و اسفناج را در رژیم غذایی خود بگنجانید.

  ---

  بیشتر بخوانید: مصرف ویتامین سی c در بارداری - بهترین روش مصرف و دوز مجاز

• ---

  عسل بخورید:  یک قاشق چای‌خوری عسل خالص را با آب گرم و لیمو مخلوط کنید و بخورید اما افراط نکنید زیرا زیاده‌روی در خوردن عسل در بارداری، با افزایش قند خون همراه است. تحقیقات نشان داده‌اند که ترکیب عسل و آبلیمو به اندازه‌ی شربت‌های سرفه‌ در کاهش سرفه‌ی خشک موثر است.

• زینک (روی) بیشتری مصرف کنید: مصرف زینک در بارداری می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی کمک کند. زنان باردار باید روزانه ۱۱ تا ۱۵ میلی‌گرم روی از منابع مختلف (از جمله ویتامین‌های دوران بارداری) دریافت کنند. منابع خوب آن شامل بوقلمون، گوشت گاو، تخم ‌مرغ، ماست، جوانه‌ی گندم و بلغور جو دوسر است.

• مایعات کافی بنوشید: تب، عطسه و آبریزش بینی باعث از دست رفتن مایعات بدن می‌شوند. بنابراین مصرف کافی مایعات در دوران بارداری را فراموش نکنید.  

درمان سرماخوردگی در بارداری در خانه

• استراحت کنید: خوابیدن لزوماً مدت بیماری را کوتاه نمی‌کند اما هنگامی که سرما خورده‌اید، بدنتان به استراحت بیشتری نیاز دارد.

• فعال بمانید: اگر تب ندارید و سرفه نمی‌کنید، ورزش سبک و ایمن کنید. این کار می‌تواند به بهبودی سریع‌تر شما کمک کند.

• وعده‌های غذایی خود را حذف نکنید: بی‌ اشتهایی در بارداری، به خصوص هنگام سرماخوردگی رایج است. با این وجود، وعده‌های غذایی خود را حذف نکنید و خوراکی‌های سرشار از ویتامین سی و زینک مصرف کنید.

• مکمل‌های بارداری خود را ادامه دهید: در صورتی که پیش‌تر پزشک برای شما ویتامین بارداری تجویز کرده است، ادامه دهید.

• به اندازه کافی بخوابید: برای تنفس آسان‌تر هنگام خوابیدن، چند بالش زیر سرتان بگذارید و بعد بخوابید.

• هوای خانه را مرطوب کنید: اگر خشکی هوا باعث تحریک بینی و گلوی شما می‌شود، استفاده از دستگاه بخور سرد یا گرم در شب می‌تواند کمک ‌کننده باشد.

• از قطره‌ها یا اسپری‌های نمکی بینی استفاده کنید: این محصولات مجرای بینی را مرطوب می‌کنند و می‌توانید به دفعات لازم از آن‌ها استفاده کنید.

• آب نمک غرغره کنید: غرغره کردن با آب گرم و نمک (یک ‌چهارم قاشق چای‌خوری نمک در ۸ اونس آب گرم) می‌تواند گلو درد یا خارش گلو را تسکین دهد، ترشحات پشت حلق را پاک کند و سرفه را کنترل کند.

آویشن برای سرماخوردگی در بارداری

آویشن یکی از گیاهان دارویی پرکاربرد است که از گذشته برای تسکین سرماخوردگی و سرفه به کار می‌رفته است. در دوران بارداری، مصرف مقدار کم آویشن معمولاً بی‌خطر محسوب می‌شود و می‌تواند با خاصیت ضدالتهابی و تقویت‌کننده سیستم ایمنی به بهبود وضعیت مادر کمک کند. این گیاه همچنین حاوی موادی مانند پتاسیم و ویتامین‌های A و C است، هرچند میزان آن‌ها چندان بالا نیست.

با این حال، زیاده‌روی در مصرف آویشن در بارداری توصیه نمی‌شود زیرا ممکن است موجب انقباضات رحمی، زایمان زودرس یا بروز واکنش‌های آلرژیک نظیر تهوع، اسهال یا سرگیجه شود. به همین دلیل، برای استفاده از خواص ضدعفونی‌کننده و ضدسرفه آویشن، بهتر است آن را در حد متعادل، به صورت دمنوش یا چاشنی غذا و حتماً زیر نظر پزشک مصرف کنید.

بیشتر بخوانید: جوشانده سرماخوردگی در بارداری مفید است؟

قرص سرماخوردگی در بارداری (داروهای مجاز سرماخوردگی در بارداری)

برای درمان سرماخوردگی در بارداری چه قرصی بخوریم؟ درمان دارویی سرماخوردگی در بارداری فقط باید زیر نظر پزشک باشد. بنابراین به هیچ عنوان خودسرانه از قرص سرماخوردگی در بارداری استفاده نکنید. بخشی از داروهای سرماخوردگی که برای استفاده در دوران بارداری تایید شده‌اند، عبارتند از:

• اسپری بینی افرین (اکسی متازولین)
• بندریل (دیفن هیدرامین)
• کلرتریمتون (کلوفنیرامین)
• کلاریتین (لوراتادین)
• دکسترومتورفان
• فلوناز (فلوتیکازون)
• منتول قطره سرفه
• موسینکس (گوایفنزین)
• سودافد (شبه دوافدرین، فقط در سه ماهه دوم و سوم بارداری)
• تیلنول (استامینوفن)
• زیرتک (ستیریزین)

با این وجود، باز هم تاکید می‌کنیم که قبل از مصرف هر دارویی در دوران بارداری خود، با پزشکتان مشورت کنید تا مطمئن شوید که برای شما بی‌خطر است.

پیشگیری از سرماخوردگی در بارداری

برای پیشگیری از سرماخوردگی‌ در بارداری، رعایت نکات زیر ضروری است:

• دست‌هایتان را به‌طور مرتب بشویید.
• از ارتباط نزدیک مانند دست دادن با افرادی که سرما خورده‌اند، خودداری کنید.
• با دست‌های نشسته، بینی، دهان و چشم‌های خود را لمس نکنید.
• در معرض دود سیگار قرار نگیرید.

همچنین مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۱ بر اهمیت تغذیه در دوران بارداری برای تقویت سیستم ایمنی تاکید کرده است. مواد مغذی مهم برای پیشگیری از سرماخوردگی در بارداری عبارتند از:

• ویتامین  A
• ویتامین  C
• ویتامین D
• ویتامین  E
• آهن
• سلنیوم
• روی

این مواد از طریق رژیم غذایی تامین می‌شوند اما اگر تهوع یا استفراغ مانع تغذیه کافی شود، بهتر است با پزشک در مورد مکمل‌ها مشورت کنید. البته به‌خاطر داشته باشید که مصرف بیش از حد ویتامین A در بارداری مضر است و سرویس سلامت همگانی بریتانیا (NHS) توصیه می‌کند زنان باردار از مصرف مکمل‌های حاوی ویتامین A یا رتینول پرهیز کنند.

بیشتر بخوانید:  ویتامین دی در بارداری | اهمیت قرص ویتامین D در بارداری + دوز مجاز مصرف

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در حالی‌که بیشتر سرماخوردگی‌ها خطری برای جنین به همراه ندارند، ابتلا به آنفولانزا می‌تواند نگران‌کننده باشد؛ زیرا عوارض آن ممکن است احتمال زایمان زودرس و بروز مشکلات مادرزادی را افزایش دهد. بنابراین، در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر، لازم است به سرعت به پزشک مراجعه کنید:

• سرگیجه؛
• اشکال در تنفس؛
• احساس فشار یا درد در قفسه‌ی سینه؛
• خونریزی واژینال؛
• استفراغ شدید؛
• کاهش حرکت جنین
• تب شدیدی که با استامینوفن هم پایین نمی‌آید.

کلام آخر

سرماخوردگی در دوران بارداری معمولاً بیماری خفیفی است که بدون تب یا با تب خفیف به ندرت برای مادر یا جنین خطرناک خواهد بود. با این حال، آنفولانزا یا تب شدید می‌تواند پیامدهای جدی مانند زایمان زودرس، مشکلات مادرزادی و حتی افزایش خطر اوتیسم در نوزاد داشته باشد. بنابراین آگاهی از تفاوت سرماخوردگی و آنفولانزا، تشخیص سریع علائم هشداردهنده و مراجعه به موقع به پزشک، اهمیت زیادی دارد. در نهایت، هوشیاری نسبت به علائم شدید یا غیرمعمول و پیگیری سریع پزشکی، کلید پیشگیری از عوارض جدی سرماخوردگی در دوران بارداری است.